Η Καλαμάτα είναι η πρώτη πόλη που απελευθερώνεται από τους Τούρκους στις 23 Μαρτίου 1821. Το γεγονός αυτό δεν είναι ευρέως γνωστό, μιας και κυριάρχησε το αφήγημα για την έναρξη της Επανάστασης στις 25 Μαρτίου, για λόγους οικοδόμησης ενιαίου εθνικού αφηγήματος της ιστορίας, αλλά και -όπως υποστηρίζουν πολλές πηγές- για να συμπέσει με τη θρησκευτική εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Όλα αυτά έγιναν, βέβαια, πολλά χρόνια μετά, όταν στήθηκε η Ιστορία της Επανάστασης με βάση τη συγκεκριμένη συγκυρία και τις ανάγκες της. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο δεν είναι τυχαίο ότι και η απελευθέρωση της Καλαμάτας δεν εορταζόταν από πάντα, αλλά πολλά χρόνια αργότερα, μετά το 1930.
Οι επισημάνσεις αυτές είναι αναγκαίες, για να υπογραμμιστεί ο ρόλος της συγκυρίας στην προβολή γεγονότων, τα οποία υπερτονίζονται ή αποσιωπώνται με βάση τις ανάγκες της. Η απελευθέρωση της Καλαμάτας αποτελεί αναμφίβολα ένα εξαιρετικά σημαντικό γεγονός στον αγώνα για τη δημιουργία εθνικού κράτους και θα έπρεπε να τύχει της ανάλογης προβολής. Αν όχι σε όλες, στις περισσότερες πόλεις της Ελλάδας, η απελευθέρωση αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα και, βέβαια, είναι ημέρα τοπικής αργίας.
Στην Καλαμάτα, αντίθετα, παρότι απελευθερώθηκε πρώτη, ο εορτασμός δεν έχει τη θεσμική υπόσταση που απαιτείται. Η παρούσα δημοτική αρχή επέλεξε να καθιερώσει ως τοπική αργία τον εορτασμό της Υπαπαντής και όχι την απελευθέρωση της πόλης. Η συγκεκριμένη επιλογή έχει ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση του γεγονότος της απελευθέρωσης της Καλαμάτας. Δείχνει ταυτόχρονα το πώς προβάλλονται γεγονότα και εορτές σε κάθε ιστορική φάση.
Η απελευθέρωση της πόλης, από γεγονός με ιστορική σημασία μετατρέπεται χρόνο με τον χρόνο όλο και περισσότερο σε τηλεοπτικό προϊόν αναπαράστασης με τη συμμετοχή κομπάρσων. Με μια καλύτερη, ίσως, προσέγγιση, θα μπορούσε αυτό να μετατραπεί σε εξαιρετική τουριστική ατραξιόν, αλλά ακόμα και αυτό θα πρέπει να σχεδιαστεί και να προωθηθεί ανάλογα.
Σε κάθε περίπτωση, θεωρούμε ότι χρειάζεται επαναπροσέγγιση του εορτασμού της απελευθέρωσης της Καλαμάτας και, γενικότερα, των εορταστικών εκδηλώσεων της εθνικής επετείου. Οι πολίτες, με τη συμμετοχή τους, δείχνουν ότι έχουν ανάγκη από τις αναφορές στο ιστορικό παρελθόν. Χρειάζονται νίκες και εξιδανικεύσεις, για να πάρουν δύναμη και να κρατηθούν. Ο εορτασμός δίνει την ευκαιρία για ανάταση και αναστοχασμό, δεν μπορεί να ευτελίζεται και να θυσιάζεται στον βωμό σκοπιμοτήτων.
panagopg@gmail.com
