Εισαγωγή με αφορμή την ιστορία με το φράγμα του Αρι και τα πλημμυρικά φαινόμενα που προκλήθηκαν στον κάμπο, η οποία αφήνει έκθετους όλους εκείνους οι οποίοι εμπλέκονται στην υπόθεση “πολιτική προστασία”. Από μόνο του αποτελεί σοβαρό ζήτημα, αναδεικνύει όμως την απουσία διαχείρισης των υποθέσεων που αφορούν τον “κοιμώμενο γίγαντα” της περιοχής, το μεσσηνιακό κάμπο. Μια περιοχή η οποία θα μπορούσε και θα έπρεπε να αποτελεί πηγή πλούτου για τον τόπο και τους ανθρώπους του, βρίσκεται σε πλήρη εγκατάλειψη. Ανατρέχοντας στην σχετικά πρόσφατη ιστορία θα διαπιστώσουμε ότι χρειάστηκαν δεκαετίες προσπαθειών, διαμαρτυριών, υποσχέσεων και κινητοποιήσεων για να ολοκληρωθούν τα υδραυλικά έργα για να καλλιεργηθεί σε όλη την έκταση η πεδιάδα. Με νόμο το 1888 αποφασίστηκε η εκτέλεση των έργων: Προσχώσεως και διευθετήσεως του Παμίσου από των εις Αγιον Φλώρον πηγών μέχρι των εκβολών αυτού εις την θάλασσαν. Προσχώσεως και διευθετήσεως του εις Πάμισον συμβάλλοντος ποταμού Αριος. Κανονισμού του χειμάρρου Θουρίας Ξηρίλα, αρχομένου του κανονισμού από της επ' αυτού γέφυρας Θουρίας. Κανονισμού πάντων των ρυάκων των εμπιπτόντων εις την κοιλάδα του Παμίσου από των σημείων εις α ούτοι διασταυρούσι το από Ασπροχώματος εις Αγιον Φλώρον τμήμα της εθνικής οδού της αγούσης από Καλαμών εις Τρίπολιν. Κανονισμού του χειμάρου Λιγίδι από της ομωνύμου γέφυρας μέχρι Παμίσου. Διευθετήσεως του ποταμού Πύρνακος εις θέσιν Διπόταμον. Αποξηράνσεως των ελών Αγίου Φλώρου, Ασλάναγα, Μακαρίας και Ασπροχώματος. Κατασκευή φραγμάτων επί του ποταμού Παμίσου προς άρδευσιν γαιών και λήψιν ύδατος εις γέφυραν Παμίσου, εις Πόρον, Πλιάσα, Μπαρμπακούτη και Λίβα και οιανδήποτε άλλην θέσιν ήθελε κριθή χρήσιμον. Κατασκευής φράγματος και λήψεως ύδατος επί του ποταμού Αριος εις θέσιν Ξεγλίστραν. Παντός άλλου σχετικού προς τα ανωτέρω έργου, ορισθησόμενον για Βασιλικού Διατάγματος.

Μετά από 128 χρόνια δεν μπορεί παρά να εντυπωσιάζει το γεγονός ότι είχαν εντοπιστεί με ακρίβεια τα προβλήματα που θα έπρεπε να αντιμετωπιστούν και τα... βρίσκουμε διαρκώς μπροστά μας τα τελευταία χρόνια, σε κάθε πλημμύρα. Κάτι που αποδεικνύει την ανεπάρκεια των επεμβάσεων ή για να το γράψουμε διαφορετικά την καταστροφή ακόμη και αυτών των επεμβάσεων που είχαν γίνει, όταν για παράδειγμα τα γεφυράκια στον εθνικό δρόμο κλείστηκαν ή αντικαταστάθηκαν από κιούγκια. Για τα έργα που προαναφέρθηκαν, επιβλήθηκαν ειδικοί φόροι τους οποίους εισέπρατταν το Τελωνείο Καλαμάτας και το Τελωνείο Μεσσήνης για τα προϊόντα που μεταφέρονταν σιδηροδρομικά. Αλλά και εισφορές ανά στρέμμα που κατέβαλαν οι ιδιοκτήτες κτημάτων στην περιφέρεια την οποία θα γίνονταν τα έργα, όπως επίσης και οι Δήμοι Καλαμάτας, Παμίσου, Θουρίας, Εύας και Οιχαλίας. Και όμως σχεδόν 40 χρόνια μετά, είχαν γίνει ελάχιστα πράγματα καθώς το 1936 υπογράφτηκε σύμβαση για μελέτη, κατασκευή και συντήρηση των υδραυλικών έργων της κοιλάδας Παμίσου. Η οποία μεταξύ των άλλων προέβλεπε: Διευθέτηση της κοίτης του Παμίσου. Διευθέτηση των χειμάρων Ξερίλα και Αρι. Αποξήρανση των ελών Ασλάναγα και Μακαρίας. Εκτέλεση αρδευτικών έργων. Αποστράγγιση και αποξήρανση της περιοχής Νησίου. Αποστράγγιση της περιοχής Λυγδούς. Κτηματογράφηση της κοιλάδας Παμίσου. Πρόκειται για έργα τα οποία ολοκληρώθηκαν μετά από πολλά χρόνια ανοίγοντας νέες δυνατότητες για την περιοχή του κάμπου. Διακόπηκαν στον πόλεμο και συνεχίστηκαν μετά, αλλά πλέον για πολλούς και διαφορετικούς λόγους η μετανάστευση είχε πάρει μεγάλες διαστάσεις. Ενώ η κατασκευή του αεροδρομίου και άλλων εγκαταστάσεων άλλαξαν ριζικά τη μορφή του κάμπου και τις χρήσεις που αναπτύσσονται σε αυτόν.

Και μετά ήρθαν αναδασμοί, καναλέτα, οργανισμοί διαχείρισης, και με το χρόνο η πλήρης αποδιοργάνωσή τους και η προβληματική λειτουργία συνολικά του δικτύου εδώ και πολλά χρόνια. Ετσι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα διπλό και αντιφατικό πρόβλημα: Εναν κάμπο με προβλήματα άρδευσης αλλά και... πλημμύρας. Εναν κάμπο που απαιτεί σχέδιο διαχείρισης προκειμένου να γίνει και πάλι παραγωγικός, με περιορισμένους τους κινδύνους καταστροφής καλλιεργειών, εγκαταστάσεων και υποδομών. Σε όλους είναι γνωστή η κατάσταση του δικτύου του ΓΟΕΒ. Τα συχνά πλημμυρικά φαινόμενα έχουν συγκεκριμένες αιτίες. Για το πρώτο όχι μόνον έχουν γίνει συζητήσεις αλλά έχουν δοθεί κατά καιρούς και υποσχέσεις για έργα προκειμένου, για παράδειγμα, να ανακάμψει η ορυζοκαλλιέργεια. Για το δεύτερο υπάρχουν και μελέτες από το αρμόδιο υπουργείο εδώ και 10 χρόνια, οι οποίες δείχνουν και τους κινδύνους πλημμύρας αλλά και τις αιτίες από τις οποίες μπορούν να προκληθούν. Με δεδομένα όλα αυτά και την ανάγκη παραγωγικής ανάκαμψης του τόπου, εμφανίζεται ως επιτακτική ανάγκη πλέον η εκπόνηση ενός σχεδίου συνολικής διαχείρισης του υδάτινου δυναμικού στον κάμπο έτσι ώστε να περιοριστούν στο ελάχιστο οι κίνδυνοι και να πολλαπλασιαστούν τα οφέλη. Στην υπόθεση αυτή είναι αναγκαίο να υπάρξει η συνεργασία των δήμων, στην εδαφική περιφέρεια των οποίων υπάρχουν τμήματα του κάμπου. Δηλαδή των Δήμων Καλαμάτας, Μεσσήνης και Οιχαλίας, οι οποίοι θα πρέπει να βρουν τον τρόπο με τον οποίο θεσμικά θα καταστεί δυνατή η εκπόνηση ενός τέτοιου σχεδίου, το οποίο θα αποτελέσει οδηγό για δράσεις σχετικά με τα έργα που απαιτούνται. Ο κάμπος από μόνος του αποτελεί μια “μικροπεριφέρεια” και ως τέτοια θα πρέπει να αντιμετωπιστεί, προκειμένου να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες που υπάρχουν και στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Και φυσικά ένα τέτοιο σχέδιο θα πρέπει να υποστηρίζει ένα μεγάλο πρόγραμμα αναδιάρθρωσης των καλλιεργειών έτσι ώστε από τη μια πλευρά να ενθαρρυνθεί η καλλιέργεια όλων των διαθέσιμων εκτάσεων και από την άλλη να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες του κάμπου για την παραγωγική ανασυγκρότηση της τοπικής οικονομίας. Προϋπόθεση για όλα αυτά και πολλά ακόμη που μπορούν να επισημανθούν, είναι να αντιληφθούν οι τοπικοί παράγοντες το ρόλο τους και το ρόλο των θεσμικών φορέων των οποίων ηγούνται, στις νέες συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί. Οι καλλικρατικοί δήμοι οφείλουν να προσανατολιστούν στα ζητήματα της τοπικής οικονομίας και να παίξουν ενεργητικό ρόλο την επανεκκίνησή της. Αυτό σημαίνει ότι θα αφιερώσουν μέρος της δραστηριότητας σε αυτή την κατεύθυνση, εξασφαλίζοντας κατ' αρχήν τις αναγκαίες επιστημονικές και τεχνικές δομές. Γιατί δεν μπορούμε να συζητάμε για τον κάμπο και την αξιοποίησή του, όταν δεν υπάρχει σε κανένα δήμο ούτε γραφείο αγροτικής ανάπτυξης με συγκεκριμένες αρμοδιότητες, χρέωση με πλάνο εργασίας και χρονοδιάγραμμα υλοποίησης. Τώρα θα μου πείτε ότι ζητάω πολλά και... τρανά τα οποία δεν γίνονται. Θα αντιτείνω ότι αν δεν γίνουν τέτοιες κινήσεις στην αγροτική οικονομία και ειδικότερα στον κάμπο, δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτε. Αντιθέτως θα εγκαταλειφθεί και από όσους με δυσκολία προσπαθούν και καλλιεργούν ακόμη. Και ότι τους τοπικούς άρχοντες τους εκλέγουμε για τα δύσκολα και όχι για τα... πυροτεχνήματα την Πρωτοχρονιά. Για να κάνουν εκείνα που δεν γίνονται σε μια πρώτη ανάγνωση. Και δεν γίνονται γιατί κανένας δεν ενδιαφέρεται, δεν ανησυχεί, δεν αναζητά, δεν οργανώνει την παρέμβασή του στην τοπική οικονομία. Μόνον όποιος επιχείρησε (με όλες) τις δυνάμεις του στα σοβαρά και απέτυχε, δικαιούται να πει ότι “αυτά δεν γίνονται”. Ας ξεκινήσουν από τη συνεργασία και τη θεσμική φόρμουλα υλοποίησης των ενεργειών. Είναι η στοιχειώδης υποχρέωση που έχουν...