Κρίσιμο το Ριζόμυλος - Μεθώνη, επίμαχο το Καλαμάτα - Ριζόμυλος. Παλιά ιστορία με εργαλεία ανάγνωσης και πρώτο το γεγονός ότι κάθε αλλαγή στην όδευση και τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά ενός δρόμου οδηγεί σε οικιστικές και οικονομικές ανακατατάξεις. Ως εκ τούτου κάποιοι ωφελούνται και κάποιοι βλάπτονται από τέτοιου είδους μεταβολές. Γεγονός που συνεπάγεται και στάσεις απέναντι στη μία ή την άλλη λύση, στη μία ή την άλλη ρύθμιση, ακόμη και στην ίδια χάραξη. Ο καθένας βλέπει ανάπτυξη ή υπανάπτυξη, ασφαλή ή ανασφαλή κυκλοφορία ανάλογα με τα προσωπικά του συμφέροντα, τις ιδεοληψίες ή και συμφέροντα που θέλει να εξυπηρετήσει ή να κολακεύσει. Θεμιτά μέχρις εκεί που αφορά την προσωπική οικονομική δραστηριότητα, επιλήψιμα όταν υπάρχει το “ύστερον” αν και θέλω να πιστεύω ότι αυτό δεν συμβαίνει.
Πάμε λοιπόν πολύ πίσω να δούμε την ιστορία και μετά ερχόμαστε στο σήμερα. Η ιδέα ενός παραλιακού δρόμου ξεκίνησε από τη Μεσσήνη και επιχειρήθηκε να συνδυαστεί με την ανάπτυξη της παραλιακής ζώνης, αλλά ως “ιδέα” και ως “μία γραμμή” που θα περνούσε από εδώ ή από εκεί. Αν θυμηθούμε ότι αυτή η ιδέα διατυπώθηκε ήδη από την εποχή της δικτατορίας από τη μελέτη Αραβαντινού και την “έσπρωξαν” συγκεκριμένοι παράγοντες μαζί με άλλες κινήσεις που έκαναν, μπορούμε να καταλάβουμε τι θα εξυπηρετούσε κάποια στιγμή. Θυμάμαι ακόμη τον μακαρίτη τον πεθερό μου που έδειχνε από πού θα περάσει ο δρόμος στη Βελίκα, μέσα από το χωράφι του, περιμένοντας... τουρίστες. Επανήλθε μετά από πολλά χρόνια ως “αναπτυξιακή ιδέα” σε διαφορετικές θέσεις από διαφορετικούς δημάρχους, κανένας από τους οποίους δεν μπήκε στον κόπο να εξετάσει το μέγεθος του τεχνικού έργου και να το κοστολογήσει. Και κάποια στιγμή υιοθετήθηκε από τους παράγοντες της Μεσσηνίας ως δρόμος εξυπηρέτησης του τουρισμού, στην πράξη ως δρόμος πρόσβασης στις επιχειρήσεις Κωνσταντακόπουλου, ο οποίος μάλιστα (καπετάν Βασίλης) χρηματοδότησε μία μελέτη. Εκεί αναμετρήθηκε με τη ζωή η “γραμμή” που τραβούσαν παράγοντες και δήμαρχοι Μεσσήνης, με ένα έργο μεγάλης επέμβασης στο φυσικό περιβάλλον με υψηλά επιχώματα και βαθιές επεμβάσεις στους λόφους, προκειμένου να... ισιώσει η διαδρομή και να γίνει κλειστός αυτοκινητόδρομος.
Διαφόρων προελεύσεων οι αντιδράσεις, ενστάσεις, συζητήσεις και μία κατάληξη με ανοιχτό αυτοκινητόδρομο “αστικού τύπου” όπως λένε, με διαχωριστική νησίδα, παραδρόμους και κόμβους. Με δύο βασικά προβλήματα για εκείνους που θα έπρεπε αρμοδίως να εισηγηθούν: Τη διέλευση του δρόμου σε μήκος χιλιομέτρων μέσα από βάλτους και την επισφάλεια, με δεδομένο ότι αντιμετώπισαν το πρόβλημα στο βάλτο του Αγίου Φλώρου για λίγα μέτρα, μετρούν συνεχώς για τυχόν μετακινήσεις και... τρέμει η ψυχή τους όπως λένε. Αξιοσημείωτο το γεγονός ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες όταν εξέτασαν το γενικό πολεοδομικό της Μπούκας έθεσαν ως ζήτημα για να εγκριθεί ειδική γεωλογική μελέτη για να εξετασθεί η σταθερότητα του υποστρώματος. Αν εκτιμάται ότι υπάρχει πρόβλημα με μια οικοδομή, φαντασθείτε τι προβληματισμός μπορεί να υπάρχει για έναν δρόμο που χρειάζεται πέρα από τα επιχώματα και βαθιές θεμελιώσεις σε σταθερό έδαφος. Το δεύτερο πρόβλημα που θα έπρεπε να αντιμετωπισθεί ήταν το κόστος που οδηγούσε σε σύμβαση παραχώρησης και φυσικά... διόδια, κάτι που αποκρύπτεται από εκείνους που υπερασπίζονται τέτοιου είδους λύσεις.
Ετσι επιστρέψαμε σε μια λύση που θα έπρεπε να έχει προχωρήσει τουλάχιστον εδώ και 15 χρόνια. Ηταν τότε που άγνωστο για ποιο λόγο υπήρξε εισήγηση της Περιφέρειας Πελοποννήσου όταν επικεφαλής ήταν ο αείμνηστος Αντώνης Ματσίγκος, για δρόμο με ανάλογα χαρακτηριστικά με τον προτεινόμενο (δεύτερος κλάδος νοτίως των γραμμών, δεύτερη γέφυρα στον Πάμισο, παρακάμψεις Μεσσήνης, Βελίκας). Αρχικά η αντίδραση ήταν αρνητική γιατί όλοι θεωρούσαν πως... όπου νάναι ξεκινάει ο παραλιακός δρόμος. Ελάχιστοι την υποστηρίξαμε, γιατί φαινόταν η πλέον ρεαλιστική και πραγματοποιήσιμη χωρίς μεγάλες αναταράξεις στον οικιστικό και οικονομικό ιστό. Τοπικοί και κεντρικοί πολιτικοί παράγοντες όμως συνέχιζαν τα παιχνίδια και άφησαν την ιδέα στα συρτάρια. Θα ήταν όλα πολύ διαφορετικά αν οι διάφοροι παράγοντες άφηναν στην άκρη τα... χουβαρνταλίκια με ξένα κόλλυβα και αντιμετώπιζαν πραγματιστικά αυτό το τμήμα του δρόμου. Θα είχε αντιμετωπισθεί ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα και θα ήταν πολύ περιορισμένα τα προβλήματα στον οικονομικό και οικιστικό ιστό, καθώς θα είχε προσαρμοστεί διαφορετικά η τοπική οικονομία.
Με την υπόθεση του δρόμου παίχτηκε προεκλογικό παιχνίδι, καθώς όλοι άφηναν στον αέρα υποσχέσεις, αλλά ήρθε και η ώρα της μετεκλογικής προσαρμογής. Για όσους παρακολουθούν χρόνια την υπόθεση αυτή του δρόμου ήταν και αναμενόμενο. Η προηγούμενη κυβέρνηση επέλεξε μια διαδικασία κατασκευής συμβατή με τις διαδικασίες που προωθεί η Ευρωπαϊκή Ενωση, την οποία φαίνεται πως υιοθετεί και η σημερινή. Οι ανακοινώσεις τόσο των παραγόντων της Πύλου, όσο και του βουλευτή Γιάννη Λαμπρόπουλου (που παρακολουθεί την υπόθεση και αυτού του δρόμου εδώ και πολλά χρόνια) επιβεβαιώνουν αυτή την εκτίμηση, όπως και η αντίδραση του νέου περιφερειάρχη Παν. Νίκα. Ο οποίος αντί να ενεργοποιήσει το γενικό πολεοδομικό στη Δυτική Παραλία και να κατασκευάσει τα έργα υποδομής για να αξιοποιηθεί η περιοχή, εμμένει στην ιδέα του παραλιακού δρόμου που θα του έλυνε ζητήματα πρόσβασης. Αλλά θα μετέτρεπε και το μεγαλύτερο τμήμα του Δήμου Μεσσήνης σε ζώνη οικονομικής επιρροής της Καλαμάτας και την Μπούκα θαλάσσιο προάστιό της. Προφανώς δεν έχει ακόμη συνηθίσει την ιδέα ότι θα είναι περιφερειάρχης (και όχι δήμαρχος) με μια κυβέρνηση ιδίου χρώματος που δείχνει να έχει κάνει τις επιλογές της. Και θα χρειαστεί κάποια στιγμή να ποιήσει την ανάγκη φιλοτιμία και να... έρθει στα ίσια του ευθυγραμμιζόμενος με την κεντρική επιλογή που υποστηρίζεται από κομματικούς παράγοντες ανοιχτά πλέον.
Τα ψέματα τελείωσαν όμως και για τους τοπικούς παράγοντες της Μεσσήνης, που θα πρέπει να πάρουν πλέον θέση. Και οδός διαφυγής δεν υπάρχει, η μπάλα είναι στο δικό τους γήπεδο και σύντομα θα χρειαστεί να τοποθετηθούν, καθώς η διαδικασία έχει ξεκινήσει. Οι αντιδράσεις είναι εμφανείς και έχουν να κάνουν σε πολλές περιπτώσεις με τις επιπτώσεις που θα έχει η επιλογή στην οικονομική τους δραστηριότητα και τις περιουσίες τους. Αλλά και με μια ψυχολογία “εγκατάλειψης” στην οποία συνυπάρχουν οι επιπτώσεις της κρίσης, που είναι περισσότερο έντονες στις τοπικές οικονομίες (σε συνδυασμό με τον πολλαπλασιασμό των πολυκαταστημάτων και το ηλεκτρονικό εμπόριο) και η ανασφάλεια εξ αιτίας της παραβατικότητας των τσιγγάνικων φατριών και μικρομαφιών. Η απομάκρυνση του δρόμου από τον οικιστικό ιστό και η τοποθέτηση στο όριο του σχεδίου πόλης εκλαμβάνεται ως εγκατάλειψη, ενώ στις σύγχρονες κοινωνίες αποτελεί κάτι το φυσιολογικό και πολεοδομικά επιβαλλόμενο.
Είναι απολύτως θεμιτό να αντιδρά ο καθένας που θίγεται άμεσα από την όποια επιλογή. Δεν έχει νόημα να επενδύονται όμως οι όποιες αντιδράσεις με υποτιθέμενες κυκλοφοριακές γνώσεις για την ασφάλεια του οδικού δικτύου και τη χρήση του ενός ή του άλλου μέσου ρύθμισης. Το κακό στην Ελλάδα είναι ότι για ευνόητους λόγους εκεί που στην Ευρώπη χρησιμοποιούνται οι κόμβοι (και μέσα στις πόλεις) ως το αποτελεσματικότερο μέσο ρύθμισης της κυκλοφορίας (μέχρι και η αναστροφή επιτρέπεται με αυτούς), εδώ χρησιμοποιούνται φανάρια υψηλού κόστους και συντήρησης. Και ζητούνται... αερογέφυρες για λόγους ασφαλείας. Δεν αντέχει σε καμία κριτική η θέση που εκφράζεται από πολλές πλευρές, η οποία μεταφραζόμενη ισχυρίζεται ότι ασφαλής είναι μόνο ο αυτοκινητόδρομος. Οι δρόμοι ανάλογα με τον κυκλοφοριακό φόρτο και τον τύπο τους έχουν τους δικούς τους μηχανισμούς ασφαλείας, η οποία εν πολλοίς συναρτάται από την οδική συμπεριφορά των οδηγών. Αλλά δρόμοι όπως ο σημερινός δεν πληρούν καμία προδιαγραφή ασφαλείας και επίσης δεν αντέχει οποιαδήποτε λογική εξομοίωσής του με τον προτεινόμενο. Υπάρχει βεβαίως και η παράμετρος της παραλιακής ζώνης και της προοπτικής. Και δεν χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός για να αντιληφθεί ότι το κρίσιμο ζήτημα είναι ο ασφαλής τρόπος πρόσβασης σε αυτήν αλλά και η ταχεία ολοκλήρωση των σχεδίων πόλης εκεί που υπάρχουν και προβλέπονται αλλά βαλτώνουν (όχι πάντα ανεξήγητα). Ας μας πουν οι δημοτικοί παράγοντες της Καλαμάτας και της Μεσσήνης πού βρίσκεται αυτή η υπόθεση μετά από τόσα χρόνια και μετά το συζητάμε.
Επειδή είπαμε για συμφέροντα και για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις: Προσωπικά θα με βόλευε ιδιαιτέρως ο παραλιακός αυτοκινητόδρομος όπως είχε συμφωνηθεί στο τέλος, γιατί σε ελάχιστο χρόνο θα έφτανα από το σπίτι μου στη Βελίκα (όπου και η περιουσία της γυναίκας μου) και στη Στέρνα (όπου και το κτηματάκι της μάνας μου). Ενώ σε τρία λεπτά θα ήμουν από τις ελιές (της γυναίκας μου) στην Κουμαριά στην παραλία της Μπούκας με ό,τι σημαίνει αυτό. Θεωρώ όμως ότι η διέλευση που ισορροπεί ανάμεσα στα διαφορετικά συμφέροντα και βελτιώνει τις συνθήκες κυκλοφορίας στο οδικό δίκτυο είναι η προτεινόμενη. Με όποιες τροποποιήσεις μπορούν να προκύψουν από τον αναγκαίο δημόσιο διάλογο με την απαιτούμενη επιστημονική υποστήριξη.
Αυτά ως οφειλή για ένα θέμα με το οποίο έχω ασχοληθεί εδώ και τουλάχιστον 20 χρόνια με διάφορους τρόπους και ευκαιρίες και επειδή γενικά δεν μου αρέσει να κρύβομαι όταν ζορίζουν τα πράγματα. Με σεβασμό πάντα στις διαφορετικές απόψεις.
