Εκλεινα λοιπόν το κείμενο γράφοντας: "Και ένα ξεκάρφωτο υστερόγραφο: Είναι θλιβερή η ιστορία της αγοραπωλησίας της ψήφου των τσιγγάνων και οι άνομες συναλλαγές υποψηφίων με αυτούς. Και γίνεται ακόμη πιο θλιβερή καθώς διαπιστώνεται ότι μπορεί να κρίνει και την εκλογή σε ένα δήμο τεραστίων διαστάσεων. Το φαινόμενο αν κάποτε εμπεριείχε μια δόση γραφικότητας και περιοριζόταν στις… κουμπαριές, σήμερα έχει γίνει εξαιρετικά επικίνδυνο. Οι τσιγγάνοι πρέπει να έχουν δικαιώματα αλλά ο πλειστηριασμός για την εκποίησή τους αποτελεί μελανό σημείο στην εκλογική διαδικασία. Και η συναλλαγή οδηγεί στην ανοχή, γεγονός που έχει πολλαπλές συνέπειες στην καθημερινή ζωή της πόλης που έχει διαταραχθεί επικίνδυνα".

Πρόκειται για μια υπόθεση την οποία όλοι γνωρίζουν στη Μεσσήνη και τώρα αρχίζουν να την συζητούν και δημοσίως. Για την τελευταία εκλογική αναμέτρηση κυκλοφόρησαν "πράματα και θάματα" στην πόλη -αυτή ήταν άλλωστε και η αφετηρία της προειδοποίησης- αλλά η ιστορία έχει αρκετά μεγάλο βάθος χρόνου. Ξεκίνησε όπως περιγράφω στο απόσπασμα που προαναφέρθηκε, την εποχή με τις κουμπαριές. Θυμάμαι στις εκλογές του 1977 στο προαύλιο δημοτικού σχολείου να προσπαθούν δύο… αντίπαλοι τσιγγάνοι να αποσπάσουν την ψήφο της… κοινής κουμπάρας, κάτι που αποκάλυψε η ίδια φωνάζοντας "κουμπάρα ο ένας, κουμπάρα ο άλλος, άστε στο…" φεύγοντας από το εκλογικό τμήμα.

Οι καιροί πέρασαν, οι τσιγγάνοι πολλαπλασιάστηκαν και πονήρεψαν, η ψήφος τους απέκτησε πολιτική σημασία για ένα τέτοιο δήμο και ως εκ τούτου έγινε αντικείμενο… οικονομικής διαπραγμάτευσης. Το γνωρίζουν και… οι πέτρες ακόμη και μάλιστα όχι μόνον στην περιοχή της Μεσσήνης. Πολιτευόμενοι κάθε επιπέδου έχουν περάσει προσωπικά ή δι’ αντιπροσώπου από τα τσαντίρια των αρχηγών οικογενειών, δίνοντας μπαξίσι και κάθε είδους υποσχέσεις. Στα λόγια μιλούσαν για πολιτική ενσωμάτωσης και στην πράξη "εκπαίδευαν" τους τσιγγάνους για την αξιοποίηση του πελατειακού κράτους. Τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής πρακτικής είναι πλέον οφθαλμοφανή και η κατάσταση σε κοινωνίες όπως αυτή της Μεσσήνης με τις ιδιαιτερότητες στην εσωτερική τους οργάνωση, μπορεί να οδηγήσει σε τραγικές καταστάσεις. Φυσικά σήμερα προέχει η εξομάλυνση της κατάστασης και αυτό είναι μια μεγάλη υπόθεση. Σε βάθος χρόνου όμως απαιτείται ριζικά διαφορετική αντιμετώπιση του θέματος σε όλα τα επίπεδα και επίγνωση των κινδύνων που έχει το παιχνίδι με τη φωτιά.