Ερώτημα που προκύπτει από τον τρόπο προσέγγισης του θέματος από διάφορες πλευρές που ξεκινούν από τη χρήση του ως εργαλείου πολιτικής επιβίωσης και φθάνουν μέχρι τις κορώνες λαϊκισμού και θεσμικής απαξίωσης.
Η απάντηση είναι "ναι", το εκλογικό σύστημα στην αυτοδιοίκηση είναι μείζον ζήτημα και για το λόγο αυτό απασχολεί την συζήτηση σε κάθε αναμέτρηση, από τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης. Ιστορικά η απλή αναλογική αποτελούσε απαίτηση και του ΠΑΣΟΚ μέχρι το 1981 που κέρδισε τις εκλογές, αλλά αυτή στη συνέχεια εγκαταλείφθηκε καθώς η αυτοδιοίκηση χρησιμοποιήθηκε στο πολιτικό παιχνίδι για την εδραίωση του δικομματικού συστήματος. Μπορεί τα αποτελέσματα να μην ήταν ευθύγραμμα, αλλά από το 1986 και ύστερα που οριοθετήθηκαν οι πολιτικοί χώροι στην αυτοδιοίκηση υπήρξε μια κοινή στάση ΠΑΣΟΚ και ΝΔ για τη διατήρηση της ενισχυμένης αναλογικής και προσέγγιση στη θεσμοθέτηση ορίων κάτω του 50% για την εκλογή δημάρχου. Με το σύστημα αυτό καθιερώθηκε η μονοπαραταξιακή διοίκηση των δήμων, ενισχύθηκε η αδιαφάνεια στη διεύθυνση των υποθέσεων και εδραιώθηκε η ρουσφετολογική πολιτική. Γενικός "κανόνας" ήταν οι επιθυμίες των παραγόντων του πλειοψηφούντος συνδυασμού που έπαιρνε τη μερίδα του λέοντος, γεγονός που οδήγησε στη γλαστροποίηση των μελών του δημοτικού συμβουλίου, καθώς το ανώτερο θεσμικό όργανο χρησιμοποιείται ως ντεκόρ για τις τηλεοπτικές κάμερες αφού οι αποφάσεις έχουν ληφθεί στο δημοτικό παρασκήνιο.
Ταυτοχρόνως σε πολιτικό επίπεδο απωθήθηκαν από την ενασχόληση με τις δημοτικές υποθέσεις δυνάμεις που δεν ήθελαν να ενταχθούν στο κομματικό σύστημα δημοτικής διοίκησης και πολλές προσπάθειες "στραγγαλίστηκαν" από το εκλογικό σύστημα. Η διλημματική συρρίκνωση μικρότερων δυνάμεων στέρησε πολλές φορές τη συμβολή αξιόλογων ανθρώπων στην αντιμετώπιση των τοπικών θεμάτων Οι στρεβλώσεις είναι σήμερα ορατές καθώς στην αυτοδιοίκηση κυριαρχεί το πολιτικό προσωπικό που αναδείχθηκε από κομματικούς μηχανισμούς και στη συνέχεια τους υπηρέτησε διασφαλίζοντας και τη δική του παρουσία.
Κάποιοι εσχάτως δοκίμασαν να πλασάρουν πονηρά το πλειοψηφικό σύστημα με το μανδύα της απεξάρτησης από τα κόμματα. Γρήγορα όμως αποδείχθηκε ότι αυτοί που το σχεδίαζαν είχαν άλλα πράγματα στο νου τους, ένα πλήρως εξαρτημένο πολιτικό προσωπικό με ανάδειξη του δημάρχου σε… αυτοκράτορα για λόγους ασφαλείας. Ως εκ τούτου το αίτημα για απλή αναλογική επανέρχεται με μεγαλύτερη σημασία καθώς από τη μια πλευρά διασφαλίζει την απαραίτητη συνεννόηση των τοπικών δυνάμεων και από την άλλη αποτελεί ασφαλή τρόπο ομαλής έκφρασης της πολυπλοκότητας που διαμορφώνεται στο πολιτικό σκηνικό. Επιτρέπει την αξιοπρεπή συμμετοχή ομάδων και κινήσεων πολιτών πέρα από τους μηχανισμούς των κομμάτων και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για μια άλλη πολιτική κουλτούρα διαχείρισης των τοπικών υποθέσεων. Οσοι υποστηρίζουν ακόμη μια τέτοια λύση, δεν έχουν παρά να φέρουν το θέμα στη Βουλή και να διεκδικήσουν την πλειοψηφία της.
Ηλίας Μπιτσάνης
