Και έχει πράγματι ενδιαφέρον η υπόθεση αυτή: «Παρ’ εκάστω δημοτικώ σχολείω ιδρύεται και καλλιεργείται σχολικός κήπος και ζωοτροφείον, ως παράρτημα αυτού, χάριν της διδασκαλίας των φυσιογνωστικών μαθημάτων και προς απόκτησιν υπό των μαθητών προκαταρκτικών γνώσεων καλλιέργειας της γης. Κατάλληλος έκτασις γης προς ίδρυσιν σχολικού κήπου, εάν δεν έχει ιδίαν το σχολείο, χορηγείται δωρεάν υπό της κοινότητος εν η λειτουργεί το σχολείον. Προς απόκτησιν καταλλήλου εκτάσεως γης, δύναται να γίνει και αναγκαστική απαλλοτρίωσις, ενεργουμένη κατά τας διατάξεις του νόμου».

Στο Νησί όπου μεγάλωσα και πήγα σχολείο, τα διδακτήρια ήταν αποθήκες ή παλιά κτίσματα (ορισμένα σε κάκιστη κατάσταση, παραλίγο να φύγουν στους σεισμούς της Μεγαλόπολης τον Απρίλιο του 1965) και φυσικά μια τέτοια πρόβλεψη δεν μπορούσε να υλοποιηθεί. Πριν ξεκινήσω σχολείο όμως για πολύ καιρό βρισκόμουν στη Στέρνα, και ο δάσκαλος που ήταν γείτονας και φίλος του παππού με άφηνε να πηγαίνω στο σχολείο να τον παρακολουθώ. Αν θυμάμαι καλά Θανάσης Βέργης ήταν το όνομά του - και εκεί είδα τα μεγαλύτερα παιδιά με τις ώρες στον εξαιρετικά φροντισμένο κήπο να μαθαίνουν τα είδη των φυτών και ορισμένες αρχές καλλιέργειας. Υπήρχαν δέντρα που στα μάτια μας φάνταζαν… εξωτικά, καθώς δεν καλλιεργούνταν στην περιοχή. Η ανακάλυψη του αποσπάσματος μου έλυσε και την απορία για την καλλιέργεια του σχολικού κήπου.

Από τη δεκαετία του 1950 ασφαλώς κύλησαν δεκαετίες και άλλαξαν πολλά πράγματα. Τα χωριά ερήμωσαν, η επαφή των παιδιών με την καλλιέργεια της γης και την εκτροφή των ζώων ελαχιστοποιήθηκε και όλα αυτά φαντάζουν… συνολικά εξωτικά για τα παιδιά που ζουν στο αστικό περιβάλλον. Η γεωργική εκπαίδευση ουσιαστικά εξαφανίστηκε από όλες τις βαθμίδες, με αποτέλεσμα να χαθεί και από μεγάλα τμήματα η στοιχειώδης καλλιεργητική τεχνογνωσία. Η αγροτική παραγωγή περιθωριοποιήθηκε ως μια "κατώτερη" επαγγελματική ενασχόληση και με τις στρεβλώσεις του εκπαιδευτικού συστήματος φτάσαμε στο σημείο να γίνονται μεγάλες επενδύσεις σε εξοπλισμό σχολών γεωργικής κατεύθυνσης (όπως στο ΤΕΙ Καλαμάτας) στις οποίες φοιτούσαν ακόμη μαθητές οι οποίοι ουδέποτε είχαν διδαχθεί χημεία ή βιολογία.

Κάπως έτσι κόπηκε το νήμα με τη γη και η γεωργία γνώρισε τη στασιμότητα που αποτελεί σήμερα φρένο για την "επιστροφή" στην καλλιέργεια, καθώς για τη συντριπτική πλειοψηφία αποτελεί ένα άγνωστο πεδίο με πολλές παγίδες. Η γεωργική εκπαίδευση είναι κρίσιμο ζήτημα για το μέλλον του τόπου. Η εξοικείωση με την καλλιέργεια της γης είναι σημαντικός παράγοντας, και πρωτοβουλίες όπως αυτή με τους σχολικούς κήπους, που εξελίχθηκε πέρυσι στα δημοτικά, έχουν ξεχωριστό ενδιαφέρον εφόσον σταθεροποιηθούν και αποτελέσουν στοιχείο της εκπαιδευτικής κουλτούρας.

Και εδώ, όπως παλιά, κατά πώς έλεγε ο νόμος που προαναφέθηκε, θα χρειαστεί η συνδρομή της αυτοδιοίκησης ώστε να δημιουργηθούν οι υποδομές, καθώς το τσιμέντο κυριαρχεί στις σχολικές αυλές. Πρέπει να αγαπήσουν τα παιδιά τη γη και την καλλιέργειά της, αλλά αυτό μπορεί να γίνει μόνον μέσα από τη δημιουργική σχολική ενασχόληση.

Ηλίας Μπιτσάνης

ilias.bitsanis@eleftheriaonline.gr