Μετά από δεκάδες χρόνια η προσοχή είναι στραμμένη και πάλι στο χωριό. Αναγκαστικά βεβαίως, καθώς η κρίση "σπρώχνει" κόσμο από τα αστικά προς τα αγροτικά κέντρα, εφόσον υπάρχει τόπος για ν’ απαγκιάσει εκεί κανείς και να τα φέρει βόλτα με τη ζωή και την καλλιέργεια. Πρόκειται για ένα θέμα το οποίο έχει αναδειχθεί από τη στήλη εδώ και πάρα πολύ καιρό κι εμφανίζεται όλο και περισσότερο τελευταία, παίρνοντας μάλιστα και τη μορφή... μελετών.
Είναι αλήθεια ότι τα πρώτα δείγματα αυτής της τάσης υπάρχουν -και σε μερικές περιπτώσεις ιδιαίτερα έντονα- αλλά κανένας δεν γνωρίζει αν η επιστροφή θα πάρει το χαρακτήρα ρεύματος που θα αλλάξει τα πάντα στην ύπαιθρο. Μπορούμε να εκτιμήσουμε ότι η συνέχιση της σημερινής πολιτικής θα οδηγήσει σε νέα μέτρα. Οι τροϊκανοί δεν το κρύβουν άλλωστε ότι τον Ιούνιο, δηλαδή μετά τις εκλογές, θα υπάρξουν νέες περικοπές μισθών, απολύσεις στο Δημόσιο και περιορισμός δημόσιων δαπανών. Οπως δεν κρύβουν και την επιθυμία τους για πλήρη βαλκανιοποίηση των μισθών στον ιδιωτικό τομέα. Ολα αυτά μαζί σημαίνουν ότι έρχεται μεγαλύτερη ανεργία και φτώχεια. - και η επιστροφή στο χωριό θα αποτελέσει μονόδρομο για όσους έχουν αυτή τη δυνατότητα.
Αν αυτό είναι η μια πλευρά, που έχει σχέση με την "άμυνα" για επιβίωση, η άλλη έχει να κάνει με νέους ανθρώπους οι οποίοι διαθέτουν την απαραίτητη έκταση γης κι ένα ορισμένο κεφάλαιο για επένδυση. Πρόκειται για ένα σχετικά μικρότερο τμήμα του πληθυσμού, ασφαλώς όμως πιο δυναμικό και με ελπίδες για επαγγελματική επιτυχία.
Σε κάθε περίπτωση, το μείζον ζήτημα είναι η "υποδοχή" του κόσμου που θα επιστρέψει - και εδώ το βάρος πέφτει στα τοπικά συμβούλια. Η σημερινή δομή των δήμων είναι εξαιρετικά δύσκολο να διαχειριστεί αυτή την υπόθεση, και η εκτίμηση αυτή έχει την εξήγησή της: Ο "Καλλικράτης" φρόντισε να απονευρώσει από τον τοπικό χαρακτήρα τα συμβούλια, οι δημοτικοί παράγοντες τα συγκρότησαν με ψηφοθηρικά κριτήρια και οι δήμαρχοι φρόντισαν να τα καταργήσουν στην πράξη. Ο καθένας πλέον προσφεύγει στο… δήμαρχο (ενίοτε και τον αντιδήμαρχο) συνοδευόμενος από κάποιους τοπικούς συμβούλους, εισπράττει κάποιες υποσχέσεις, κι αυτό είναι το ενδιαφέρον για το χωριό.
Η τάση επιστροφής, η ζωή στο χωριό και γενικότερα η κρίση χρειάζονται αλληλεγγύη και αυτό δεν μπορεί παρά να γίνει από τοπικές συλλογικότητες. Οι άνθρωποι που είτε μένουν στην ύπαιθρο είτε διατηρούν ουσιαστικούς δεσμούς με αυτή θα πρέπει να οργανωθούν, υπερβαίνοντας τις όποιες διαφορές και δημιουργώντας ακόμη και άτυπες μορφές κοινοτικής δράσης. Το περιεχόμενο αυτών των δράσεων ασφαλώς θα το καθορίσουν με τοπικά κριτήρια και θα πρέπει να καλύπτουν όλα τα επίπεδα και τις πτυχές της καθημερινής ζωής. Το σύνθημα "όλοι μαζί" χρειάζεται να αγκαλιαστεί από όλους προκειμένου να γίνει πράξη, και το τόξο ενεργειών θα πρέπει να ξεκινάει από την εθελοντική δράση και να φτάνει στη συλλογική διεκδίκηση.
Είτε αρέσει είτε δεν αρέσει, θα πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες για ζητήματα που παλαιότερα θα περίμενε κάποιος από το δήμο να δώσει λύση. Αν, για παράδειγμα, περιμένει κανένας τους δήμους να κόψουν τα βάτα, είναι βέβαιο ότι οι αγροτικοί δρόμοι θα γίνουν αδιάβατοι. Αν περιμένει να καθαρίσουν τα ρέματα από τα σκουπίδια, είναι πολύ πιθανόν να πνιγούν στην πρώτη καταιγίδα. Αν περιμένουν από το δήμο να οργανώσει τη "βοήθεια στο σπίτι", κάποιοι ηλικιωμένοι θα "φύγουν" χωρίς να το αντιληφθεί κανένας.
Από εκεί και ύστερα η τοπική κοινωνία θα πρέπει να οργανώσει τη συλλογικότητα στην παραγωγή, είτε άτυπα είτε θεσμικά, από τη δανεικαριά (στην οποία αρχίζουν να προσφεύγουν ήδη κάποιοι) μέχρι την ομαδική προμήθεια εφοδίων και λιπασμάτων. Να οργανώσει την καθημερινή ζωή ως ανοιχτή κοινωνία και να διώξει το φόβο, που αποτελεί και το χειρότερο εχθρό της. Να διεκδικήσει λύσεις από το δήμο για ζητήματα που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με τοπικές δράσεις και πολιτικές από την -οποιαδήποτε- κυβέρνηση, για την αγροτική οικονομία, την παιδεία και την υγεία.
Είναι βέβαιο ότι κάτω από τις σημερινές συνθήκες η συλλογικότητα και η αλληλεγγύη στο χωριό είναι παράγοντες που μπορεί να του δώσουν ζωή. Για τους τρόπους θα πάμε όλοι ψάχνοντας, αρκεί να πιστέψουμε στη δύναμη που μπορεί να δώσει το "όλοι μαζί".
