Μπορούμε όμως πλέον να αξιολογήσουμε τη συγκεκριμένη διαδικασία εκ του αποτελέσματος. Να απαντήσουμε δηλαδή στο ερώτημα τι προσέφερε στο ΠΑΣΟΚ, τη Ν.Δ. και συνολικά στη χώρα ο συγκεκριμένος τρόπος εκλογής αρχηγών. Βοήθησε τα συγκεκριμένα κόμματα;  Εδωσε  καλύτερους ηγέτες στη χώρα; Μήπως θα ήταν καλύτερα τα πράγματα αν ακολουθούσαν άλλο τρόπο επιλογής αρχηγών; Η συγκεκριμένη διαδικασία εκλογής αρχηγού ήταν μια έμπνευση του επιτελείου του Γιώργου Παπανδρέου στην προεκλογική περίοδο του 2004 για να μην φανεί ότι την ηγεσία τού την παρέδωσε ουσιαστικά ο Κώστας Σημίτης. Στην καρικατούρα εκλογής συμφώνησαν εκόντα άκοντα όλα τα υπόλοιπα κορυφαία στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Η συγκεκριμένη διαδικασία αντιγράφει ουσιαστικά τις αμερικάνικες προκριματικές για προέδρους. Η αντιγραφή όμως μοντέλων που μπορεί να λειτουργούν στην άλλη μεριά του Ατλαντικού γιατί εκεί υπάρχουν δομημένα συστήματα και ιερατεία, δεν μπορεί να ισχύει κι εδώ.

Το πόσο α π ο τ υ χ η μ έ ν ο ήταν το συγκεκριμένο σύστημα εκλογής φάνηκε στις εσωκομματικές εκλογές του 2007 που ουσιαστικά διαλύθηκε το ΠΑΣΟΚ. Το χάσμα που άνοιξε σε εκείνη την εσωκομματική εκλογική μάχη και ο τρόπος με τον οποίο επικράτησε ο Γιώργος Παπανδρέου, ήταν το τέλος του ΠΑΣΟΚ αλλά και η αρχή μιας σειράς λαθών που στοίχισαν συνολικά στη χώρα. Η υιοθέτηση του ίδιου τρόπου εκλογής από τη Ν.Δ. οδήγησε το 2009 στην εκλογή-έκπληξη του Αντώνη Σαμαρά ο οποίος για όσους δεν θυμούνται υποσχόταν τη μονιμοποίηση των “Stage”. Οι Πασόκοι το 2007 ψήφισαν το παιδί του Ανδρέα Παπανδρέου που πήγαινε να το κατασπαράξει ο πληθωρικός Βενιζέλος, ενώ οι νεοδημοκράτες κόντρα στην οικογενειοκρατία γύρισαν την πλάτη στην Ντόρα Μπακογιάννη για να ψηφίσουν τον λαϊκό δεξιό Σαμαρά που υποσχόταν μονιμοποιήσεις στο Δημόσιο. Τα όσα ακολούθησαν είναι γνωστά: ο αντιμνημονιακός Σαμαράς κατατρόπωσε τον Παπανδρέου αλλά έπεσε και εκείνος στο λάκκο που άνοιξε.

Ο καθένας μπορεί σήμερα να υποθέσει ότι ίσως τα πράγματα να είχαν εξελιχθεί διαφορετικά για τη χώρα αν το 2007 επικρατούσε ο Βενιζέλος στο ΠΑΣΟΚ και το 2009 η Μπακογιάννη στη Ν.Δ. Αν δηλαδή στην ηγεσία των βασικών κομμάτων την περίοδο της κρίσης κυριαρχούσε η συναίνεση από αρχηγούς που κοιτούσαν στην Ευρώπη, είχαν επιτελεία που γνώριζαν τα βασικά και δεν πελαγοδρομούσαν σε κρίσι- μες στιγμές για τη χώρα. Με “εάν” δεν γράφεται βέβαια η ιστορία αλλά μπορούν να αποτιμηθούν γεγονότα όταν δείχνουν με αδιάψευστα αποτελέσματα αν ο συγκεκριμένος τρόπος εκλογής βοηθά τα κόμματα και τους πολίτες. Αν δηλαδή γίνονται οι καλύτερες δυνατές επιλογές ή αν κυριαρχεί απλώς όποιος διαθέτει καλύτερο μηχανισμό ή συγκυριακό πλεονέκτημα. Η διάλυση του ΠΑΣΟΚ έχει πλέον συντελεστεί και εκ του αποτελέσματος κρίνεται πως η ανάδειξη ηγεσίας από τη βάση αποδείχτηκε μια λαθεμένη επιλογή. Ο τρόπος με τον οποίο εξελίσσεται η προεκλογική μάχη στη Ν.Δ. δείχνει ότι μετά τις εκλογές όποιος και να εκλεγεί θα είναι ένας αδύναμος αρχηγός που δεν θα μπορέσει να ενοποιήσει το σύνολο του στελεχιακού δυναμικού. Οι παππούδες και οι γιαγιάδες που θα προσέλθουν ή θα κουβαληθούν από το μηχανισμό στην κάλπη για να ψηφί- σουν το καλό ή το ωραίο παιδί δεν αποτελούν το εκλεκτορικό σώμα που μπορεί να αξιολογήσει ποιος κάνει και ποιος όχι για αρχηγός. Οταν ρωτάς λάθος ανθρώπους δεν μπορείς να πάρεις σωστή απάντηση...

                                                                                                                                                                                                                                             panagopg@gmail.com