Την ερώτηση αυτή την ακούω από τα μαθητικά μου χρόνια, όταν οι Πασόκοι τη δεκαετία του 1980 ρωτούσαν αν οι δεξιοί ήταν καλύτεροι από τους ίδιους, προκειμένου να δικαιολογήσουν τα «πράσινα» λάθη. Οφείλω λοιπόν να απαντήσω ότι το ποιος είναι καλύτερος δεν απαντιέται τελικά στα καφενεία και στα κοινωνικά δίκτυα, αλλά στην κάλπη. Ετσι, σ' αυτές τις εκλογές το εκλογικό σώμα απάντησε ότι καλύτεροι για να κυβερνήσουν είναι οι πολιτικοί του ΣΥΡΙΖΑ και των Ανεξάρτητων Ελλήνων - ενώ στις προηγούμενες είχε απαντήσει ότι είναι καλύτερα τα κόμματα της Νέας Δημοκρατίας, του ΠΑΣΟΚ και της Δημοκρατικής Αριστεράς. Προφανώς λοιπόν κυβερνούν αυτοί που κάθε φορά επιλέγει ως καλύτερους το εκλογικό σώμα - αλλά προφανώς, επίσης, σε καμιά περίπτωση οι κυβερνήτες δεν είναι αλάνθαστοι. Οπότε, όταν κάποιος επισημαίνει κυβερνητικά λάθη και αδυναμίες, δεν αμφισβητεί την επιλογή του εκλογικού σώματος, αλλά τις επιλογές των... καλύτερων. Με άλλα λόγια: Και οι «καλύτεροι» κάνουν λάθη, που δεν αποκλείεται μάλιστα να αποδειχτούν και εγκληματικά, αν παραμείνουν ασχολίαστα και συνεχιστούν μέχρι τελικής πτώσης. 

Μεγαλύτερο ενδιαφέρον όμως από την απάντηση στο «μήπως οι άλλοι ήταν καλύτεροι;» παρουσιάζει η απάντηση στο «ποιους πολιτικούς θεωρεί καλύτερους το εκλογικό σώμα». Και γιατί. Κατά την ταπεινή μου άποψη -την οποία γνωρίζουν πολύ καλά οι αναγνώστες αυτής της στήλης- το ελληνικό εκλογικό σώμα έχει εκπαιδευτεί για να επιλέγει τους καλύτερους στα... ρουσφέτια και τις παροχές. Οι περισσότεροι πολίτες, σε αντίθεση με ό,τι λένε δημοσίως και κρυμμένοι πίσω από ιδεολογικά παραπετάσματα, επιλέγουν τελικά τους πολιτικούς που θα τους διορίσουν στο Δημόσιο, που θα μεσολαβήσουν για την παροχή ή τη διαγραφή ενός δανείου, που θα παρακάμψουν τη σειρά για το χειρουργείο, που θα αναθέσουν σε φίλους ένα έργο και θα προμηθευτούν από συγγενείς υλικά για τις δημόσιες υπηρεσίες. 

Οι ιστορικές αιτίες των πελατειακών σχέσεων έχουν αναλυθεί επαρκώς, τόσο από ιστορικούς όσο και από πολιτικούς επιστήμονες, και άρα δεν έχει κανένα νόημα να περιγράψουμε για μια ακόμα φορά τη διαδρομή που οδήγησε στις 4 χρεοκοπίες της ελληνικής οικονομίας. Ούτε έχει κανένα νόημα να επισημάνουμε για μια ακόμα φορά τις τεράστιες ευθύνες της πολιτικής ελίτ, που ενδιαφερόταν και ενδιαφέρεται μόνο για την παραμονή της στη εξουσία. Πρέπει όμως να εστιάσουμε με μεγάλη προσοχή στις ευθύνες των σημερινών πολιτών που επιλέγουν τους... καλύτερους για τα ρουσφέτια, αφήνοντας έξω από την πολιτική σκηνή τους άξιους και τους ικανούς. 

Ειδικότερα νομίζω ότι θα πρέπει να αναλυθεί η ευθύνη των ανώτερων μορφωτικών στρωμάτων, που συνεχίζουν να υπηρετούν με πάθος την αναξιοκρατία και τις πελατειακές σχέσεις. Ετσι κι αλλιώς θα ήταν ανεύθυνο να περιμένεις να μπουν μπροστά από το κάρο της αξιοκρατίας οι αγράμματοι άνθρωποι ή οι απόφοιτοι της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Θα ήταν όμως λογικό να περιμένεις από τους απόφοιτους της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να πρωτοστατήσουν σε ένα κίνημα αξιοκρατίας. Δυστυχώς όμως, και η πνευματική ελίτ αποδείχτηκε ότι συμπεριφέρεται σαν τους... καλύτερους πολιτικούς: Ενδιαφέρεται μονάχα για τη διατήρηση της κατεστημένης τάξης πραγμάτων, ώστε να βολέψει τα παιδιά της και τα εγγόνια της σε πανεπιστήμια, δικαστήρια... και γενικώς στον ευρύτερο δημόσιο τομέα ή στις προνομιακές παρτίδες της μαζί του. 

Ανοίγοντας παρένθεση, οφείλω να διευκρινίσω ότι δεν θεωρώ υπεύθυνο για τις πελατειακές σχέσεις τον άνεργο επιστήμονα που αναγκάστηκε να χτυπήσει πολιτικές πόρτες για να βρει δουλειά. Μόνο όποιος έχει είτε λυμένο το βιοποριστικό του είτε μια δυσκολία στην αντίληψη, δεν μπορεί να καταλάβει τα αισθήματα ενός ανέργου που δεν έχει χρήματα ούτε για καφέ, ενώ οι φίλοι του και οι γνωστοί τον προτρέπουν να ζητήσει πολιτική βοήθεια για να βρει δουλειά. Μακάρι να ήταν όλοι οι Ελληνες ικανοί να επιβιώσουν χωρίς σχεδία στον ωκεανό των πελατειακών σχέσεων, αλλά θα ήμουν ανόητος αν κατηγορούσα όσους ζήτησαν ένα σωσίβιο για να βρουν εργασία. Θεωρώ όμως τουλάχιστον ανέντιμους όσους «αγωνίζονται» για να διορίσουν τελικά με μέσο τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους, αντί να βάλουν στόχο την κατάργηση των πελατειακών σχέσεων,  ώστε να μη χρειάζεται στο μέλλον να φιλούν… ποδιές τα ελληνόπουλα. 

 Σε κάθε περίπτωση, δεν θεωρώ πρωταίτιους της χρεοκοπίας όσους ψάχνουν δουλειά στα κομματικά γραφεία που υποκαθιστούν τον ΟΑΕΔ. Θεωρώ πρωτίστως υπεύθυνες την πολιτική και την επιχειρηματική ελίτ, που εκπαίδευσαν το εκλογικό σώμα να επιλέγει τους καλύτερους ρουσφετολόγους. Συνυπεύθυνους θεωρώ και όσους προσπαθούν να κρύψουν τις δικές τους ευθύνες ρωτώντας συνεχώς «μήπως οι άλλοι ήταν καλύτεροι;» - ενώ συνεχίζουν να ψάχνουν τους επόμενους καλύτερους, που θα διορίσουν τα εγγόνια τους στο Δημόσιο, που θα μεσολαβήσουν για την παροχή ή τη διαγραφή ενός δανείου, που θα παρακάμψουν τη σειρά για το χειρουργείο, που θα... 

Θανάσης Λαγός

e-mail: lathanasis@yahoo.gr