Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι η επιστολή προέρχεται από την Πιλαλίστρα, την οποία επισκεπτόταν τακτικά ο Τάσης Κουλαμπάς σύμφωνα με τη μαρτυρία του Αρ. Αποστολόπουλου (909). Ομως ο Κουλαμπάς πλέον δεν ήταν στη Μεσσηνία, είχε μετακινηθεί στην Θεσσαλία όπου δούλεψε “για την καλύτερη οργάνωση του Πανθεσσαλικού Αμπελουργικού Συνεδρίου που έγινε το 1934 στη Λάρισα” και συνελήφθη “το Νοέμβριο του 1933 στο Βόλο και με δίκασαν 5 μήνες φυλακή” όπως αναφέρει ο ίδιος (910).

Η διαρκής αναφορά του “Ριζοσπάστη” σε φτωχούς σταφιδοπαραγωγούς δεν είναι “δικαιολογητικό σχήμα” της πολιτικής του ΚΚΕ αλλά μια πραγματικότητα. Τα στοιχεία μελέτης της εποχής για την περιοχή του κάμπου και της ορεινής περιοχής γύρω από αυτόν είναι πολύ χαρακτηριστικά. Στην πεδινή περιοχή:

- 5.394 ιδιοκτήτες (62% του συνόλου) που κατείχαν έκταση 19.681 στρεμμάτων (36,3% της συνολικής), είχαν ιδιοκτησία μέχρι 5 στρέμματα.

- 2.313 ιδιοκτήτες (26,7% του συνόλου) που κατείχαν έκταση 18.420 στρεμμάτων (33,9% της συνολικής), είχαν ιδιοκτησία από 5,5 μέχρι 10 στρέμματα.

- 577 ιδιοκτήτες (6,5% του συνόλου) που κατείχαν έκταση 7.811 στρεμμάτων (14,5% της συνολικής), είχαν ιδιοκτησία από 10,5 μέχρι 15 στρέμματα.

- 229 ιδιοκτήτες (2,65% του συνόλου) που κατείχαν έκταση 4.193 στρεμμάτων (7,7% της συνολικής), είχαν ιδιοκτησία από 15,5 μέχρι 20 στρέμματα.

- 167 ιδιοκτήτες (2% της συνολικής) που κατείχαν έκταση 4.095 στρεμμάτων (7,6% της συνολικής), είχαν ιδιοκτησία μεγαλύτερη από 20 στρέμματα.

Στα ορεινά το 90% των παραγωγών είχε ιδιοκτησία μέχρι 5 στρέμματα και το 10% είχε ιδιοκτησία από 5,5 μέχρι 10 στρέμματα, ενώ παράλληλα με όλα αυτά υπήρχε και κατακερματισμός.

Ειδικότερα στις πεδινές περιοχές κατά επαρχία η κατανομή ιδιοκτητών και εκτάσεων είχε ως εξής:

Επαρχία Καλαμάτας

Μέχρι 5 στρέμματα είχαν 1.654 ιδιοκτήτες με συνολική έκταση 5.926 στρέμματα.

Από 5,5 μέχρι 10 στρέμματα είχαν 477 ιδιοκτήτες με συνολική έκταση 3.869 στρέμματα.

Από 10,5 μέχρι 15 στρέμματα είχαν 121 ιδιοκτήτες με συνολική έκταση 1.463 στρέμματα.

Από 15,5 μέχρι 20 στρέμματα είχαν 36 ιδιοκτήτες με συνολική έκταση 599 στρέμματα.

Περισσότερα από 20 στρέμματα είχαν 16 ιδιοκτήτες με συνολική έκταση 438 στρέμματα

Επαρχία Μεσσήνης

Μέχρι 5 στρέμματα είχαν 3.740 ιδιοκτήτες με συνολική έκταση 13.755 στρέμματα.

Από 5,5 μέχρι 10 στρέμματα είχαν 1.836 ιδιοκτήτες με συνολική έκταση 14.551 στρέμματα/

Από 10,5 μέχρι 15 στρέμματα είχαν 456 ιδιοκτήτες με συνολική έκταση 6.358 στρέμματα

Από 15,5 μέχρι 20 στρέμματα είχαν 193 ιδιοκτήτες με συνολική έκταση 3.594 στρέμματα.

Περισσότερα από 20 στρέμματα είχαν 151 ιδιοκτήτες με συνολική έκταση 3.657 στρέμματα (911).

Οι αριθμοί αποτυπώνουν και μια δραματική κατάσταση στο χώρο των σταφιδοπαραγωγών οι οποίοι προσπαθούν να επιβιώσουν και να ζήσουν τις οικογένειές τους με ελάχιστη έκταση και με άγρια εκμετάλλευση από κράτος, τράπεζες, τοκογλύφους, εμπόρους, εξαγωγείς και οποιονδήποτε μπορούσε “να βάλει χέρι”. Γράφουν οι Κουλαμπάς-Παπαχατζής:

«Η πλουτοκρατική ολιγαρχία, το τραπεζοβιομηχανικό κεφάλαιο, έχοντας στα χέρια του τον κρατικό μηχανισμό κατορθώνει ώστε το σύνολο σχεδόν των φόρων, να το πληρώνει ο λαός, ενώ αυτή μένει ασύδοτη φορολογικά [...] Η καλλιέργεια τη σταφίδας όχι μόνον δεν αφήνει κανένα κέρδος στο σταφιδοπαραγωγό, αλλ’ αντίθετα αφήνει παθητικό, και μόλις μετά βίας αυτός παίρνει ένα γλισχρό ημερομίσθιο, που μέσα σ’ αυτό υπολογίζεται και ο τόκος του κεφαλαίου του”.

Ο έγγειος φόρος στη σταφίδα έφθανε από 40-75 εκ. δρχ. και ο ετήσιος φόρος κατανάλωσης τα 300-350 εκ. δρχ. Υπήρχαν ακόμη πρόσθετοι φόροι του Δημοσίου (δήμων, κοινοτήτων, κοινωφελών ιδρυμάτων, οδικοί, λιμενικοί κλπ) που αντιστοιχούσαν σε 150-220 δραχμές το χιλιόλιτρο στην εξαγόμενη σταφίδας». Και συνεχίζουν οι Κουλαμπάς-Παπαχατζής:

«Ενώ τ’ άλλα κράτη που παράγουν σταφίδα (Αυστραλία-Καλιφόρνια) προκειμένου να συναγωνισθούν τη δική μας, όχι μόνο δεν φορολογούν τη σταφίδα, αλλά αντίθετα χορηγούν βραβεία στην εξαγωγή, αντίθετα το κράτος μας, όλες οι κυβερνήσεις που ήσαν διαδοχικά στην εξουσία, φορολογούσαν καταθλιπτικά τους σταφιδοπαραγωγούς, παρά τη μεγάλη σημασία που είχε και έχει για την εθνική μας οικονομία, η εξαγωγή της σταφίδας η οποία είναι από τα κυριώτερα εξαγόμενα προϊόντα. Μια από τις αιτίες για την εξαθλίωση στην οποία βρισκποταν πάντα και βρίσκεται και σήμερα ο σταφιδοπαραγωγός, είναι και η τεράστια φορολογία όχι στο εισόδημά του, αλλά πάνω στο κεφάλαιό του. Αυτή η υπέργοκη φορολογία περιορίζει όλο και περισσότερο τις ανάγκες του, μέχρι του σημείου που να φροντίζει μόνον, στο πως θα συντηρηθεί στη ζωή.

[...] Το τραπεζοβιομηχανικό κεφάλαιο, το ντόπιο και το ξένο που επιστρατεύτηκε από τα πέρατα του κόσμου και οι ¨Οργανισμοί” που κάθε τόσο σκάρωνε (Σταφιδική Τράπεζα, Ενιαία, ΑΣΟ) και ήσαν δημιουργήματά του για να εκμεταλλεύεται τη σταφίδα βιομηχανικά, παίρνοντάς την σχεδόν δωρεάν, όχι μόνον δεν ήθελε ν’ αυξηθεί η εξαγωγή της σταφίδας, αλλ’ αντίθετα έχοντας τον κρατικό μηχανισμό στα χέρια του και τους “Οργανισμούς” του, επεδίωκε να μειώνει συνεχώς την εξαγωγή σταφίδας, για να “ανδρούνται” οι “εθνικές” βιομηχανίες του, εκμεταλλευόμενες τη σταφίδα και τους σταφιδοπαραγωγούς.

[...] Την εκμετάλλευση των σταφιδοπαραγωγών επιτείνει ακόμη πιο πολύ το σταφιδεμπόριο και όλοι οι άλλοι εκμεταλλευτικοί παράγοντες (μικρομπακάλης, μικρέμπορος, τοκογλύφος, μεσίτης, μεγαλέμπορος, εξαγωγέας, τράπεζες). Ενα σημαντικό ποσοστό από τη συνολική αξία της σταφίδας, το καρπούται το σταφιδεμπόριο με διάφορους τρόπους και μεθόδους (σκάρτο ζύγισμα, νοθείες ποιοτήτων, προαγορές, προπωλήσεις, παίξιμο στο χρηματιστήριο με τα δελτία, συναλλαγματικές διαφορές, σκόπιμη κυκλοφορία ψευδών ειδήσεων κλπ.).

Μόλις αρχίσει να καλλιεργεί ο σταφιδοπαραγωγός έχει ανάγκη από δάνεια, αφού η παραγωγή του προηγούμενου χρόνου, όχι μόνον δεν άφησε κέρδη, αλλ’ αντίθετα, δεν του απέδωσε τίποτ’ άλλο, παρά μόνον τα ημερομίσθιά του κι’ αυτά μειωμένα. Εχοντας ανάγκη λοιπόν από δάνεια, δανείζεται από την “Αγροτική" Τράπεζα και κατά συνέπεια η εσοδεία του, ο "ηρτημένος καρπός”, και όλα τα υπάρχοντά του, ενεχυριάζονται στην Τράπεζα. Κι’ επειδή πάντα το δάνειο της Αγροτράπεζας είναι μίζερο, μικρό και δεν φθάνει για την καλλιέργεια και τη συντήρησή του, αναγκάζεται πάντα, να δανεισθεί και να πάρει “επί πιστώσει” είδη από τον έμπορο ή τον τοκογλύφο.

Μόλις κατορθώσει ο σταφιδοπαραγωγός να συγκεντρώσει την παραγωγή της σταφίδας του το Σεπτέμβρη, κατά διαβολική σύμπτωση λήγουν και τα γραμμάτια των δανείων της “Αγροτικής”. Αρχίζει τότε η εκστρατεία της Τράπεζας, η παρακολούθηση των σταφιδοπαραγωγών, οι πιέσεις, οι τόκοι υπερημερίας των δανείων, οι κοινοποιήσεις των επιταγών κλπ. Ακολουθούν ακόμη οι πιέσεις των άλλων δανειστών, ανοίγουν κι’ αυτοί τα δεφτέρια τους, βάνουν το “νόμιμο” τόκο και πιέζεουν κι’ αυτοί με τη σειρά τους. Ακολουθεί το κράτος με το χωροφύλακα και τον εισπράκτορα, με τα εντάλματα για τους φόρους.

Ο σταφιδοπαραγωγούς πιεζόμενος από παντού για να εξωφλήσουν τα χρέη του, τους φόρους κλπ. μην γνωρίζοντες τιμές εξωτερικού, χρηματιστήρια κλπ. και τα μέτρα προστασίας της σταφίδας, κλεί τα μάτια του και “δίνει” τη σταφίδα. Εξεπλήρωσε τον πορορισμό του.

Από το μικρέμπορο μέχρι το σταφιδοεξαγωγές μεσολαβούν αρκετά “χέρια”, που όλοι αυτοί απομυζούν το σταφιδοπαραγωγό κλέβοντας ή εκβιάζοντάς τον στην τιμή, στο ζύγι, στη νοθεία της σταφίδας.

Μια από τις αιτίες για τη μείωση της εξαγωγής της σταφίδας είναι και η κερδοσκοπία του σταφιδεμπορίου με τις νοθείες των ποιοτήτων, εξαγωγή ακατάλληλων ποιοτήτων κλπ. και κατά συνέπεια μια από τις αιτίες της εξαθλίωσης των σταφιδοπαραγωγών είναι και το σταφιδεμπόριο» (912).

(909) Αρ. Αποστολόπουλου “Τάσος Κουλαμπάς – Πιστός φίλος του λαού, προικισμένος ηγέτης του σταφιδικού κινήματος” / Αρχείο Τ. Κουλαμπά

(910) Ημιτελές βιογραφικό Τ. Κουλαμπά /Αρχείο Τ. Κουλαμπά

(911) Ν.Ε. Αϊβαλιωτάκη “Ο Κάμπος της Μεσσηνίας και αι ορειναί λεκάναι αυτού” / Αρχείον Γεωργικοοικονομικών Μελετών ΑΤΕ

(912) Θανάση Παπαχατζή - Τάση Κουλαμπά "Ποιοι μας τρώνε τη σταφίδα" / Εκδοση Αγροτικού Κόμματος Ελλάδος (ΑΚΕ) - Τμήμα Πελοποννήσου 1946