Ο Σταμάτης Κραουνάκης επιστρέφει στα τραγούδια του και στην Καλαμάτα

Κυριακή, 03 Ιουλίου 2016 08:28

Ο Σταμάτης Κραουνάκης επιστρέφει στα τραγούδια του και στην Καλαμάτα

«Ολοι ένα. Αρχηγός ο έρωτας. Τρεις γενιές τραγούδια». Μετά από μια 7ετία ο Σταμάτης Κραουνάκης κατακτά ξανά το Κάστρο της Καλαμάτας, με μία συναυλία ενωτική - που η ιδέα της γεννήθηκε το περσινό δραματικό για όλους καλοκαίρι, όπως ο ίδιος εξομολογείται.

Στην «Ε» μιλάει ακόμα για τη θεατρικότητα και τις αντιθέσεις των τραγουδιών του, για τον αγώνα επιβίωσης αλλά και τα επιτεύγματα της ομάδας «Σπείρα Σπείρα», για τη «μεγάλη ελληνική οικογένεια», για τις καλλιτεχνικές του πίκρες μα και τα ενδιαφέροντα μουσικά του σχέδια: μια όπερα δωματίου, μια σειρά με ποιήματα του Λόρκα, μια επανένωση με τη Λίνα...

- Ερχεστε σε λίγες μέρες στην Καλαμάτα, για μία και μοναδική συναυλία με τίτλο «Ολοι ένα». Ποια ανάγκη ταΐζει αυτός ο τίτλος - ή ποιο κακό ξορκίζει;

«Πέρυσι τον καλοκαίρι, με τη στροφή τελικά της κυβέρνησής μας, μετά από 6 χρόνια ισχυρού αντιμνημονιακού αγωνίσματος... βρέθηκα λίγο εκτεθειμένος στον εαυτό μου, όπως όλοι μας. Επεσε το τοπίο κάτω... Προσωπικά το ένιωσα ακόμα πιο ισχυρά, διότι εκεί, στις 9 Ιουλίου το βράδυ εμείς είχαμε τη μεγάλη γιορτή με τα κείμενα και τα τραγούδια του Ντάριο Φο στο Ηρώδειο. Την αποθέωση του Βαρουφάκη, το "Οχι" του κόσμου... Ηταν μια πάρα πολύ παράξενη ώρα.

Εκείνη τη στιγμή λοιπόν αποφάσισα να κάνω αυτή την παράσταση. Δηλαδή είπα στον εαυτό μου "Σταμάτη, ήρθε η ώρα να γυρίσεις στα τραγούδια σου". Και έγραψα τότε αυτό το τραγούδι, που θα είναι το εναρκτήριο και στη συναυλία: "μοναδική πατρίδα τα παιδικά μας χρόνια"... Εκείνο το πρωί που έγραψα αυτό το τραγούδι και πήρα την απόφαση, μίλησα με δυο-τρεις συνεργάτες μπορώ να πω έμπιστους, αλλά και με τους νεότερους, οι οποίοι μου είπαν "ε, άντε πια, το περιμένουμε όλοι!".

Δεν ήταν δύσκολο να οργανώσω την αφήγηση μιας τέτοιας βραδιάς... μέσα από έναν κυκεώνα τραγουδιών. Δεν είχα όμως βρει ακόμα έναν τίτλο να τη στεγάσει. Κάποιοι εύλογοι τίτλοι είχαν ήδη χρησιμοποιηθεί. Αλλά στρίβοντας μια μέρα για την πρόβα και βλέποντας την είσοδο του Ιδρύματος Κακογιάννη όπου θα παίζαμε, μου ήρθε. "Είδα" τα γράμματα πάνω στον τοίχο, πώς να σας το πω. Δεν είχα άλλη σκέψη: "Τι πας να κάνεις μ' αυτό;" είπα. Να γίνουμε "Ολοι ένα", να τραγουδήσουμε».

- Τρεις γενιές τραγούδια, λοιπόν...

«Ισως και τέσσερις, απ' ό,τι βλέπω!»

- Πόσο δύσκολα φτιάχνει κανείς ένα τέτοιο απάνθισμα της δουλειάς του; Τι μπαίνει μέσα, τι μένει απέξω; Είναι ευκολότερο να γράφεις, παρά να σβήνεις, λένε.

«Κοιτάξτε τι έκανα: Είχα 4-5 πολύ βασικές "κολόνες" μνημειακών κειμένων, τα οποία με ακολουθούσαν σ' ολόκληρη τη ζωή μου. Ηταν αποσπάσματα από μεγάλα κείμενα που ήταν για μένα, πώς να το πω; Οδοδείκτες. Εχοντας λοιπόν αυτές τις "κολόνες" -οι οποίες είναι κείμενα που ακούγονται και μέσα στην παράσταση- έχτισα μια ποιητική αφήγηση, κρατώντας μια συνειρμική ροή: Πώς είναι δηλαδή όταν νιώθεις ότι αυτό το τραγούδι θα φέρει το άλλο, κι όλο αυτό θα ολοκληρώνει μια αφήγηση;

Εκανα 6 ενότητες, με θέμα τον έρωτα και τις διαφορετικές όψεις του: ο έρωτας σαν πνευματικότητα, σαν σύγκρουση, σαν θρήνος, σαν έξοδος, σαν κοινωνικό γεγονός... Αυτό βοήθησε πάρα πολύ. Και έχοντας την εμπειρία από τις δομικές τεχνικές του Αριστοφάνη, τον οποίο έχω επεξεργαστεί πολύ, μπόρεσα να κρατήσω μια οικονομία και μετά να κάνω κάποιες διορθώσεις.

Οργάνωσα ουσιαστικά μια τελετουργική αφήγηση. Εκεί μου έδειξε η ίδια η παράσταση τι χρειάζεται και τι όχι. Νομίζω πως δεν έμεινε τίποτα ουσιαστικό απ' έξω, αυτό έδειξε τουλάχιστον η πορεία των παραστάσεων. Βεβαίως υπάρχουν πάντα κάποιοι που λένε "εκείνο ή το άλλο δεν το έβαλες", αλλά φυσικά όταν από 3.000 τραγούδια λες τα 35-36 που έχουμε στην παράσταση, ε, δεν μπορεί να είναι απόλυτα ευχαριστημένοι όλοι.

Πάντως εγώ ο ίδιος ως οδηγός της παράστασης -κι αυτό είναι σοβαρό για μένα, το έχω σαν μπούσουλα- δεν έχω κουραστεί. Είναι πολύ βασικό αυτό που σας λέω: Από την στιγμή που δεν έχω κουραστεί εγώ, ούτε οι 5 εξαιρετικοί συνεργάτες που κάνουν τους αγγέλους μου με τα λευκά κοστούμια, κάθε παράσταση είναι ένα δημιουργικό γεγονός για εμάς - που σημαίνει πως δεν έχει "κουραστεί" και η ίδια η παράσταση.

Οσο για τον κόσμο, τι να σας πω, όλοι χρησιμοποίησαν ανεξαιρέτως τη λέξη "ταξίδι"».

- Εάν η μουσική είναι το ένα σας μισό, το άλλο είναι σίγουρα το θέατρο. Πέρα από τις παραστάσεις σας, πέρα κι από τις μουσικές σας για το θέατρο· όλα σας τα τραγούδια έχουν μια θεατρικότητα. Ποια από τις δυο πλευρές σας είναι η πιο «αθέατη», πιο σκοτεινή;

«Η μία είναι συμπλήρωμα της άλλης, δεν μπορώ να τις ξεχωρίσω... Δεν ξέρω βέβαια αν είναι ίσες οι πλευρές: Ο μουσικός είναι ο αρχηγός. Ο μουσικός κατευθύνει - αλλά κι ο άλλος βρίσκεται σε συνεχή δράση.

Νομίζω ότι είναι δύο αδιάσπαστα στοιχεία του καλλιτεχνικού μου χαρακτήρα».

- Δείχνετε ν' αγαπάτε πολύ τις λαϊκές φωνές - κι άλλοτε τους χαρίζετε δωρικά ζεϊμπέκικα, άλλοτε τις φιλοξενείτε σε πιο «πειραγμένες» μουσικές, αναδεικνύοντας μια διαφορετική τους όψη. Κάνετε και το αντίθετο: Γειώνετε συχνά αέρινες φωνές σε λαϊκά μονοπάτια...

«Πάντοτε ζητώ τον άνθρωπο που θα γίνει ένα με το αποτέλεσμα. Θα τολμήσω, δηλαδή, να μιλήσω για καστ. Ετσι πηγαίνω. "Φωνάζει" μ' έναν τρόπο το ίδιο το τραγούδι τι θέλει.

Μην τα πολυσκοτίζουμε τα πράγματα: Επειδή πάντα ο τραγουδιστής είναι ο τελικός φορέας του μηνύματος, εάν όλο αυτό το πράγμα έχει καλή χημεία, ο κόσμος έχει τα μάτια του και την καρδιά του ανοιχτά και το παίρνει. Κι όπου αυτή η σύνθεση/αντίθεση πετυχαίνει, όλα μοιάζουν κανονικά».

- Για περισσότερο από μια δεκαετία, λίγο πριν το millennium, κυριαρχούσατε με τη Λίνα Νικολακοπούλου στο ελληνικό τραγούδι. Ορίζατε την τύχη του, την αισθητική του... Τι αίσθηση σας άφησαν εκείνα τα ανεπανάληπτα χρόνια και η ιδιότυπη «εξουσία» τους;

«Δεν το καταλάβαμε. Εγώ δεν το κατάλαβα. Ημουν πάντα εργάτης, δεν το εξέλαβα ποτέ έτσι. Καταλάβαινα πως υπήρχε μια αποδοχή - η οποία μέσα στα χρόνια μετεξελίχτηκε σε μια πολύ δυνατή εμπιστοσύνη. Τώρα μπορώ να σας πω πως απολαμβάνω μ' έναν τρόπο τη σιγουριά μιας εμπιστοσύνης, η οποία απαντά σ' ένα έργο που δημιουργήθηκε από τότε. Δεν κατάλαβα ποτέ αυτό που λέτε "εξουσία". Ισως δε με απασχόλησε; Ή ίσως μας απασχολούσε, μα με την έννοια πως όλη αυτή την ανταπόκριση ήμασταν υποχρεωμένοι να την κάνουμε κάτι. Να δώσουμε αποσκευή στους ανθρώπους...».

- Επειτα, η αλλαγή της χιλιετίας σάς βρήκε να αναβαπτίζεστε στο νέο αίμα. Από ένα σεμινάριο, προέκυψε μια οικογένεια. Μιλήστε μας λίγο για τη συνύπαρξή σας με τη Σπείρα Σπείρα, για αυτό το διαρκές μουσικοθεατρικό σας πείραμα.

«Ούτε αυτό ξέρω πώς έγινε... Ηταν φαίνεται κι αυτό στην ώρα του, ήρθε κι αυτό ως μια μεγάλη ανάγκη, δική μου αλλά φυσικά και των ανθρώπων με τους οποίους κάναμε τη συγκεκριμένη κίνηση. Η οποία δημιούργησε και κάποιες υποχρεώσεις, αλλά υπήρχε μια κοινή επιθυμία να κρατηθεί. Μετράω πάνω από 60 "αποφοίτους", να το πούμε έτσι.

Αυτή τη στιγμή είμαστε σε μια πολύ ουσιαστική, "πυρηνική" λειτουργία - δηλαδή 5 άνθρωποι ακολουθούν, συμμετέχουν και στις φετινές παραστάσεις. Είναι εκείνοι που αποφάσισαν να ξαναγεννήσουμε κάτι, και τα 'χουμε καταφέρει.

Αυτό το διάστημα ετοιμάζουμε και τον "Κολοκοτρώνη" για τη μικρή Επίδαυρο· φαίνεται λοιπόν πως ο πυρήνας λειτουργεί κι έχουμε σχέδια, αν όλα πάνε καλά... Γιατί πρέπει να σας πω πως όλα αυτά τα 15 χρόνια είχαμε συνεχείς προσκρούσεις πάνω στο οικονομικό πρόβλημα. Δεν ήταν καθόλου εύκολο - μα καθόλου όμως. Υπήρχε τεράστιο θέμα επιβίωσης των ανθρώπων. Οσο κι αν έκανα αιμοδοσίες κάθε λίγο και λιγάκι, δεν ήταν αρκετές για να μπορούν να έχουν τα βασικά. Πρέπει να σας πω πως αυτό κρατήθηκε από την προσέλευση του κόσμου, δεν είχαμε άλλο εισόδημα. Ποτέ.

Υπήρξαν φυσικά και κάποιοι άνθρωποι που μας βοήθησαν κατά καιρούς, αλλά ήταν όλα τόσο δύσκολα. Δεν βοηθούσε κανείς να προχωρήσουμε στην έρευνα - κάτι που ήταν ουσιαστικά κύριο αίτημα μιας τέτοιας συνθήκης.

Τα καταφέραμε τουλάχιστον να έχουμε κάποιες πολύ δυνατές επιδόσεις. Εγώ θα μετρήσω περισσότερο τα μεγάλα μας χτυπήματα - που ήταν "Αυτά που κάψαν το σανίδι", ο "Αριστοφάνης" που πήγε στην Ευρώπη, οι δυο μικρές μας Επίδαυροι με τα "Χορικά" και τον "Αριστοφάνη". Επίσης ο Ντάριο Φο και ο Βάρναλης - παρόλο που εκεί είχα το βάρος της ευθύνης της ερμηνείας. Αλλά αυτά ήταν όλα πράγματα -και ειδικά ο "Αριστοφάνης"- που μας έβαλαν όλους σε πολύ διάβασμα: Βγήκαμε καλύτεροι μετά από αυτά τα "πανεπιστήμια".

Αυτός ακριβώς πρέπει να είναι ο ζωτικός πυρήνας μιας τέτοιας δράσης. Δεν αρκούν ούτε καν τα συγγραφικά επιτεύγματα, που είναι επίσης σημαντικά - ειδικά από τις τελευταίες επιθεωρήσεις όπου μπήκαν και δυο-τρεις άνθρωποι κι έγραψαν για την ομάδα, ή από την παράσταση "Σιγά τα αίματα" που κάναμε με τον Ακη Δήμου...

Ολα αυτά ήταν στοιχήματα που τελικά κερδήθηκαν, αλλά με τη δαγκάνα του φόβου της οικονομικής διάλυσης από κάτω, ως συνεχές μπακγκράουντ».

- Πολύ δημιουργική συνθήκη η ισορροπία του τρόμου...

«Γι' αυτό κάπου κάπου είμαι πολύ επιθετικός, όταν βλέπω τα κτήρια... Βλέπω κτήρια να κτίζονται και ιδρύματα να ιδρύονται... Να ιδρυματοποιείται η τέχνη και να μην υπάρχει μία σκέψη για τους νεότερους καλλιτέχνες, κάτι να τους δοθεί. Δεν μιλώ προσωπικά, δεν αναφέρομαι σε μένα. Αλλά δεν βλέπω πουθενά μια σκέψη για το πώς θα στηριχτούν αυτοί οι άνθρωποι που δεν έχουν τα χρήματα να πληρώσουν σεμινάρια, να κάνουν μια σπουδή. Σκέφτομαι συχνά καταστάσεις αντίστοιχων σχολών στο εξωτερικό και ζηλεύω. Ετυχε να δουλέψω με τους σπουδαστές της RADA, της Βασιλικής Ακαδημίας Δραματικής Τέχνης στο Λονδίνο - και γύρισα με δάκρυα».

- Από πού θα προέλθει άρα η καινούργια, η φρέσκια καλλιτεχνική παραγωγή;

«Από τις γειτονιές. Είναι αυτό που λέω, πως αν ξέρει η γειτονιά σου ότι είσαι πάρα πολύ καλός, θα το μάθουν κι άλλοι».

- Η συναυλία στο Κάστρο θ' ανοίξει, όπως είπατε, με το καινούργιο σας τραγούδι, το τρυφερό «Για σένα»...

«Είναι "αυτοτρυφερό" πρώτα απ' όλα. Είναι κάτι που λέει κανείς στον εαυτό του».

- «Μοναδική πατρίδα τα παιδικά μας χρόνια...» ψιθυρίζει. Αυτό είναι ίσως για εσάς και η Ελλάδα; Μια υπόθεση εντελώς προσωπική;

«Ναι, το πιστεύω απόλυτα... Είμαστε βασικά μια χώρα όπου η οικογένεια, η στενή κοινωνική συμπεριφορά, τα σόγια, έχουν πολύ μεγάλη σημασία. Και θετική και αρνητική. Από τη μια έχει δημιουργηθεί μια θαυμάσια μεγάλη ελληνική οικογένεια... κι από την άλλη οι γονείς έχουν την έγνοια τι θα κάνουν τα παιδιά τους ακόμα κι όταν φτάνουν τα 50! Είμαστε η μόνη χώρα όπου συμβαίνει αυτό. Και τα παιδιά δεν αντιδρούν, εφησυχάζουν τις περισσότερες φορές σ' αυτή τη συνθήκη.

Παρ' όλα αυτά, θέλω να σας πω ότι το μάτι μου κοιτάζει πάντα τους καλούς: Δεν μπορούμε να γκρινιάζουμε συνέχεια γι' αυτό που δεν γίνεται. Σκάβουμε το χωράφι και προχωράμε. Ετσι είναι. Είμαστε πάρα πολύ εύκολοι στην κριτική και στην γκρίνια... Πάμε!».

- Πάμε, λοιπόν! Σχέδιο και πρόγραμμα για το από 'δώ και μπρος υπάρχει;

«Κάτι μαγειρεύουμε προς το παρόν, μέσα σ' αυτό το -πώς να το χαρακτηρίσω- καλοκαίρι... Ξέρετε εγώ δεν έχω κάνει πολλή περιοδεία, ήταν κάτι που δεν το πολυήθελα ποτέ, με κούραζε. Φέτος όμως με οδήγησαν οι περιστάσεις, το ίδιο το γεγονός, το ότι έχουμε μια παράσταση που ήθελα πραγματικά να τη δείξω, το ήθελα πολύ. Από την άλλη, είναι ο κόσμος. Πήρα τώρα μόλις ένα μήνυμα από μια φίλη που ήταν στο προαύλιο της ΕΡΤ όπου παίξαμε - να τι μπορεί να με κρατήσει όρθιο, σας το λέω όπως το διαβάζω: "Γλύκα που είχε χθες το βράδυ ο κήπος... Να είστε γερός. Την αγάπη μου". Αυτό μπορεί να μου δώσει βενζίνη για μήνες! Γιατί ξέρω πως όταν υπάρχει ένας, υπάρχουν κι άλλοι».

- Θα μας δώσετε μήπως μια γεύση από τα "μαγειρέματά σας";

«Σίγουρα θα πάμε λίγο ακόμα στην Αθήνα, γιατί η Αθήνα δεν τη χόρτασε αυτή την παράσταση· επίτηδες τη στερώ από την καλοκαιρινή διαδρομή, δεν ήταν τώρα αυτή η προτεραιότητά μου.

Παράλληλα, ετοιμάζω μια όπερα δωματίου με το Θέατρο Τέχνης, από Γενάρη και μετά, με τη Μαριάννα Κάλμπαρη - πάνω σε ένα έργο που δεν θα σας το πω... ένα εμβληματικό έργο της παγκόσμιας θεατρικής ζωής, πολύ δυνατό. Το κρατάω χρόνια. Εμένα, ξέρετε, μου συμβαίνει αυτό: Μου μπαίνει μια ιδέα κι έρχεται κάποια στιγμή που συντελούνται οι συνθήκες για να συμβεί. Ετσι κι εδώ, θα κάνω μια πολύ ωραία συνεργασία με το Θέατρο Τέχνης που την ήθελα πολύ. Φτιάχνω το λιμπρέτο αυτό τον καιρό, τις ώρες που περισσεύουν. Θα κουβαλήσω τα τετράδιά μου στην περιοδεία... κι ελπίζω μέχρι τέλη Αυγούστου να το έχω ολοκληρώσει.

Αυτά με κρατάνε όρθιο. Ετοιμάζω επίσης μια σειρά με τραγούδια του Λόρκα. Θέλω να τα φτιάξω με τον Κώστα Μπουγιώτη που είναι από τους πολύ δυνατούς πυρήνες της ομάδας, μια φωνή που την αγαπάω και είναι πολύ κοντά μου όλα αυτά τα χρόνια. Αγαπώ πολύ και τον συγκεκριμένο ποιητή. Η μετάφραση είναι ενός φίλου ποιητή που δεν τον έχουμε πια στη ζωή, του Ανδρέα Αγγελάκη, φίλου παλιού - και ήμουν ο πρώτος αποδέκτης. Ηρθε η ώρα του να βγει κι αυτό, είναι πολλά χρόνια που το κρατάω πίσω.

Και οπωσδήποτε έχω πεθυμήσει τη Λίνα... κι εκείνη εμένα... Κάτι έχουμε λοιπόν στο μυαλό μας. Από τα "Ισόβια" έχουμε να γράψουμε ολόκληρη δουλειά μαζί.

Προς το παρόν όμως, Καλαμάτα αγαπημένη, ερχόμαστε! Εχουν περάσει ήδη 7 χρόνια από την τελευταία φορά που παίξαμε στο Κάστρο κι έχω χαρά μεγάλη που επιστρέφουμε. Εχω και ένα παρελθόν με το ΔΗΠΕΘΕΚ, με μια σπουδαία δουλειά, τον "Δον Ζουάν" που κάναμε... τον προηγούμενο αιώνα. Υπάρχουν πολλοί φίλοι μας κάτω στην πόλη... Ανυπομονώ!».