Στο ακρωτήριο Ταίναρο (Matapan) το τέλος Μαρτίου 1941 έγινε μια σημαντική ναυμαχία ανάμεσα στον ιταλικό και βρετανικό στόλο, που καθόρισε την εξέλιξη του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου αλλά ακόμα και σήμερα παραμένει ελάχιστα γνωστή.
Συγκεκριμένα, από την έναρξη του ελληνο-ιταλικού πολέμου ο ιταλικός στόλος υπό τον αντιναύαρχο Angelo Iachino, πιεζόμενος και από τους συμμάχους του Γερμανούς, είχε αναλάβει την παρεμπόδιση της μεταφοράς βρετανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα και τον έλεγχο του περάσματος ανάμεσα στην Κρήτη και την Πελοπόννησο. Τα πλοία του βρετανικού Μεσογειακού στόλου που έδρευε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, υπό τον ναύαρχο Andrew Cunningham κάλυπταν τις κινήσεις των συμμαχικών στρατευμάτων προς την Ελλάδα.
Γύρω στις 24 με 25 Μαρτίου 1941, οι Άγγλοι κατάφεραν να «σπάσουν» τον ιταλικό ναυτικό κώδικα «Enigma» και να υποκλέψουν την πληροφορία «Σήμερα είναι η ημέρα μείον τρία». Τρεις μέρες αργότερα ακολούθησε ένα δεύτερο μήνυμα που ανέφερε τον απόπλου ενός ιταλικού μαχητικού στόλου που περιελάμβανε ένα θωρηκτό, έξι βαριά και δύο ελαφρά καταδρομικά και αντιτορπιλικά. Ο ιταλικός στόλος είχε ως στόχο του την επίθεση στα συμμαχικά εμπορικά πλοία που συνόδευαν και προμήθευαν τις βρετανικές δυνάμεις.
Στις 27 Μαρτίου 1941, ο βρετανικός Μεσογειακός στόλος διασπείροντας ψευδείς πληροφορίες για να αποκρύψει τις κινήσεις του, απέπλευσε μυστικά από το λιμάνι της Αλεξάνδρειας και κινήθηκε για τη συνάντηση με τον ιταλικό στόλο. Οι δυνάμεις των Βρετανών ήταν αξιόλογες. Διέθεταν το αεροπλανοφόρο HMS Formidable και τα θωρηκτά HMS Barham, Valiant και Warspite που συνοδεύονταν από δυο στολίσκους δώδεκα αντιτορπιλικών, τεσσάρων ελαφρών καταδρομικών και από συμμαχικές νηοπομπές τουλάχιστον οκτώ πολεμικών πλοίων που παρέμεναν στο κανάλι των Κυθήρων ή βρίσκονταν κοντά στον βρετανικό στόλο. Την ίδια ημέρα ακόμα ένας μικρός βρετανικός στόλος υπό τον αντιναύαρχο Pridham-Wippell απέπλευσε από την Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στα νότια της Κρήτης.
Στις 28 Μαρτίου 1941, ο βρετανικός Μεσογειακός στόλος υπό τον ναύαρχο Andrew Cunningham εντόπισε και συγκρούστηκε με τον ιταλικό στόλο στα νοτιοδυτικά του ακρωτηρίου Ταίναρο. Επικεφαλής του ιταλικού στόλου ήταν ο αντιναύαρχος Angelo Iachino με τη ναυαρχίδα του, το θωρηκτό Vittorio Veneto και έξι καταδρομικά, δεκατρία αντιτορπιλικά και δύο ελαφρά καταδρομικά. Ο ιταλικός στόλος ήταν όμως «τυφλός» αφού, αντίθετα με τα συμμαχικά, κανένα πλοίο του δεν διέθετε ραντάρ.
Μετά από ελιγμούς, αεροπορικές επιθέσεις, τορπιλισμούς και καταδιώξεις, στις 29 Μαρτίου, ο συμμαχικός στόλος θριάμβευσε. Ο ιταλικός στόλος υπέστη πανωλεθρία με βαριές απώλειες σε έμψυχο δυναμικό. Δύο χιλιάδες τριακόσιοι τρεις Ιταλοί ναύτες σκοτώθηκαν ενώ ακόμα χίλιοι δεκαπέντε διασώθηκαν από τους Βρετανούς και αιχμαλωτίστηκαν. Ο ιταλικός στόλος έχασε πέντε πλοία ενώ ακόμα τέσσερα σχεδόν καταστράφηκαν. Το θωρηκτό Vittorio Veneto με τον Angelo Iachino διέφυγε. Οι βρετανικές απώλειες ήταν τρεις νεκροί και μικρές ζημιές σε τέσσερα πλοία. Ο ελληνικός στόλος αντιτορπιλικών που έδρευε στην Κεφαλλονιά και επρόκειτο να πάρει μέρος στη ναυμαχία, δεν συμμετείχε λόγω λανθασμένου σήματος.
Μετά τη ναυμαχία στο Ταίναρο (Matapan), ο ιταλικός στόλος δεν εμφάνισε ουσιαστική δράση στην ανατολική Μεσόγειο μέχρι την πτώση της Κρήτης, στους Γερμανούς.
