Το ελαιόλαδο βρέθηκε προχθές στο επίκεντρο της συνάντησης του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Αθανάσιου Τσαυτάρη, και του κρητικής καταγωγής ευρωβουλευτή του κόμματος των Γερμανών Φιλελευθέρων (FDP), Γιώργου Χατζημαρκάκη. Σύμφωνα με αυτά που έγιναν γνωστά από την σχετική ανακοίνωση του υπουργείου, συζητώντας τρόπους προώθησης του ελαιολάδου στη γερμανική αγορά «διερευνήθηκαν οι δυνατότητες αξιοποίησης του δικτύου των ελληνικών εστιατορίων στη Γερμανία, καθώς και οι δυνατότητες πρόσβασης του προϊόντος, μέσω των επαγγελματιών του κλάδου της εστίασης (μαγείρων, σεφ, εστιατόρων), στα μεγάλα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια της Γερμανίας». Από την ίδια πάντα ανακοίνωση πληροφορούμαστε ότι στις προθέσεις του υπουργείου είναι η δημιουργία ενός «άτλαντα» του ποιοτικού ελληνικού ελαιόλαδου και των παραγώγων του, που θα περιλαμβάνει τις κατηγορίες ΠΟΠ και ΠΓΕ, με αναφορά στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και συστατικά του προϊόντος. Στο πλαίσιο αυτής της δράσης, συζητήθηκε το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός «οδηγού» ποιότητας του ελληνικού ελαιολάδου, προκειμένου να προωθηθεί στους χρήστες (επαγγελματίες και καταναλωτές), καθώς και σε όλα τα επίπεδα διακίνησης του προϊόντος. Τέλος, διερευνήθηκε η δυνατότητα δημιουργίας μιας διαδικτυακής πλατφόρμας ως μέσο ανάδειξης όλων των απαραίτητων στοιχείων και πληροφοριών που καθιστούν το ελληνικό ελαιόλαδο ένα από τα πιο ανταγωνιστικά και ποιοτικά προϊόντα της χώρας μας".
 
Οσα αναφέρονται στη συγκεκριμένη ανακοίνωση θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως τα απολύτως αυτονόητα βήματα μιας στοιχειώδους στρατηγικής προώθησης ενός προϊόντος στις αγορές του κόσμου. Αυτά όμως που θεωρούμε αυτονόητα διαρκώς συζητούνται και κατά καιρούς  εξαγγέλλονται, αλλά δύσκολα υλοποιούνται, κυρίως γιατί δεν παίρνουν ποτέ  τον χαρακτήρα συνολικής και διαχρονικής στρατηγικής. Οι πολιτικές δυνάμεις και οι πολιτικοί, ο καθένας από την πλευρά του, κομίζει μια έξυπνη ή επαναστατική ιδέα και προσπαθεί να την εφαρμόσει, ακυρώνοντας όλα τα προηγούμενα, με αποτέλεσμα να γυρνάμε διαρκώς γύρω - γύρω από τα ίδια, χωρίς να παράγεται στο τέλος τίποτα το ουσιαστικό και να μένουμε στα μερεμέτια. Δεν υπάρχει, δηλαδή, μια στρατηγική η οποία θα είναι κυρίαρχη σε πολιτικό επίπεδο και θα αποτελεί το συλλογικό αίτημα των παραγωγών αλλά και των εμπόρων ελαιολάδου. Μια στρατηγική, δηλαδή, η εφαρμογή της οποίας δεν θα είναι στη διακριτική ευχέρεια του κάθε υπουργού, του ιδίου ή διαφορετικού κόμματος, αλλά θα αφορά τα πάντα και θα ξεκινά από το χωράφι του τελευταίου χωριού της Μεσσηνίας και θα φτάνει στο πιάτο του Γερμανού και του Αμερικανού.

Είναι χωρίς αμφιβολία πολύ σημαντικό βήμα η δημιουργία «άτλαντα», ενός επίσημου, δηλαδή, καταλόγου στον οποίο θα χαρτογραφούνται οι επιχειρήσεις και τα συγκεκριμένα εμπορικά προϊόντα ελαιολάδου. Με τον τρόπο αυτό ο κάθε καταναλωτής στην Ελλάδα και στο εξωτερικό θα μπορεί να διασταυρώνει και να γνωρίζει αν το προϊόν που βρίσκεται στο ράφι του κάθε καταστήματος είναι πιστοποιημένο και ελεγμένο. Θα ξέρει ότι το προϊόν που βλέπει είναι πράγματι αυτό που λέει στην ετικέτα και όχι «λάδι Καλαμάτας» από την Καλιφόρνια. Τα προβλήματα όμως θα ξεκινήσουν από τη στιγμή που θα αρχίσει να συντάσσεται ο συγκεκριμένος κατάλογος. Ποια θα είναι τα κριτήρια; Ποιος θα μπαίνει και ποιος θα αποκλείεται; Πώς θα διασφαλίζεται ότι αυτός που βρίσκεται στον κατάλογο θα συνεχίσει να έχει της ίδιας ποιότητας προϊόν και πώς θα επιβάλλεται η αποβολή του αν στην πορεία αποφασίσει να ακολουθήσει άλλους δρόμους; Αυτά δεν είναι θέματα απλά, και κατάλογοι δεν μπορούν να συνταχθούν στο γόνατο, όταν μάλιστα είναι γνωστές οι σχέσεις διαφόρων παραγόντων της πολιτικής και της οικονομικής ζωής σε τοπικό αλλά και πανελλαδικό επίπεδο. Ολα αυτά για να γίνουν και να έχουν ουσιαστικό αποτέλεσμα χρειάζεται επιστημονική υποστήριξη από ανεξάρτητες αρχές που θα στηρίζουν τις αξιολογήσεις τους σε αδιαμφισβήτητα στοιχεία πιστοποίησης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του ελαιολάδου. Χρειάζεται, δηλαδή, συστηματική προσπάθεια με επιστημονική υποστήριξη για να συνταχθεί, συντηρηθεί και να καταξιωθεί ο «άτλαντας» και να μη μετατραπεί σε σύντομο χρονικό διάστημα σε μπακαλόχαρτο.

Ακούγεται πολύ ωραίο και φιλόδοξο να προωθήσεις το ελαιόλαδο με όχημα τα ελληνικά εστιατόρια στην Γερμανία, την Αμερική και την Αυστραλία. Πόσο όμως εφικτό είναι αυτό όταν δεν έχεις καταφέρει να κάνεις κάτι αντίστοιχο όχι απλά στην ίδια σου τη χώρα αλλά ούτε καν στις ελαιοπαραγωγικές περιοχές; Οταν, για παράδειγμα, περισσότερα από τα μισά φαγάδικα της Καλαμάτας δεν χρησιμοποιούν πατάτες της περιοχής ενώ η συντριπτική τους πλειοψηφία δεν τηγανίζει σε ελαιόλαδο, γιατί να το κάνει ο Γερμανός και ο Αμερικανός; Οταν πετυχημένα προγράμματα, όπως αυτό που τρέχει από την Περιφέρεια της Κρήτης με το δίκτυο και τη σήμανση των καταστημάτων που χρησιμοποιούν τοπικά προϊόντα υψηλής ποιότητας και μόνο ελαιόλαδο στην παρασκευή των φαγητών, δεν προωθούνται και στην υπόλοιπη χώρα και κυρίως σε περιοχές όπως η δική μας, τότε γιατί να ελπίζεις σε κατάκτηση αγορών; Οταν αυτά δεν μπορούν να υλοποιηθούν εδώ, στηριγμένα στις δικές μας δυνάμεις, με τη συμμετοχή των παραγωγών, των επιχειρηματιών και τη συμβολή της αυτοδιοίκησης -τοπικής και περιφερειακής- δεν μπορεί να μας σώσει κανένας Τσαυτάρης, κανένας Χατζημαρκάκης και καμία Μέρκελ. Είμαστε καταδικασμένοι να περιμένουμε «δόσεις» και να φαντασιωνόμαστε επαναστάσεις που θα ανατρέπουν το σύμπαν. Οταν δεν μπορείς να επιβάλεις ως καταναλωτής να τηγανίζουν πατάτες με ελαιόλαδο στην Καλαμάτα, τη μόνη επανάσταση που μπορείς να κάνεις, είναι να πας από τον καναπέ στο κρεβάτι σου!

Υ.Γ. Τα σκουπίδια της Καλαμάτας κανένας δεν γνωρίζει πού ακριβώς καταλήγουν. Οπως μάλιστα αποκαλύφθηκε στη συνεδρίαση επιτροπής από τον αρμόδιο αντιδήμαρχο, κατατίθενται κατά καιρούς βεβαιώσεις από τον εργολάβο που έχει αναλάβει τη μεταφορά ότι τα σκουπίδια καταλήγουν σε δανειοδοτημένους χώρους, ιδιωτικούς (!!!) και δημόσιους. Βέβαια έστω και αυτές τις βεβαιώσεις δεν τις έχουν δει ούτε οι μειοψηφίες του Δημοτικού Συμβουλίου, ούτε όλοι εμείς οι υπόλοιποι. Η επικρατούσα λογική είναι «τι τα θέλετε και τα σκαλίζετε, μπορεί να πληρώνουμε κάτι παραπάνω, αλλά φεύγουν τα σκουπίδια από τις αυλές σας. Πού πάνε να μην σας νοιάζει!». Είναι η λογική που επικρατούσε χρόνια στην πολιτική και την κοινωνία. Μετά το «τι σε νοιάζει εσένα, από την τσέπη σου τα παίρνουν, το κράτος πληρώνει» που ήταν η επωδός σε όλες τις αρπαχτές πολλών χρόνων, αποδείχτηκε ότι στο τέλος τα παίρνουν από την τσέπη μας. Ας μην έχει, λοιπόν, κανένας καμία αμφιβολία. Αυτό που γίνεται σήμερα με τα σκουπίδια, στο τέλος θα το πληρώσουμε όλοι μας, και μάλιστα πολύ ακριβά.


[Του Γιώργου Παναγόπουλου panagopg@gmail.com]