Η κυβέρνηση «υποχωρούσε» -πολιτικοί ήταν και αυτοί, δεν θα άφηναν τη δόξα σε αυτούς που καβαλούσαν τα τρακτέρ και τις πλατφόρμες-, έπαιρνε ένα δάνειο, ικανοποιούσε μέρος των αιτημάτων για να ανοίξουν οι δρόμοι και όλοι πήγαιναν ευχαριστημένοι για… όργωμα θεωρώντας ότι έκαναν το καθήκον τους. Οι επόμενοι μήνες έβρισκαν τη χώρα στα ευρωπαϊκά δικαστήρια αλλά με ένα ακόμα δάνειο -ίσως και μεγαλύτερο από το προηγούμενο-, πληρώναμε τους συμβούλους και τους δικηγόρους για να αποδείξουμε ότι αυτά που δόθηκαν δεν ήταν ενισχύσεις αλλά αποζημιώσεις ζημιών. Τα ψευτοκαταφέρναμε, τρώγαμε και κάτι πρόστιμα, παίρναμε ένα ακόμα δάνειο και τα ψιλοβολεύαμε. Αυτή ήταν επί της ουσίας η πολιτική για τον αγροτικό τομέα που εμμέσως ή αμέσως υπαγορευόταν και από τις αγροτικές κινητοποιήσεις. Πολιτική που δημοσιονομικά στοίχιζε ακριβά αλλά στους αγρότες προσέφερε ελάχιστα έως τίποτα.
Η οικονομική και πολιτική κρίση έχει αλλάξει την ατζέντα των αιτημάτων των αγροτών αλλά και τον τρόπο διεκδίκησής τους. Οι δρόμοι πλέον δεν κλείνουν, ενώ το «όλα τα κιλά, όλα τα λεφτά» έχει αποκατασταθεί από αιτήματα, όπως η μείωση στο φόρο, στα καύσιμα και οι συντελεστές Φ.Π.Α. που αυξάνουν το κόστος παραγωγής. Αιτήματα που έχουν λογική βάση και μπορεί κάποιος να τα συζητήσει και να τα βάλει σε μια προτεραιότητα ικανοποίησης. Υπάρχουν βέβαια και αιτήματα που ζητούν την πτώση του καπιταλισμού και τη δευτέρα παρουσία του κομμουνισμού, αλλά αυτά είναι κομματικά «καπέλα» που δεν αφορούν τους πραγματικούς αγρότες. Οι φετινές κινητοποιήσεις των αγροτών δείχνουν ωριμότητα και στα αιτήματα και στον τρόπο διεκδίκησης, αν καταφέρουν μάλιστα να αποχωρήσουν αξιοπρεπώς από τους δρόμους θα τεθούν οι βάσεις για τη δημιουργία ενός κινήματος σοβαρότητας και στον αγροτικό τομέα.
Οι αγρότες όπως και όλοι οι υπόλοιποι στη χώρα αντιλαμβάνονται σταδιακά ότι οι παλιές συνταγές δεν οδηγούν πουθενά. Χρειάζεται ένα νέο σχέδιο στην παραγωγή που θα δημιουργήσει νέα δεδομένα στην οικονομία, την κοινωνία και την πολιτική. Η υπεράσπιση του παλιού και η αντίληψη που βάζει μπροστά το κάρο από το άλογο δεν οδηγεί πουθενά ή μάλλον οδηγεί σε ακόμα χειρότερες καταστάσεις από αυτές που βιώνουμε σήμερα. Το να ανεβαίνει κάποιος πάνω στην πλατφόρμα και να βγάζει δακρύβρεχτο λογύδριο αγάπης για τους αγρότες καταλήγοντας στην υπόσχεση ότι θα δώσει τα κιλά, τα λεφτά και λύση για τα κρύα βράδια του χειμώνα, δεν είναι απλώς εικόνα από το παρελθόν αλλά κακόγουστη επανάληψη του σίριαλ που ξεκίνησε ως κωμωδία και κατέληξε σε τραγωδία. Το πρόβλημα με το νέο είναι ότι δεν έχει συνταγή, διαμορφώνεται μέσα από επίπονη διαδικασία και την κατάληξή του θα επηρεάσουν δεκάδες μικρά γεγονότα του παρόντος αλλά και του παρελθόντος.
Στον αγροτικό τομέα η αναζήτηση έχει ξεκινήσει κυρίως από τους ανθρώπους που είναι στην παραγωγή και δεν κουβαλούν τους μύθους του χθες και τις χίμαιρες για ανύπαρκτους παραδείσους σε προστατευμένα και αποστειρωμένα περιβάλλοντα. Σε έναν εντελώς νέο κόσμο στο εμπόριο, την τεχνολογία, τη γνώση, τις μεταφορές ανθρώπων και αγαθών δεν υπάρχουν και δεν μπορούν να υπάρξουν σύνορα και περιορισμοί. Οσοι τα ονειρεύονται βλέπουν εφιάλτη που θα τον συνειδητοποιήσουν όταν ξυπνήσουν.
Στα πλαίσια της αναζήτησης του νέου επιχειρηματικού μοντέλου στον αγροτικό τομέα ιδιαίτερη αξία και σημασία έχει η πρωτοβουλία της Ομάδας Παραγωγών "Νηλέας" στη Χώρα για την δημιουργία μιας αστικής κοινοπραξίας με μέλη όσο το δυνατόν περισσότερους φορείς και ιδιώτες που δραστηριοποιούνται γύρω από το ελαιόλαδο. Η πρωτοβουλία αυτή μπορεί να δημιουργήσει εντελώς νέα δεδομένα στο χώρο του ελαιολάδου αξιοποιώντας τόσο το ΠΟΠ όσο και τα διάφορα προγράμματα που τρέχουν οδηγώντας σε πραγματικές επιχειρηματικές δράσεις αναπτυξιακού χαρακτήρα. Αλλά και η παλιά Ενωση Συνεταιρισμών φαίνεται ότι μπαίνει σε μια νέα περίοδο προσπαθώντας τουλάχιστον να εφαρμόσει στα καταστήματα και το εργοστάσιό της βασικούς κανόνες οικονομίας και διοίκησης. Τα πράγματα αργά, βασανιστικά και με κόστος φαίνεται ότι θα αλλάξουν και στον αγροτικό τομέα. Η πορεία δεν θα είναι εύκολη και οι δυσκολίες τεράστιες. Οι δοκιμασμένες παλιές συνταγές με τις κρατικές χρηματοδοτήσεις στα τυφλά γνωρίζουμε πού οδήγησαν τους αγρότες, την «τράπεζά τους» και συνολικά την οικονομία. Ο αγροτικός τομέας έχει βασική θέση στο νέο παραγωγικό μοντέλο της χώρας μόνο αν αντιληφθούν όλοι ότι πρέπει να αλλάξουν περπατησιά.
Υ.Γ. Το διαφημιστικό σλόγκαν «παντού υπάρχει ένας μύθος» είναι ίσως το πιο πετυχημένο των τελευταίων χρόνων. Το σλόγκαν πλάσαρε αρχικά μπύρα αλλά στην πορεία πάνω στη συγκεκριμένη φόρμουλα πάτησαν πολλές άλλες καμπάνιες, αλλά κυρίως πλάκες μεταξύ φίλων και εχθρών. Μετά όμως από τις μπύρες η επίκληση στο μύθο καλείται να πουλήσει το τουριστικό προϊόν μιας ολόκληρης περιοχής. Δεν ξέρουμε αν η «μυθική Πελοπόννησος» θα πουλήσει εμπορικά αλλά η ιδέα μόνο βραβείο πρωτοτυπίας δεν διεκδικεί μιας και αποτελεί απομίμηση και αντιγραφή. Το σίγουρο τελικά είναι ότι «παντού υπάρχει ένας μύθος»!
panagopg@gmail.com
