Το συγκεκριμένο τμήμα δημοπρατήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2012 και η σύμβαση με τον ανάδοχο υπογράφηκε στις 15 Νοεμβρίου 2013. Η αρχική προθεσμία ολοκλήρωσής του ήταν μέχρι το Μάιο του 2015 και προ ημερών πήρε παράταση για τον Οκτώβριο του 2017 και… βλέπουμε.
Τι έχουν τα έργα και δεν ολοκληρώνονται; Πολλά και διάφορα και κυρίως ένα θεσμικό πλαίσιο που μπάζει από παντού. Οι απαλλοτριώσεις είναι το πρώτο μεγάλο πρόβλημα, το οποίο το Δημόσιο δεν μπορεί να αντιμετωπίσει με σοβαρό, αξιόπιστο και δίκαιο τρόπο. Δεν είναι μόνο ότι οι απαλλοτριώσεις καθυστερούν -για το τμήμα Τζάνε – Καλαμάκι η εκδίκαση έγινε 19 Σεπτεμβρίου και τιμή μονάδος δεν έχει ακόμα προσδιοριστεί- είναι και ότι το τίμημα που καταβάλλεται σε πολλές περιπτώσεις είναι εξωφρενικό. Οι απαλλοτριώσεις αποτελούν το βασικό παράγοντα που καθυστερούν μεγάλα και μικρά έργα και εκτινάσσουν το κόστος κατασκευής. Το πρόβλημα είναι γνωστό και θα ανέμενε κανείς να υπάρχει είτε αλλαγή στο θεσμικό πλαίσιο, είτε απλοποίηση των διαδικασιών έτσι ώστε να μην υπάρχουν καθυστερήσεις αλλά και να μην πληρώνονται ως γωνιακά οικόπεδα βαλτότοποι.
Τα προβλήματα στις απαλλοτριώσεις, αλλά και διάφορα άλλα που εμφανίζονται στο στάδιο της κατασκευής των δημοσίων έργων είναι αποτέλεσμα της ελλιπούς προετοιμασίας αλλά και της αδυναμίας να επιτευχθεί ευελιξία στην αντιμετώπιση του όποιου απρόβλεπτου. Η θέσπιση κανόνων και λεπτομερειακών διαδικασιών για να επιβληθεί τάχα η διαφάνεια και η αντικειμενικότητα έχει γραφειοκρατικοποιήσει το σύστημα και το έχει καταστήσει δυσλειτουργικό και τελικά αναποτελεσματικό και σπάταλο. Η παραγωγή δημοσίων έργων με τον τρόπο που γίνεται, έχει αποτύχει και χρειάζεται συνολική αναπροσαρμογή με κινήσεις στην αντίθετη απ' ό,τι σήμερα κατεύθυνση. Λιγότερες «προβλέψεις» στο στάδιο του σχεδιασμού, μεγαλύτερη ευελιξία και συνολική απλοποίηση της διαδικασίας.
Η μελέτη χωροθέτησης και η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων σε ένα δρόμο θα πρέπει να αποτελούν το διαβατήριο για την εκκίνηση του έργου. Με τη χωροθέτηση θα καταβάλλεται αμέσως το αντίστοιχο τίμημα, με βάση την αντικειμενική αξία που έχει οριστεί από την ΔΟΥ και φορολογείται το ακίνητο ή το αγροτεμάχιο και δεσμεύεται άμεσα για την κατασκευή. Η επιπρόσθετη αξίωση του κάθε ιδιοκτήτη θα ακολουθεί την διαδικασία της δικαστικής οδού, χωρίς όμως να υπάρχει δυνατότητα μπλοκαρίσματος του έργου. Σε σχέση με το φυσικό αντικείμενο θα αρκούσε να οριστούν 4-5 μοντέλα δρόμων από το υπουργείο Υποδομών και με βάση τις ανάγκες να επιλέγεται ένα εξ αυτών που θα ορίζεται στην προκήρυξη. Ο επαρχιακός δρόμος με το Α ή Β πλάτος και τα Γ και τα Δ χαρακτηριστικά του εδάφους μπορεί να μοντελοποιηθεί. Να τελειώνουμε με τις δήθεν εξειδικευμένες και λεπτομερειακές μελέτες, που τελικά όλο κάτι δεν προβλέπουν και όλο κάπου μπλοκάρουν.
Το κακό είναι ότι δεν κινούμαστε στη διαδικασία της απλοποίησης των διαδικασιών, αλλά στην επιπλέον γραφειοκρατικοποίηση του συστήματος αλλά και τον κατακερματισμό των έργων. Μικρά κομμάτια για να πάρουν όλοι είναι η συντεχνιακή λογική που κυριαρχεί και επιβάλλεται πολιτικά. Το μόνο σίγουρο είναι ότι με αυτόν τον τρόπο δεν πρόκειται να ολοκληρωθεί κανένα έργο, είτε μικρό είτε μεγάλο. Τα χρήματα θα χάνονται μέσα στο χάος των διαδικασιών, άλλος θα παίρνει μικρό και άλλος μεγάλο κομμάτι και απλώς θα κινείται το χρήμα και η κατανάλωση. Το συγκεκριμένο σύστημα δεν αποτελεί όμως δημόσια επένδυση με στόχο την ανάπτυξη, αλλά μια έμμεση επιδότηση της ιδιωτικής οικονομίας και της παραοικονομίας από το κράτος. Ετσι δεν φτιάχνεις έργα, αλλά διαιωνίζεις τις δομές της χρεοκοπίας.
panagopg@gmail.com
