Η κυβέρνηση έστω και καθυστερημένα λαμβάνει μέτρα, προκειμένου να στηρίξει τα νοικοκυριά από τις αυξήσεις στην ενέργεια. Τα μέτρα που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός και οι αρμόδιοι υπουργοί για το ηλεκτρικό ρεύμα απορροφούν μεγάλο μέρος της επιβάρυνσης και μάλιστα αναδρομικά. Είχε προηγηθεί η αύξηση στον κατώτατο μισθό που εξισορροπεί σε ένα βαθμό την εκτίναξη του πληθωρισμού. Πέρα όμως από αυτά, αναγκαία κρίνεται η συνέχιση των παρεμβάσεων με μείωση του ΦΠΑ σε προϊόντα ευρείας κατανάλωσης αλλά και παρέμβαση στα υγρά καύσιμα, όπου η κατάσταση των αυξήσεων είναι εκτός ελέγχου.
Οι ενισχύσεις δίνουν τη δυνατότητα στην κυβέρνηση να βάλει φρένο στον λαϊκισμό που διογκωνόταν μέρα με τη μέρα. Ο πολίτης που βλέπει την τσέπη του να αδειάζει είναι εύκολος στόχος στις σειρήνες του λαϊκισμού και καταπίνει τερατολογίες και συνωμοσιολογικές προσεγγίσεις. Όλα αυτά τα είχαμε ζήσει ξανά στο πρόσφατο παρελθόν, η επανάληψη του ίδιου σχήματος με τους ίδιους πρωταγωνιστές ακόμα και ως φάρσα θα ήταν καταστροφική. Η κυβέρνηση κερδίζει πολιτικό χρόνο και προλαβαίνει ανθρώπινα αδιέξοδα και κοινωνικές εντάσεις, αλλά το πρόβλημα στην οικονομία παραμένει.
Η στήριξη των πολιτών μέσα από τον προϋπολογισμό κρίνεται αναγκαία πολιτικά, γιατί προλαβαίνει διολίσθηση σε επικίνδυνα μονοπάτια για την οικονομία και την κοινωνία, παραμένει όμως δημοσιονομικά προβληματική. Τα λεφτά που δίνονται σήμερα είναι δανεικά και θα πρέπει να επιστραφούν με κάποιο τρόπο αύριο -και αυτό δεν είναι βιώσιμο μακροπρόθεσμα. Η κυβέρνηση είναι φανερό ότι ανέμενε τις αποφάσεις της Ε.Ε. για κοινή στάση απέναντι στο ενεργειακό ζήτημα, αλλά επειδή η καθυστέρηση των αποφάσεων διόγκωνε το πρόβλημα έσπευσε να προλάβει αναλαμβάνοντας και το δημοσιονομικό κόστος. Υπάρχει η εκτίμηση -που μένει να επιβεβαιωθεί- ότι θα συνεχίσει η χώρα να δανείζεται από τις αγορές έστω και με αυξημένο επιτόκιο και μέχρι να ληφθούν αποφάσεις στην Ε.Ε.
Η Ε.Ε. συζητεί τη δημιουργία ταμείου για την ενίσχυση των οικονομιών από την ενεργειακή κρίση, αλλά το πώς αυτό θα λειτουργεί και πώς θα δανειοδοτεί τις εθνικές οικονομίες δεν έχει ακόμα αποφασιστεί. Οι αποφάσεις στην Ε.Ε. όπως πάντα καθυστερούν, αλλά η χώρα μόνο μέσα από εκεί μπορεί να ελπίζει σε ομαλή πορεία στο μέλλον. Μετά τις εκλογές στη Γαλλία υπάρχει αισιοδοξία για αποφασιστικότερη στάση της Ε.Ε. στην κατεύθυνση της χάραξης κοινής πολιτικής στην οικονομία, την ασφάλεια και τις εξωτερικές σχέσεις. Το πώς όμως αυτό θα εξελιχθεί -και το κυριότερο πότε- αποτελεί ζητούμενο. Η κοινή ενεργειακή πολιτική σε συνδυασμό με την απεξάρτηση της Ε.Ε. από τη Ρωσία έχει δρομολογηθεί, αλλά η υλοποίησή της καθυστερεί και έχει υψηλό οικονομικό κόστος.
Η Ελλάδα στον τομέα της ενέργειας χρειάζεται νέα μακροχρόνια στρατηγική. Η επιλογή του φυσικού αερίου ως μεταβατικού καυσίμου για την απολιγνιτοποίηση δεν είχε συμπεριλάβει τον κίνδυνο μιας διεθνούς αναταραχής αυτού του μεγέθους και απέτυχε. Η λειτουργία του χρηματιστηρίου ενέργειας αποδείχτηκε λανθασμένη και επιζήμια. Η αναζήτηση υδρογονανθράκων δεν φαίνεται να προχωρά, ούτε να αποδίδει κάτι άμεσα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η επιτάχυνση δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας έχει πλέον απόλυτη προτεραιότητα. Κρίσιμο παραμένει το ζήτημα της διασύνδεσης των δικτύων και η εξασφάλιση σταθερότητας και ασφάλειας στο σύστημα παροχής ενέργειας. Η προώθηση τέλος προγραμμάτων εξοικονόμησης ενέργειας για την αναβάθμιση των οικοδομών της χώρας και η ενίσχυση μικρών παραγωγών ΑΠΕ υπηρετεί αυτό που ονομάζεται «ενεργειακή δημοκρατία», φέρνει εισόδημα στους πολίτες και στηρίζει την οικονομία.
Η συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία και η διαρκής επιδείνωση των σχέσεων της Ε.Ε. με τη Ρωσία δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για το άμεσο μέλλον. Οι πολίτες της Ε.Ε. θα πληρώσουν ακριβά τον οικονομικό πόλεμο που είναι σε πλήρη εξέλιξη. Η αναμενόμενη επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης των οικονομιών δεν αφήνει μεγάλα δημοσιονομικά περιθώρια. Οι λύσεις δεν είναι εύκολες και ο λογαριασμός των επιδοτήσεων αργά ή γρήγορα θα πληρωθεί από τους πολίτες.
Έχουμε μπει σε μία περίοδο ιδιαίτερα δύσκολη, κανένας δεν μπορεί να προβλέψει ποια θα είναι η επόμενη μέρα και ποιες ανάγκες στήριξης των πολιτών θα προκύψουν. Η πολιτική σταθερότητα και η αντιμετώπιση των προβλημάτων σε πλαίσιο υπευθυνότητας και σοβαρότητας είναι το πλέον κρίσιμο ζήτημα. Η χώρα και οι πολίτες έχουν πληρώσει πολύ ακριβά τις εύκολες λύσεις του λαϊκισμού και τις εξυπνάδες συνωμοσιολόγων κάθε μορφής. Η Ελλάδα και οι πολίτες της μπορούν να ελπίζουν μόνο όταν τα προβλήματα αντιμετωπίζονται μέσα σε ένα πλαίσιο ορθολογισμού και υπευθυνότητας. Καλές και αναγκαίες οι επιδοτήσεις στους πολίτες, αλλά το κρίσιμο είναι η ανάπτυξη της οικονομίας και αυτό είναι το μεγάλο ζητούμενο.
panagopg@gmail.com
