Συμπέρασμα πρώτο, η Ε.Ε. θέλει τους αγρότες και την αγροτική παραγωγή και μάλιστα την χρηματοδοτεί με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Δεν ισχύει, δηλαδή, ο μύθος περί επιδοτήσεων που κατέστρεψαν δήθεν την παραγωγή, ούτε βέβαια πως θέλει να καταστραφούν οι Ελληνες αγρότες για να «τρώμε» εισαγόμενα. Η Ε.Ε., αντίθετα, έχει πάρει σειρά μέτρων για τη στήριξη του αγροτικού εισοδήματος και την ποιοτική κατοχύρωση των προϊόντων που παράγονται, ενώ δίνει δυνατότητα για επενδύσεις κεφαλαίων στην αγροτική οικονομία και τα τρόφιμα. Και επειδή κάποια πράγματα πρέπει κάποια στιγμή να τα συγκρίνουμε τόσο με αριθμούς όσο και με την κατάσταση που επικρατούσε και επικρατεί, οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι από τη στιγμή που η Ελλάδα εντάχθηκε στην ΕΟΚ αυξήθηκε η αγροτική παραγωγή και το εισόδημα των αγροτών. Και για να μην λέμε πολλά λόγια, όποιος συγκρίνει τι επικρατούσε οικονομικά -το δημογραφικό είναι άλλο ζήτημα- στα χωριά της Μεσσηνίας την αρχή του 1980 και ποια είναι η κατάσταση σήμερα, θα αντιληφθεί με πραγματικούς όρους το μέγεθος της αλλαγής που έχει συντελεστεί.
Συμπέρασμα δεύτερο, δεν παρατηρείται παντού ο ίδιος τρόπος αξιοποίησης των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Γιατί οι επενδύσεις γίνονται κατά κύριο λόγο στην Τριφυλία και δεν ακολουθείται ο ίδιος ρυθμός και στις υπόλοιπες περιοχές του νομού και της χώρας; Τι είναι, δηλαδή, αυτό που συμβαίνει στην Τριφυλία και σε κάποιες αντίστοιχες περιοχές της Κρήτης; Ποιοι άνθρωποι πρωταγωνιστούν στην πραγματοποίηση αυτών των επενδύσεων; Ποια είναι η συνολική κουλτούρα που έχει επικρατήσει στις συγκεκριμένες περιοχές και δημιουργεί προϋποθέσεις επενδύσεων στον αγροτικό τομέα; Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα θα μας δώσουν το μοντέλο που πρέπει να ακολουθήσουμε.
Με βάση τα παραπάνω συμπεράσματα θα πρέπει να δούμε τι πρέπει να κάνουμε. Καταρχήν, θα πρέπει να σταματήσουμε το παραμύθι πως για ό,τι μας συμβαίνει φταίνε κάποιοι άλλοι, οι ξένοι γενικώς και η Ε.Ε. ειδικότερα. Ο καθένας προφανώς και κοιτάζει τα δικά του συμφέροντα και εμείς όμως θα πρέπει να σταματήσουμε να γκρινιάζουμε παριστάνοντας τους Δονκιχώτηδες. Το ζήτημα είναι να αξιοποιούμε τις ευκαιρίες και τα πλεονεκτήματα που μας δίνονται στα πλαίσια της Ε.Ε. και να περιορίζουμε τα όποια μειονεκτήματα. Το να κάνουμε τα αρνητικά βουνό και να παραβλέπουμε τα θετικά μπορεί να είναι άριστη μέθοδος πολιτικής ψυχοθεραπείας αποτυχημένων κομματικών μοντέλων αλλά οδηγούν στον απομονωτισμό της μιζέριας και της δυστυχίας.
Ο αγροτικός χώρος χρειάζεται μια νέα πολιτική και οικονομική κουλτούρα. Το παλιό μοντέλο οργάνωσης της αγροτικής οικονομίας έχει καταρρεύσει. Οι νέοι άνθρωποι που ασχολούνται με τη γεωργία πρέπει να βρουν νέους τρόπους παραγωγής σε όλα τα επίπεδα. Είναι αναγκασμένοι να συνδυάσουν τα παραδοσιακά προϊόντα της περιοχής και με καλλιέργειες που έχουν υψηλή απόδοση σε μικρό κλήρο. Με καλλιέργειες που προϋποθέτουν γνώση, πέρα από τα πατροπαράδοτα και συνηθισμένα. Οταν κυρίαρχος στην παραγωγή κηπευτικών στην Ευρώπη είναι η Ολλανδία, μπορεί με ευκολία να καταλάβει ο καθένας από εμάς τι δυνατότητες και τι πλεονεκτήματα έχουμε συνολικά ως χώρα. Αν το καταλάβουμε, είναι βέβαιο ότι θα προχωρήσουμε μπροστά. Διαφορετικά, θα βουλιάζουμε ακόμα πιο βαθιά στο βούρκο της μιζέριας μας.
panagopg@gmail.com
