Η ύπαρξη ενεργοπαραγωγών κοιτασμάτων στη Μεσσηνία είναι πολύ γνωστή από τις αρχές του 20ού αιώνα. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Καζαντζάκης έφθασε στην παραλία της Καλογριάς το 1916 ως μέτοχος εταιρείας εκμετάλλευσης των ανθρακωρυχείων Πραστοβάς, επιχείρηση που απέτυχε τελικά λόγω κακής ποιότητας του κάρβουνου. Στην ευρύτερη περιοχή του Χωματερού τα ορυχεία λειτούργησαν για χρόνια πριν από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ λιγότερο γνωστό είναι το γεγονός ότι εξόρυξη γινόταν και στην περιοχή της Βελίκας (με τη γραμμή των βαγονέτων μάλιστα να περνάει από το ανατολικό όριο των ιδιοκτησιών που εντάχθηκαν στην ΠΟΤΑ).
Για δεκαετίες ολόκληρες η υπόθεση έμεινε θαμμένη κάτω από τη γη καθώς μεταπολεμικά επήλθαν τεράστιες αλλαγές τόσο στη ζήτηση και τη σύνθεση των καυσίμων όσο και στις μεταφορές. Κάποια από τα δικαιώματα εκμετάλλευσης μεταβιβάστηκαν και για πολλά χρόνια έμειναν ανενεργά με τους ιδιοκτήτες να περιμένουν τις ευκαιρίες που μπορούσαν να δοθούν. Τις τελευταίες δεκαετίες τα χαρακτηριστικά της οικονομίας αυτών των περιοχών άλλαξαν ριζικά με κυρίαρχο στοιχείο την επένδυση ελπίδων και πόρων στον τουρισμό. Στο ισοζύγιο των εισροών από την άποψη των οικονομικών μεγεθών, η εκμετάλλευση τέτοιων κοιτασμάτων κατέχει πλέον ελάχιστο ποσοστό. Το σημαντικότερο όμως είναι πως η συνύπαρξη της εκμετάλλευσης με την τουριστική δραστηριότητα δεν αθροίζει τα οικονομικά τους μεγέθη αλλά απειλεί με δραστική απομείωση της σημερινής προσόδου.
Εχοντας πάνω από 3 δεκαετίες επαφή με το θέμα τόσο από επαγγελματική όσο και από πολιτική σκοπιά, μπορώ να διαβεβαιώσω ότι στα μέσα της δεκαετίας του ’70 η συζήτηση για την επανεκμετάλλευση των κοιτασμάτων στην περιοχή του Χωματερού αντιμετωπιζόταν θετικά από ένα πλήθος ανθρώπων που έβλεπαν την υπόθεση αυτή ως έναν τρόπο "συγκράτησης" των νέων της περιοχής στον τόπο τους. Ο τουρισμός ήταν υποτυπώδης δραστηριότητα αλλά στη συνέχεια ειδικά σε αυτή την περιοχή γιγαντώθηκε δίνοντας δουλειά και προοπτική σε πολύ περισσότερο κόσμο. Ως εκ τούτου κάθε συζήτηση για εκμετάλλευση των λιγνιτικών αποθεμάτων θα πρέπει να αποκλειστεί από χέρι καθώς εκ των πραγμάτων στρέφεται κατά της υπάρχουσας οικονομικής δραστηριότητας και μελλοντικών επενδύσεων. Υπενθυμίζουμε ότι πολύ προσφάτως Γερμανός επιχειρηματίας που συμμετείχε στην αποστολή για επενδύσεις στην Ελλάδα, αναφέρθηκε σε μεγάλο τουριστικό συγκρότημα που σχεδιάζει ακριβώς στην περιοχή αυτή (150 εκ. ευρώ η δαπάνη) αλλά "κολλάει" στην κακή κατάσταση του δρόμου. Ανεξάρτητα με τη γνώμη που μπορεί να έχει ο καθένας για τη μια ή την άλλη επένδυση και τις προϋποθέσεις που τίθενται, είναι φανερό ότι με μερικές δεκάδες φορτηγά την ημέρα να πηγαινοέρχονται σε αυτό το δρόμο, ο επενδυτής… θα το βάλει στα πόδια μια και καλή.
Η υπόθεση των λιγνιτωρυχείων στο Χωματερό τη σημερινή εποχή αντιστρατεύεται ευθέως την κοινή λογική. Οι αστειότητες με τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων πρέπει να τελειώσουν γιατί σε τελευταία ανάλυση πληρώνονται από τον εκάστοτε επενδυτή για να αποδείξουν ότι… δεν θίγεται το περιβάλλον. Πίσω από κάθε περιβαλλοντική επιβάρυνση υπάρχει και μια… μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η πολιτική είναι το ζητούμενο αλλά αυτή έχει μεταλλαχθεί σε επικοινωνιακούς χειρισμούς που προκαλούν πολιτική αηδία. Οσο μπορεί να υπάρχει ακόμη αυτή η αίσθηση στους πολίτες.
Ηλίας Μπιτσάνης
ilias.bitsanis@eleftheriaonline.gr