Στην κρίση ξεφυτρώνουν διάφορες ιδέες οι οποίες μεταδίδονται αστραπιαίως ως ένα είδος μόδας, προκειμένου να τύχουν γενικής εφαρμογής. Η αντοχή στο χρόνο θα αποτελέσει εκ των πραγμάτων και ένα κριτήριο για την αξιολόγηση διαφόρων πρωτοβουλιών που θα μπορούσαν να καταταγούν στον κύκλο της κοινωνικής οικονομίας με την ευρεία έννοια. Ασφαλέστερο κριτήριο βεβαίως θα είναι η αποτελεσματικότητα κάθε πρωτοβουλίας, αλλά και ο κύκλος των ανθρώπων οι οποίοι συμμετέχουν σε αυτή (και πολύ περισσότερο ωφελούνται).
Σε πολλές περιπτώσεις στο επίκεντρο βρίσκονται οι δήμοι, άλλοτε αντιγράφοντας πρωτοβουλίες εθελοντικών ομάδων και άλλοτε αναπτύσσοντας δικές τους. Αναμφισβήτητα η αυτοδιοίκηση έχει και τις υποδομές και το θεσμικό κύρος για να παίξει ρόλο σε τέτοιες πρωτοβουλίες. Οι οποίες όμως κινδυνεύουν να εκφυλιστούν σε φθηνά επικοινωνιακά τεχνάσματα, καθώς οι δημοτικοί παράγοντες στη μεγάλη τους πλειοψηφία δεν μπορούν να απαλλαγούν από τις ψηφοθηρικές λογικές.
Για παράδειγμα, σε πολλές περιπτώσεις λειτουργούν Κοινωνικά Παντοπωλεία στους δήμους, αλλά ο τρόπος με τον οποίο προβάλλεται αυτό μπορεί να φέρει αντίθετα αποτελέσματα. Η υπόθεση της αλληλεγγύης στους ανθρώπους που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη και αυξάνονται προϊούσης της κρίσης απαιτεί κινήσεις μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, απόλυτη διαφάνεια και διαχείριση από ανθρώπους που θέλουν να προσφέρουν υπηρεσίες στον διπλανό τους κι όχι… στον (οποιονδήποτε) δήμαρχο. Αν πεισθούν οι πολίτες ότι οι κινήσεις αυτές δεν εμπεριέχουν σκοπιμότητες και στοιχεία… επένδυσης για τις επόμενες εκλογές, είναι βέβαιο ότι και περισσότερο θα βοηθήσουν αλλά και πιο ενεργητική θα είναι η συμμετοχή τους στο όλο εγχείρημα. Υπάρχουν οργανώσεις οι οποίες εδώ και πολλά χρόνια λειτουργούν αθόρυβα προσφέροντας κοινωνικό έργο χωρίς διακρίσεις και χωρίς να το… διαλαλούν. Τέτοιες πρακτικές πρέπει να ακολουθήσουν οι δήμοι προκειμένου να βοηθήσουν πραγματικά τους έχοντες τη μεγαλύτερη ανάγκη.
Ο κατάλογος των πρωτοβουλιών έχει αρχίσει να μακραίνει, με το "κίνημα της πατάτας" να έχει την πλέον εντυπωσιακή απήχηση, κρύβοντας όμως και σοβαρότατους κινδύνους, τόσο για τους παραγωγούς όσο και για τους καταναλωτές. Από το συμβολισμό περάσαμε στη σφαίρα του εμπορίου και ενδεχομένως δεν θα αργήσει η ώρα των… παρατράγουδων. Οι αντιθέσεις ανάμεσα σε διάφορες κατηγορίες και ομάδες παραγωγών, η συμπίεση των τιμών παραγωγού καθώς οι μεσάζοντες συνεχίζουν να υπάρχουν και δεν… ξορκίζονται, η ουσιαστική έλλειψη συστημάτων ελέγχου της ποιότητας και της προέλευσης των προϊόντων, είναι από τα ζητήματα που εντοπίζονται.
Τελευταίας εσοδείας οι δημοτικοί λαχανόκηποι - ιδέα που μεταδόθηκε αστραπιαίως καθώς είναι… πιασάρικη, αλλά θα δοκιμαστεί επί εδάφους, μεταφορικά και κυριολεκτικά. Ο τρόπος που θα οργανωθεί, ο κόσμος που θα επωφεληθεί και η μέθοδος που θα ακολουθηθεί για την προστασία των λαχανόκηπων αυτών είναι ορισμένα από τα στοιχεία που θα κρίνουν και τη χρησιμότητά τους.
Συμπερασματικά: Η υπόθεση της αλληλεγγύης χρειάζεται σχέδιο, στόχευση, χαμηλούς τόνους και επιτελική διεύθυνση. Σε διαφορετική περίπτωση κινδυνεύει να υπονομευτεί και η ιδέα, γιατί θα λειτουργήσει ως στοιχείο της θεσμικής κρίσης που διαπερνά την αυτοδιοίκηση.
Ηλίας Μπιτσάνης
ilias.bitsanis@eleftheriaonline.gr