Οσο πλησιάζουμε στις εκλογές, τόσο περισσότερο θα ακούγεται η λέξη "πρόγραμμα". Ολοι οι… σωτήρες έχουν τον δικό τους τρόπο να παραμυθιάσουν τους πολίτες. Αλλοι διατείνονται ότι έχουν πρόγραμμα, άλλοι ζητούν από τους πολίτες να ψηφίσουν με βάση τα προγράμματα που παρουσιάζονται, οι πιο… προχωρημένοι καλούν τους πολίτες να συμμετάσχουν στη συγκρότηση του δικού τους προγράμματος και πάει λέγοντας.
Δυστυχώς όμως εδώ και χρόνια οι λέξεις έχουν χάσει το νόημά τους και η χρήση τους οδηγεί και σε ευτελισμό της γλώσσας. Γιατί απλούστατα εκείνα που εμφανίζονται ως προγράμματα για τους ιθαγενείς δεν είναι τίποτε περισσότερο από συρραφή φράσεων, ιδεών, προτάσεων και έργων που κυκλοφορούν για χρόνια στην πολιτική πιάτσα. Η γύμνια φαίνεται όταν κάποιοι κληθούν να αναλάβουν τις τύχες του τόπου, είτε η λαϊκή εξουσιοδότηση αφορά τη διακυβέρνηση της χώρας, είτε την αυτοδιοίκηση σε επίπεδο δήμων και περιφερειών.
Οταν εμφανίστηκαν τα πρώτα κείμενα προγραμμάτων μετά τα μέσα της δεκαετίας του ’ 70 είχαν τη δική τους σημασία και συμβολή στη δημιουργία συλλογικών διεκδικήσεων. Καταγράφηκαν σημαντικές ιδέες που μετουσιώθηκαν σε έργα υποδομής, πολλές κυριαρχούν ακόμη και σήμερα στις πολιτικές επαγγελίες, άλλες εγκαταλείφθηκαν ή επανέρχονται με νέα μορφή στη σημερινή εποχή. Από ένα σημείο και ύστερα οι ιδέες στέρεψαν, οι πολιτικοί και αυτοδιοικητικοί παράγοντες κινούνται στα χνάρια εκείνων που προηγήθηκαν και γενικώς θέλουν μεγάλους δρόμους, λιμάνια και… τουρισμό. Επαναλαμβάνουν διαρκώς τα ίδια με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, ψέγουν τους αντιπάλους γιατί δεν έκαναν αυτά που υποσχέθηκαν για να κάνουν τα ίδια όταν έρθουν αυτοί στην (κεντρική ή τοπική) εξουσία. "Εκπαιδεύτηκαν" από εκείνους που άνοιξαν τους δρόμους στα αναπτυξιακά θέματα, αλλά κατάφεραν να τα κάνουν μέρος του επικοινωνιακού και πολιτικού παιχνιδιού.
Ως εκ τούτου οι πολίτες καλό θα ήταν να αγνοήσουν υποσχέσεις, κραυγές, αναθέματα και να κοιτάξουν τι βρίσκεται πίσω από αυτά. Γιατί τελικά το τοπικό πρόβλημα δεν είναι τίποτε περισσότερο πλέον από το δόλωμα για να τσιμπήσουν ψήφους οι διαγκωνιζόμενοι, οι περισσότεροι των οποίων μάλιστα έχουν δώσει και δείγματα γραφής σχετικά με το τι μπορούν να κάνουν. Πίσω από όλα αυτά κρύβονται πολιτικές και δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Το εξίσου όμως σημαντικό ζήτημα είναι η αποκρυπτογράφηση αυτών των πολιτικών, η σημασία που θα έχουν στη ζωή των πολιτών και ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να προωθούν (και) τα τοπικά ζητήματα. Πολλές φορές η ουσία είναι στις "λεπτομέρειες" οι οποίες αναδεικνύονται σε κεφαλαιώδη ζητήματα που επηρεάζουν τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων. Και αυτά δεν "παίζονται" σε τοπικό επίπεδο αλλά αποτελούν κεντρικές πολιτικές επιλογές που εξυπηρετούν συμφέροντα και στόχους.
Κατά συνέπεια οποιοδήποτε τοπικό ζήτημα θα πρέπει να εξετάζεται κάτω από το πρίσμα της πολιτικής που προωθεί κάθε πολιτική δύναμη, με οδηγό και την εμπειρία από τον τρόπο με τον οποίο έχει διαχειριστεί μέχρι σήμερα και την εντολή που κατά καιρούς πήρε. Αλλά και με έναν νέο σημαντικό παράγοντα που δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να αγνοηθεί: Η οικονομική κρίση προκαλεί βαθύτατη κρίση στο σύνολο του οικοδομήματος που μέχρι σήμερα εμφανιζόταν ως "αναπτυξιακή πολιτική" και δεν οδήγησε πουθενά. Ως εκ τούτου το μείζον ζήτημα δεν είναι μόνον η κατεύθυνση της οικονομικής πολιτικής αλλά και οι νέες προτεραιότητες που πρέπει να τεθούν ακόμη και στο επίπεδο των έργων υποδομής. Και για να πάμε ένα βήμα παραπέρα, το μείζον ζήτημα είναι ποιοι θα θέσουν αυτές τις προτεραιότητες, με ποιους όρους και με ποιο τελικό σκοπό. Τα αυτονόητα έχουν τελειώσει, η χώρα είναι ουσιαστικά υπό επιτροπεία και το μέλλον αβέβαιο. Ως εκ τούτου τα περί προγραμμάτων είναι για αφελείς και το κεντρικό πρόβλημα είναι… ποιος θα κυβερνάει τον τόπο μετά τις εκλογές. Το ερώτημα δεν είναι καθόλου ρητορικό και από την απάντηση σε αυτό θα εξαρτηθεί αν οι "προγράμματα" που εξαγγέλλονται μπορούν να αποτελέσουν παράγοντα οικονομικής ανάκαμψης ή να οδηγήσουν σε κοινωνικό μεσαίωνα.
ilias.bitsanis@eleftheriaonline.gr