Για την υπόθεση αυτή πρωτίστως "καίγεται" ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελος Βενιζέλος και η εξήγηση είναι απλή: Στο χώρο της αυτοδιοίκησης η πολιτική συγκυρία του 2010 έφερε στο τιμόνι των δήμων 160 δημάρχους και 7 περιφερειάρχες. Πρόκειται ουσιαστικά για τον "κορμό" του μηχανισμού που διατηρεί ακόμη το ΠΑΣΟΚ στη διοίκηση και ο κ. Βενιζέλος έχει κάθε λόγο να τον διατηρήσει στην προσπάθεια να ανασυγκροτήσει το κόμμα. Αν γίνουν εκλογές, με δεδομένη την πολιτική συγκυρία, αυτός ο μηχανισμός θα σκορπίσει καθώς διαφαίνεται πως η ήττα θα είναι συντριπτική. Οι περισσότεροι είναι πολιτικά στελέχη με εμπειρία, έχουν δικούς τους μηχανισμούς που μπορούν να τους βοηθήσουν έτσι ώστε να μην πατώσουν, αλλά οι πολιτικοί συσχετισμοί -αν κάτι δεν αλλάξει θεαματικά- προδικάζουν τη μεγαλύτερη ήττα του κραταιού πάλαι ποτέ κόμματος στην αυτοδιοίκηση.
Δεδομένων τούτων ο κ. Βενιζέλος και οι δήμαρχοι έχουν κάθε λόγο να επιδιώκουν την παράταση των αυτοδιοικητικών εκλογών για να κερδίσουν χρόνο, με την ελπίδα ότι μπορεί να ανακοπεί η καθοδική πορεία. Από την άλλη πλευρά οι δήμαρχοι και το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας έχουν κάθε λόγο να κρατούν αποστάσεις από το αίτημα της αναβολής. Σε θέση "οδηγού" στην κυβέρνηση εκτιμούν ότι μπορεί να αξιοποιήσουν τους κρατικούς μηχανισμούς στην παραγωγή έργου, ενώ παράλληλα η παράταση της θητείας με την εφαρμογή της μνημονιακής πολιτικής στην αυτοδιοίκηση εγκυμονεί πολιτικούς κινδύνους. Και βεβαίως θα ερχόταν "κουτί" στις στοχεύσεις για πολιτική ηγεμονία της Νέας Δημοκρατίας μια συντριπτική ήττα του ΠΑΣΟΚ στην αυτοδιοίκηση από την οποία και αυτή θα ήταν άμεσα κερδισμένη.
Η τρίτη δύναμη του κυβερνητικού συνασπισμού, η ΔΗΜΑΡ, φαίνεται ότι παρακολουθεί σε απόσταση αυτή την υπόθεση προκειμένου να ζυγίσει τη στάση και την τακτική που θα ακολουθήσει στις αυτοδιοικητικές εκλογές και το πρόταγμα που θα επιλέξει.
Σε αυτά τα σενάρια η αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ είναι έντονη και ήδη έχει χαρακτηρίσει ένα τέτοιο ενδεχόμενο ως "θεσμικό πραξικόπημα" τονίζοντας ότι έχουν εκλεγεί με καθολική ψηφοφορία για προκαθορισμένο διάστημα. Η ενίσχυση των θέσεων του κόμματος στην αυτοδιοίκηση θεωρείται δεδομένη και εφόσον κατορθώσει να συγκροτήσει μέτωπα που θα εξέφραζαν σε επίπεδο προσώπων το εκλογικό σώμα που τον στηρίζει πολιτικά, μπορεί να αναδειχθεί σε ισχυρή δύναμη σε αυτό το χώρο.
Κάπως έτσι έχουν τα πράγματα σε μια πρώτη προσέγγιση των όσων συμβαίνουν σε προσκήνιο και παρασκήνιο, αλλά κανένας δεν μπορεί σήμερα μετά βεβαιότητας να προδικάσει αν θα δοθεί παράταση θητείας ή όχι. Αυτό θα κριθεί κατά βάση από τις πολιτικές στοχεύσεις των τριών κυβερνητικών εταίρων και το κατά πόσον θα βρεθούν στην "ίδια όχθη" για το θέμα αυτό. Αλλά και από τις ευρύτερες πολιτικές σκοπιμότητες ή συγκυρίες. Στο ενδεχόμενο για παράδειγμα που επιλεγεί η διεξαγωγή βουλευτικών εκλογών μαζί με τις ευρωεκλογές θα είναι εξαιρετικά δύσκολο τόσο για τους κρατικούς όσο και τους κομματικούς μηχανισμούς να υποστηρίξουν τριπλή αναμέτρηση με… τέσσερις κάλπες (βουλευτικές, ευρωεκλογές, δημοτικές, περιφερειακές).
Βεβαίως όλα αυτά είναι σενάρια και μπορούν να ανατραπούν ειδικά σε μια περίοδο κατά την οποία η πολιτική ρευστότητα είναι έντονη, βαθαίνει η ανθρωπιστική κρίση και ο εφιάλτης της ανεργίας και της ανέχειας γίνεται όλο και περισσότερο έντονος.
Επί της ουσίας και πέραν των άλλων για πρώτη φορά στη μεταπολίτευση έχει συντελεστεί ριζική ανατροπή των πολιτικών συσχετισμών, οι δυνάμεις που κυριαρχούν στην αυτοδιοίκηση είναι δραματικά αναντίστοιχες με την πολιτική επιρροή των κομμάτων που τις στήριξαν σε σύγκριση με το 2010 και το πολιτικό σκηνικό κατακερματισμένο. Ως εκ τούτου η ανανέωση της θητείας των αιρετών στον προκαθορισμένο χρόνο είναι αναγκαία και για λόγους πολιτικής ηθικής και δημοκρατικής τάξης, αν και αυτά έχουν πάει… περίπατο και είναι το τελευταίο πράγμα που σκέφτονται εκείνοι που θα πάρουν τις αποφάσεις.
Στην υπόθεση της αυτοδιοίκησης όμως το κρίσιμο ζήτημα είναι το εκλογικό σύστημα. Δεν υπάρχει σήμερα ούτε ένα επιχείρημα που μπορεί να στηρίξει τον βαθιά αντιδημοκρατικό εκλογικό νόμο, ενώ οι συνθήκες επιβάλλουν συγκλίσεις στο επίπεδο της τοπικής κοινωνίας και απελευθέρωση των δυνάμεων που δεν χωρούν στον κορσέ των κομματικών μηχανισμών. Μια απελευθέρωση που μπορεί να αναζωογονήσει και τις κομματικές παρατάξεις που θα υποχρεωθούν να αλλάξουν νοοτροπία και να ανοίξουν στην κοινωνία. Ας ξεκινήσει από εκεί η συζήτηση με την ελπίδα ότι κάτι μπορεί να αλλάξει!
