Ενα ακόμη δείγμα ότι οι συνεταιρισμοί έχουν τεθεί στο περιθώριο, η συνεταιριστική ιδέα έχει πληγεί βαρύτατα και οι αγρότες έχουν επιλέξει το δρόμο της εθελοντικής παραίτησης από τη συλλογική δραστηριότητα.
Δεν συνέβη όμως το ίδιο στην Ευρώπη όπου δραστηριοποιούνται πανίσχυροι συνεταιρισμοί και ο θεσμός αντιμετωπίζεται ως ένας παράγοντας αντιμετώπισης των συνεπειών της κρίσης που εντείνεται όλο και περισσότερο (αλλά σε διαφορετικό βαθμό) σε όλη σχεδόν την Ευρώπη. Με αφορμή τον εορτασμό όπως ανακοινώθηκε από την επίσημη ιστοσελίδα της Cogeca «η κεντρική πανευρωπαϊκή συνεταιριστική οργάνωση επισήμανε τα οφέλη των συνεταιρισμών στην παροχή βοήθειας στους γεωργούς για να έχουν καλύτερες αποδόσεις από την αγορά για τα προϊόντα τους, γεγονός που είναι ζωτικής σημασίας στην τρέχουσα οικονομική κρίση. Δεδομένο που επίσης μόλις επιβεβαιώθηκε από νέες εκθέσεις που δημοσιεύθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ειδικότερα, πρόκειται για 78 εκθέσεις σχετικές με την στήριξη των συνεταιρισμών προς τους αγρότες, που δημοσιεύθηκαν από την Επιτροπή στις αρχές του έτους, και οι οποίες αποδεικνύουν ότι, όταν οι γεωργικοί συνεταιρισμοί έχουν ένα μεγάλο μερίδιο της αγοράς, το επίπεδο τιμών σε μια περιοχή μπορεί να αυξηθεί για τους αγρότες και η αστάθεια της αγοράς μπορεί να μειωθεί. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό δεδομένου ότι η μεταβλητότητα στις αγορές αγροτικών προϊόντων είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αγρότες αυτή τη στιγμή
Αναλυτικότερα, ο πρόεδρος της Cogeca Christian Pees, είπε: "Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στην παροχή βοήθειας στους γεωργούς για την καλύτερη διαχείριση της μεταβλητότητας των αγορών αλλά και για την εξασφάλιση υψηλότερων τιμών για τα προϊόντα τους. Με δεδομένο ότι οι αγρότες σήμερα λαμβάνουν ένα μικρό ποσοστό από την τελική τιμή ενός προϊόντος, είναι σημαντικότερο από ποτέ να επικεντρωθούμε περαιτέρω στον εφοδιασμό μέσω της ανάπτυξης των συνεταιρισμών για να τους βοηθήσουμε να απολαύσουν καλύτερες αποδόσεις".
Και συνεχίζοντας ανέφερε: "Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί, ακόμη και κατά τα χρόνια της οικονομικής κρίσης εξακολούθησαν να αναπτύσσονται και να εξελίσσονται σε πιο αποτελεσματικές, πιο αποδοτικές και, τελικά, πιο ανταγωνιστικές επιχειρήσεις. Ο κατάλογος των TOP 100 ευρωπαϊκών αγροτικών συνεταιρισμών δείχνει ότι, παρά την κρίση, συνέχισαν να αυξάνονται με 14% το 2011 και 9% το 2012. Και οι δύο αριθμοί καταδεικνύουν σαφώς την ανθεκτικότητα των ευρωπαϊκών γεωργικών συνεταιρισμών σε περιόδους κρίσης. Αυτό τονίστηκε επίσης από τους ευρωβουλευτές σε ψήφισμα που εγκρίθηκε αυτή την εβδομάδα. Παίζουν, επίσης, κινητήριο ρόλο για την ανάπτυξη και την απασχόληση στις αγροτικές περιοχές της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Γι' αυτό είναι σημαντικό να διασφαλιστεί όσο το δυνατόν περισσότερο στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής η ενίσχυση του ρόλου των συνεταιρισμών. Η προώθηση της συνεταιριστικής επιχειρηματικότητας είναι ένα βασικό μέρος των στρατηγικών στόχων της πολιτικής της Cogeca, για την εξασφάλιση των μακροπρόθεσμων οικονομικών συμφερόντων και τη βιωσιμότητα των Ευρωπαίων γεωργών"». Την ώρα που στην Ευρώπη προβληματίζονται και διεκδικούν πολιτικές στήριξης των συνεταιρισμών, στη Μεσσηνία συγκλήθηκε γενική συνέλευση της Ενωσης Μεσσηνίας (διάδοχος συνεταιρισμός της ΕΑΣ Μεσσηνίας), προκειμένου να συζητηθούν σοβαρά ζητήματα που αφορούν στην οργάνωση. Και όμως σε αυτήν πήραν μέρος μόλις 62 συνεταίροι για να αποδειχθεί για μια ακόμη φορά η πλήρης απαξίωση ενός συνεταιρισμού ο οποίος δυνητικά θα μπορούσε να έχει χιλιάδες μέλη. Και φυσικά υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος μέχρι να ξεκαθαριστεί η οικονομική κατάσταση της οργάνωσης και να διαπιστωθεί κάτω από ποιους όρους μπορεί να γίνει βιώσιμη ή θα βάλει λουκέτο με ό,τι συνεπάγεται αυτό. Είναι αλήθεια ότι στην Ευρώπη οι συνεταιρισμοί έχουν συγκροτηθεί και οργανωθεί σε βάθος δεκαετιών, λειτουργούν ως μεγάλες επιχειρήσεις και παρουσιάζουν εξαιρετική συνοχή. Στην Ελλάδα ακολουθήθηκε δυστυχώς η αντίθετη πορεία, συνεταιριστικές οργανώσεις που θα μπορούσαν να έχουν εξελιχθεί σε σημαντικές οικονομικές μονάδες διαλύθηκαν (με την Ελαιουργική ως ένα από τα κορυφαία παραδείγματα) και άντεξαν λίγοι μικροί συνεταιρισμοί με πολύ περιορισμένο αντικείμενο. Η επιχείρηση διάλυσης των υπαρχουσών συνεταιριστικών οργανώσεων δεν οδήγησε σε ανασυγκρότηση αλλά βάθυνε τα προβλήματα που υπήρχαν. Είναι ηλίου φαεινότερον ότι χωρίς συνεργατικές οργανώσεις στη γεωργία δεν διαγράφεται ευοίωνο το μέλλον των μικρομεσαίων καλλιεργητών. Και συνεργατικές οργανώσεις δεν μπορούν να υπάρξουν χωρίς κίνητρα και ενισχύσεις που θα διευκολύνουν τη συνένωση των παραγωγικών δυνάμεων της γεωργίας μέσα από τις πιο διαφορετικές μορφές. Η επιλογή αυτή είναι μονόδρομος και μπορεί να κρίνει πολλά για το μέλλον.
Ηλίας Μπιτσάνης
