Ενα είδος "μόδας" που επηρεάζει τις επιλογές τροφίμων σε ορισμένες κατηγορίες και στρώματα καταναλωτών που επιλέγουν πρότυπα "υγιεινής διατροφής", τα οποία πλασάρονται από διάφορες πλευρές και μέσα ενημέρωσης. Η επιστήμη ασχολείται όλο και περισσότερο με έρευνες, πολλές από τις οποίες θα μπορούσαμε να τις χαρακτηρίσουμε ως "κατά παραγγελία".
Μέσα σε όλο αυτό το κλίμα εμφανίστηκαν στα πολυκαταστήματα (και όχι μόνον) διάφοροι εξωτικοί καρποί νωποί, αποξηραμένοι, αλλά και ως χυμοί. Οι τιμές τους στα ύψη και ορισμένοι ανακάλυψαν το δρόμο για την… αναδιάρθρωση των καλλιεργειών. Και άρχισαν να προωθούν τέτοιου είδους καλλιέργειες ακόμη και με επίσημες κυβερνητικές και άλλες ιδιότητες. Χωρίς πραγματική μελέτη της διεθνούς αγοράς και των τάσεων, αλλά και της δυναμικής που παρουσιάζουν οι καλλιέργειες αυτές σε άλλες χώρες.
Στο πλαίσιο μιας τέτοιας λογικής εγκαταλείφθηκε η καλλιέργεια της κορινθιακής σταφίδας - και για την ακρίβεια αφέθηκε στο… στρώμα της ισχυρής επιδότησης από την Ευρωπαϊκή Ενωση χωρίς να συγκροτηθεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο παραγωγικής αναδιάρθρωσης των σταφιδοφυτειών και να ενταχθεί η κατανάλωση της σταφίδας, στο πλαίσιο μιας ευρείας καμπάνιας για τη διατροφική της αξία, στο εσωτερικό και στο εσωτερικό. Ξεκινώντας από το τελευταίο, εδώ και πάρα πολλά χρόνια σε διεθνείς έρευνες έχουν καταγραφεί τα στοιχεία εκείνα που καθιστούν την κορινθιακή σταφίδα ως ένα σημαντικό τρόφιμο. Εμπειρικά βεβαίως στον τόπο μας ήταν γνωστό ότι η σταφίδα έσωσε κόσμο στην κατοχή στις περιοχές που καλλιεργείται, λόγω της θερμιδικής της αξίας (και όχι μόνον).
Θα ήταν κουραστικό στο πλαίσιο του κειμένου να καταγράψουμε τα αποτελέσματα των ερευνών για τη διατροφική αξία της σταφίδας. Θα έπρεπε όμως αυτά να φτάσουν στον καταναλωτή, και ένα σημαντικό όπλο είναι η σχετική έρευνα του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου, η οποία εκτός των άλλων περιλαμβάνει μια σειρά προτάσεις σχετικά με δράσεις που πρέπει να αναπτυχθούν.
Οσον αφορά την παραγωγική αναδιάρθρωση των σταφιδοφυτειών, θα έπρεπε να επισημάνουμε το ότι δεν καταβλήθηκε καμία προσπάθεια ώστε να συγκροτηθεί και να υποστηριχθεί ένα πρόγραμμα από την Ευρωπαϊκή Ενωση με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας και τη βελτίωση της ποιότητας του προϊόντος. Στοιχεία απολύτως απαραίτητα για το μέλλον της καλλιέργειας που σε μεγάλο βαθμό (ειδικά στη Μεσσηνία) περιλαμβάνει γερασμένες φυτείες. Και στο σημείο αυτό θα έπρεπε να επισημανθεί ακόμη ότι ένα τμήμα της καλλιέργειας έχει ουσιαστικά εγκαταλειφθεί και επιβιώνει αντιπαραγωγικά μόνον για την είσπραξη των επιδοτήσεων.
Οι νέες τάσεις της αγοράς, η διατροφική αξίας της σταφίδας και η τεράστια ιστορική της αξία στην οικονομία του τόπου επιβάλλουν τη συγκρότηση ενός σχεδίου που θα είναι η δική μας απάντηση στην κατανάλωση τροφών ιδιαίτερης διατροφικής αξίας.
Ολα αυτά προϋποθέτουν βεβαίως τη διατήρηση της καλλιέργειας. Γιατί με τις εξελίξεις που σημειώνονται σε συνδυασμό με την απουσία ολοκληρωμένης πολιτικής, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για το μέλλον της. Οπως προαναφέρθηκε, η σταφίδα επιβίωσε χάρη στην ισχυρή επιδότηση από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Οι αλλαγές στην Κοινή Αγροτική Πολιτική όμως ανατρέπουν αυτή την ισορροπία, και χρειάζεται η κινητοποίηση όλων των παραγόντων για να αποτραπούν δυσάρεστες εξελίξεις. Τονίζουμε αυτό τον κίνδυνο εδώ και πολύ καιρό, αλλά δυστυχώς δεν υπήρξε η ανάλογη κινητοποίηση. Τώρα που τα πράγματα έφτασαν στο αμήν τρέχουν για να σώσουν την κατάσταση οι συνεταιριστικές οργανώσεις με πρώτη την Παναιγιάλειο Ενωση Συνεταιρισμών αλλά και τη Συνεταιριστική Κορινθιακής (ΣΚΟΣ). Επισημαίνοντας τον κίνδυνο από την εξομοίωση, η Παναιγιάλειος σε σχετική ανακοίνωση τονίζει ότι «μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν καταστροφική για τους χιλιάδες σταφιδοπαραγωγούς, διότι η καλλιέργεια της σταφίδας είναι πολυετής και ιδιαίτερα κοστοβόρα και ευδοκιμεί κυρίως στις ορεινές ζώνες, όπου δεν υπάρχουν εναλλακτικές και προσοδοφόρες καλλιέργειες. Επιπλέον δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει την περιβαλλοντική παράμετρο από την εγκατάλειψη των σταφιδοκαλλιεργειών, με τις συνέπειες από την ερήμωση των ορεινών περιοχών μας».
Αν η σταφίδα δεν χαρακτηριστεί ειδικό προϊόν που πρέπει να εξαιρεθεί έτσι όπως προβλέπεται για ειδικές περιπτώσεις, η απώλεια μπορεί να φτάσει και να ξεπεράσει το 30% της σημερινής επιδότησης. Πρόκειται για καταστροφικό ενδεχόμενο που θα πρέπει να αποτραπεί. Διαφορετικά, σχέδια και ιδέες θα μείνουν στα χαρτιά και οι σταφίδες χωρίς καλλιεργητές.
Τα σενάρια για την περιφερειοποίηση των επιδοτήσεων συζητούνται εδώ και πολύ καιρό, υπάρχουν στα συρτάρια του υπουργείου και πρέπει να ανασυρθούν ταχέως γιατί ο χρόνος αρχίζει να μετράει αντίστροφα. Οι προειδοποιήσεις έχουν γίνει εγκαίρως· ας πάρουν όλοι τα μέτρα τους.
Ηλίας Μπιτσάνης
