Ο τουρίστας με το κασκέτο και τη μηχανή στο λαιμό ρωτά τη γιαγιά με το κεφαλομάντιλο και το ταγάρι στον ώμο: "Τι παράγει εδώ ο τόπος σας;". Και η γιαγιά με φόντο σπιτάκια και μια εκκλησιά σε έναν ξερότοπο απαντά: "Rooms to let γιόκα μου, rooms to let" (δηλαδή ενοικιαζόμενα δωμάτια). Τα αγγλικά της γιαγιάς έχουν γίνει... ελληνικά πλέον και αντανακλούν μια πορεία απαξίωσης της παραγωγικής δραστηριότητας και προσανατολισμού στους μύθους των υπηρεσιών κατανάλωσης.
Πριν από 7 χρόνια (4-3-2007) από αυτή τη στήλη έγραφα μεταξύ των άλλων: «Με τις υπερβολές οι τοπικοί παράγοντες ξεχνούν ότι υπάρχει και η παραγωγική βάση της περιοχής -κυρίως η αγροτική- η οποία αποδιοργανώνεται στις νέες συνθήκες που δημιουργούνται. Και ότι από αυτή ζουν δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι και "ζεσταίνεται" η αγορά. Αν ασχολούνταν με το ζήτημα αυτό τόσο όσο και με τον τουρισμό, ίσως τα πράγματα να ήταν διαφορετικά».
Δεν διεκδικώ το χαρακτηρισμό του... προφήτη με την επίκληση του αποσπάσματος, αλλά επισημαίνω ότι οι περισσότεροι από τους τοπικούς παράγοντες έπαιζαν ρόλο (σε διαφορετικές θέσεις ορισμένοι) εκείνη την περίοδο και έχουν την ευθύνη για τα προβλήματα που δεν αντιμετωπίστηκαν εγκαίρως. Δεν είναι βέβαια και οι μόνοι που έχουν ευθύνες, ένα ολόκληρο κράτος χόρευε στο ρυθμό της φενάκης του τουρισμού. Ενώ οι εκπρόσωποι των αγροτών όχι μόνον δεν έκαναν παρεμβάσεις για να επηρεάσουν αυτή την πολιτική παραγωγικής εγκατάλειψης, αλλά φρόντισαν να τραυματίσουν βαρύτατα τη συνεταιριστική ιδέα.
Δυστυχώς σήμερα συμβαίνει το ίδιο με ακόμη πιο πολυτελές περιτύλιγμα. Οι πανηγυρισμοί για τους τουρίστες που αυξάνονται κρύβουν ενδεχομένως τη γύμνια της πολιτικής. Δεν μπορούν όμως να κρύψουν το γεγονός ότι από τη στιγμή που όλο και λιγότεροι "ιθαγενείς" πηγαίνουν διακοπές, στον τουριστικό τομέα που αναπτύχθηκε εκρηκτικά υπό το φως της οικονομικής πολιτικής "rooms to let" η κρίση θα βαθαίνει. Γεγονός που φυσικά έχει επίπτωση στο σύνολο της τοπικής αγοράς και μάλιστα με πολλούς τρόπους, ακόμη και στα συναλλακτικά ήθη. Αν δεν αναστραφεί η πορεία, ο αφανισμός του χώρου των μικρομεσαίων αποτελεί βεβαιότητα την οποία ήδη ψηλαφούμε.
Οι τοπικοί παράγοντες έστω και αργά, οφείλουν να αντιληφθούν ότι πρέπει να αλλάξουν λογική και να στρέψουν την προσοχή τους σε μέτρα και παρεμβάσεις στήριξης της αγροτικής παραγωγής. Εννοείται ότι η κεντρική πολιτική είναι εκείνη που καθορίζει αποφασιστικά την πορεία των πραγμάτων, όμως και ανεξαρτήτως αυτής οι δήμοι και η Περιφέρεια οφείλουν να βάλουν στο κέντρο της προσοχής την αγροτική παραγωγή και τη μεταποίηση των τοπικών προϊόντων.
Χωρίς περιστροφές, δεν είναι δυνατόν να ελπίζει κανένας σε οικονομική ανάκαμψη όταν ο κάμπος που κάποτε ήταν η καρδιά της παραγωγικής Μεσσηνίας έχει ουσιαστικά εγκαταλειφθεί και μετά δυσκολίας οι τελευταίοι καλλιεργητές κατορθώνουν να τα φέρουν βόλτα. Και δεν έχουν εγκαταλειφθεί μόνον τα χωράφια, έχουν απαξιωθεί οι υποδομές που είναι απαραίτητες να στηρίξουν κάθε προσπάθεια. Υπάρχουν από παλαιότερα σκέψεις, συζητήσεις και προτάσεις για διάφορα έργα, από λιμνοδεξαμενές μέχρι μικρά φράγματα σε διάφορες περιοχές της Μεσσηνίας, που θα μπορούσαν να ενισχύσουν την παραγωγική δυνατότητα του τόπου. Ορισμένα τοπικά προϊόντα είναι μοναδικά αλλά ουδείς ασχολείται με τη στήριξη και ανάπτυξη της παραγωγής τους. Μέχρι τώρα οι παράγοντες εξαντλούν το ενδιαφέρον τους από... τουριστική σκοπιά τριγυρίζοντας σε γιορτές δέντρων, θάμνων και καρπών της γης. Αντε και καμιά εκδήλωση - ντουφεκιά για την επίδειξη ενδιαφέροντος.
Αν κάποια τους φαίνονται δύσκολα ας αρχίσουν από τα απλά: Ας ιδρύσουν Γραφείο Αγροτικής Ανάπτυξης, ας το στελεχώσουν καταλλήλως και ας ξεκινήσουν να συγκεντρώνουν προβλήματα, ιδέες, προτάσεις και μελέτες.
Ηλίας Μπιτσάνης
