Το ενδιαφέρον εστιάζεται στις αλλαγές οι οποίες συντελούνται σε ολόκληρο τον κόσμο με την ελαιοκαλλιέργεια και οι οποίες ανατρέπουν πλήρως την εικόνα που είχαμε μέχρι σήμερα γι’ αυτήν αλλά και το τοπίο στην αγορά.
Θα ήταν χρήσιμα ένα - δύο αποσπάσματα για να δούμε το "κλίμα" της σχετικής συνέντευξης. Ο κ. Γκέρτσης σημειώνει ότι: «Αυτό που διαπιστώνει όποιος παρακολουθεί, είναι ότι πυκνώνουν οι... πυκνές φυτεύσεις στις ΗΠΑ, την Αυστραλία, την Αργεντινή, τη Χιλή, τη Νότια Αφρική και σε όλες τις μεσογειακές χώρες, με εξαίρεση την Ελλάδα. Το ίδιο συμβαίνει ακόμα και σε χώρες και περιοχές που δεν καλλιεργούσαν ελιές παλιότερα. Ταυτόχρονα, αυξάνεται ο ανταγωνισμός ως προς την ποσότητα και την ποιότητα του ελαιολάδου, ενώ χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά τα υποπροϊόντα της επεξεργασίας της ελιάς. Να σημειώσουμε δε ότι η κλιματική αλλαγή επηρεάζει αισθητά τα τελευταία χρόνια την ελαιοκαλλιέργεια».
Αφού κάνει μια εξόχως… ανησυχητική παρουσίαση της προσπάθειας που εξελίσσεται στις Ηνωμένες Πολιτείες για την επέκταση της ελαιοκαλλιέργειας σε διάφορες Πολιτείες με κατάλληλο κλίμα, επανέρχεται και συμπληρώνει το τοπίο: «Να σας πω και για τη Νότια Αμερική, χώρες όπως η Χιλή, η Αργεντινή έχουν φυτέψει τεράστιες εκτάσεις με πυκνή φύτευση. Το ίδιο συμβαίνει και στη Βόρεια Αφρική, στο Μαρόκο, την Αλγερία, την Τυνησία, τη Λιβύη, την Αίγυπτο. Αυτά όλα δεν είναι ανησυχητικά; Για να μην αναφέρω ότι το ίδιο συμβαίνει σε Τουρκία, Ιταλία, Ισπανία και Γαλλία. Αφησα τελευταία την Αυστραλία, όπου εκεί γίνεται πραγματική κοσμογονία. Πρόσφατα είδα φωτογραφία από τη συγκομιδή σε έναν ελαιώνα 14.000 στρεμμάτων, με πυκνή φύτευση, όπου 12 μηχανήματα κινούνταν ταυτόχρονα κάνοντας ελαιοκομιδή. Τι να ανταγωνιστείς, όταν μάλιστα οι Αυστραλοί βγάζουν πολύ καλό λάδι; Με 600.000 Ελληνες στην Αυστραλία και μόλις τα τελευταία χρόνια αρχίσαμε να εξαγάγουμε εκεί ελιά και λάδι…».
Αυτό που συνάγει κάποιος και από την παρατήρηση των όσων μεμονωμένων πληροφοριών για διάφορες χώρες αλλά και από την συμπυκνωμένη "κατάθεση" του κ. Γκέρτση, είναι το γεγονός ότι το τοπίο της ελαιοκαλλιέργειας αλλάζει ριζικά και τις επόμενες δεκαετίες είναι πολύ πιθανόν να μην θυμίζει τίποτε από το σημερινό. Εννοείται ότι το μέλλον της ελαιοκαλλιέργειας θα πρέπει να το βλέπουμε σε χρονικό βάθος και να μην περιοριζόμαστε σε αυτό που έχουμε μπροστά μας σήμερα.
Αφετηρία για να αντιληφθούμε τα όσα συμβαίνουν σήμερα σε διάφορες περιοχές του κόσμου είναι το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μια τεράστια καμπάνια υπέρ της κατανάλωσης ελαιολάδου, η οποία έχει ανοίξει σημαντικά την αγορά του τόσο στις παραδοσιακά μεγάλες αγορές (ΗΠΑ, Αυστραλία) όσο και σε καινούργιες (με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την Κίνα και την Ιαπωνία). Ταυτοχρόνως στα ερευνητικά κέντρα έχουν αναπτυχθεί νέες τεχνικές καλλιέργειας με παραδοσιακές ποικιλίες που αυξάνουν την παραγωγικότητα και οδηγούν σε μεγάλη μείωση του κόστους παραγωγής. Ας μην ξεχνάμε ότι το κόστος ελαιοσυγκομιδής στις παραδοσιακές καλλιέργειες είναι δυσβάστακτο, αλλά με το σύστημα πυκνής φύτευσης και μηχανικής συγκομιδής ελαχιστοποιείται και οι καλλιεργούμενες εκτάσεις είναι τεράστιες.
Ενδεχομένως κάποιος διαβάζοντας για πυκνή φύτευση και μηχανική συγκομιδή σχηματίσει την εντύπωση ότι αυτά είναι σε βάρος της ποιότητας. Τα πράγματα όμως είναι εντελώς διαφορετικά γιατί υπάρχουν και άλλα στοιχεία που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη, πέραν του γεγονότος ότι το ελαιόλαδο παράγεται από τις ίδιες ποικιλίες ελιών. Το γεγονός ότι ο χρόνος από τη συγκομιδή μέχρι την έκθλιψη είναι ελάχιστος -τα μηχανήματα τροφοδοτούν διαρκώς τα ελαιοτριβεία με μεγάλες ποσότητες που έχουν συγκεντρωθεί πριν από λίγες ώρες- και οι νέες τεχνολογίες έκθλιψης, οδηγούν σε ελαιόλαδα υψηλής ποιότητας. Δεν πρέπει να διαφύγει την προσοχή μας το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια σε διάφορους διαγωνισμούς, υπάρχουν χώρες της Λατινικής Αμερικής που παίρνουν περισσότερα βραβεία και από την Ελλάδα. Οσες επιφυλάξεις και να έχει κάποιος γι’ αυτή την ιστορία, δεν μπορεί να αγνοεί το γεγονός και την τάση που εμφανίζεται. Το γεγονός ότι το τυνησιακό έξτρα παρθένο ελαιόλαδο είχε υψηλότερη τιμή από το ελληνικό τον τελευταίο καιρό, είναι και αυτό μια απόδειξη ότι οι ανταγωνιστές βελτιώνονται.
Αφήσαμε τελευταία μια άλλη πλευρά: Το φρέσκο ελαιόλαδο. Οι χώρες της Λατινικής Αμερικής έχουν τη δυνατότητα να προμηθεύουν την αγορά με φρέσκο ελαιόλαδο, την εποχή που το ευρωπαϊκό πάει για… παλαίωση. Και αυτό συνιστά σημαντικό πλεονέκτημα το οποίο όπως γίνεται αντιληπτό δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ανάλυση.
Οπως γίνεται αντιληπτό, ο κόσμος του ελαιολάδου αλλάζει. Το ερώτημα είναι πώς αντιμετωπίζουμε εμείς αυτές τις αλλαγές;

Ηλίας Μπιτσάνης