Κατά καιρούς έχουμε ακούσει διάφορα φανταχτερά σχέδια, αλλά κατά πώς λέει η λαϊκή σοφία, όλα αυτά μέχρι τώρα αποδείχτηκαν "αέρας κοπανιστός". Να θυμίσουμε ότι έχουν παρελάσει τα Τοπικά Σύμφωνα Ποιότητας, το Κέντρο Γαστρονομίας, το Καλάθι της Περιφέρειας και διάφορα άλλα σχέδια επί χάρτου, τα οποία υποτίθεται πως θα αντιμετώπιζαν το ζήτημα ή τέλος πάντων θα το... έσπρωχναν.
Ως εκ τούτου η υπόθεση "τοπικά προϊόντα" περιορίζεται στις όποιες προσπάθειες καταβάλλουν εκείνοι οι οποίοι δραστηριοποιούνται στον τομέα της παραγωγής τους. Και υπάρχουν αξιόλογες τέτοιες προσπάθειες, ορισμένες από τις οποίες είναι και αποτελεσματικές, καθώς αποδίδουν καρπούς αφού καθιερώνουν ποιοτικά προϊόντα που υποστηρίζονται σωστά από ενέργειες προώθησης. Υπάρχουν καταστήματα που χρησιμοποιούν και προωθούν με σωστό τρόπο τοπικά προϊόντα ή προσφέρουν πραγματικά τοπική κουζίνα. Οπως επίσης υπάρχει το πραγματικό καλάθι των ντόπιων και των επισκεπτών, που περιλαμβάνει τοπικά ποιοτικά προϊόντα και... εφόσον υπάρχει χρήμα γεμίζει.
Δεδομένων τούτων, η υπόθεση που συζητούμε δεν μπορεί παρά να πάρει διαστάσεις με τη συμμετοχή όλο και περισσότερων παραγωγών, επαγγελματιών και καταναλωτών. Ομως αυτό δεν μπορεί να γίνει παρά μόνον υπό προϋποθέσεις, οι οποίες ήταν πάντα προαπαιτούμενο αλλά σε συνθήκες κρίσης αποκτούν πολύ μεγαλύτερη σημασία: Το τοπικό προϊόν που προσφέρεται πρέπει να είναι ποιοτικό και σε προσιτή τιμή συγκριτικά με ανταγωνιστικά προϊόντα.
Εκ των πραγμάτων η συζήτηση αυτή θα μπορούσε να συγκινεί μόνον τα στρώματα που έχουν τη δυνατότητα να καταναλώνουν, έστω και με το απαραίτητο μέτρο. Δεν μπορεί να απευθύνεται στο σύνολο της κοινωνίας καθώς υπάρχουν ευρύτατα στρώματα τα οποία δεν έχουν άλλη επιλογή από το φθηνότερο προϊόν στην αγορά, ανεξαρτήτως προέλευσης και ποιότητας. Η επισήμανση αυτή είναι αναγκαία για να υπάρχει και το μέτρο των προσδοκιών. Η υπόθεση των τοπικών προϊόντων δεν μπορεί παρά να είναι (και) συνάρτηση της αγοραστικής δυνατότητας στην κοινωνία. Συνάρτηση που έχει να κάνει και με την επιλογή ή όχι προϊόντος με βάση την τιμή, αλλά και με τον όγκο της κατανάλωσης. Επίσης αναγκαία επισήμανση, για να μην δημιουργούνται αυταπάτες σχετικά με τα περιθώρια που υπάρχουν για ανάκαμψη και της τοπικής οικονομίας χωρίς αυτή να εντάσσεται σε ένα γενικότερο πλαίσιο οικονομικής πολιτικής. Κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις μπορεί να υπάρξουν διαφοροποιήσεις από περιοχή σε περιοχή αναλόγως των πρωτοβουλιών που μπορεί να αναληφθούν σε διάφορους τομείς, αλλά αυτές δεν μπορούν να ανατρέψουν τον βασικό κανόνα.
Ζούμε πλέον σε μια εποχή που όλο και περισσότεροι "βαστάνε το χέρι τους" ακόμη και αν έχουν τη δυνατότητα να καταναλώσουν. Για να το... ανοίξουν όμως θα πρέπει να πεισθούν ότι αξίζει τον κόπο - και αυτό δεν μπορεί παρά να γίνει στην πράξη. Και στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονίσουμε αυτό που έχουμε επισημάνει και παλαιότερα, σε σχέση με την ανάγκη να στραφεί η προσοχή στους επισκέπτες της περιοχής, αν θέλουμε η όποια αύξηση της τουριστικής κίνησης να διαχέεται ευρύτερα στην τοπική οικονομία: «Ο καθένας από τους επαγγελματίες κάνει (ή δεν κάνει) τη δική του προσπάθεια να έρθει σε επαφή με τους εν δυνάμει πελάτες. Δήμοι και Επιμελητήριο όμως πρέπει να συνεργαστούν έτσι ώστε να βρουν τρόπους με τους οποίους οι επισκέπτες (ντόπιοι και ξένοι) θα ενημερωθούν για τα τοπικά προϊόντα, τη χρήση τους αλλά και τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται για την παραγωγή τους, τα σημεία πώλησης και κάθε πληροφορία που είναι απαραίτητη. Αυτά ως πρώτο βήμα για μια μεγάλη προσπάθεια που πρέπει να εξελιχθεί για το ζήτημα αυτό με τη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων».
Ευχολόγια και παραινέσεις τέλος. Σχέδιο και πρωτοβουλίες, αν πραγματικά υπάρχει ενδιαφέρον για την υπόθεση αυτή που έρχεται και ξανάρχεται στο προσκήνιο με κάθε ευκαιρία.
Ηλίας Μπιτσάνης
