Επιχειρηματολογώντας εξηγήσαμε πολλές φορές ότι η επιστροφή στη δραχμή, εξαιτίας της υποτίμησης του εθνικού νομίσματος, θα οδηγούσε σε ακόμα μεγαλύτερη μείωση του εισοδήματος από αυτή που προκάλεσε η (εμμονική πραγματικά) εφαρμογή της λιτότητας. Εννοείται όμως ότι οι θεωρητικοί της δραχμής δεν πείστηκαν από τα επιχειρήματα αυτά, και απλώς περιμένουν να έρθει η σειρά τους να κυβερνήσουν... προκειμένου να πειραματιστούν κι εκείνοι, όπως οι υπόλοιποι αντιμνημονιακοί πολιτικοί που χρέωσαν την ελληνική οικονομία με δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ, πριν "ανακαλύψουν" ότι οι περίφημες απόψεις τους δεν ήταν κάτι περισσότερο από... αυταπάτες.
Υπενθυμίζοντας ότι το καλοκαίρι του 2015 φτάσαμε μια ανάσα από τη δραχμή, και ότι τουλάχιστον τα 2/3 των πολιτών ήταν έτοιμα να μπουκάρουν στο εθνικό νομισματοκοπείο, επιστρέφουμε στο σήμερα και αντικρίζουμε με δέος τις πρώτες επιπτώσεις από την υποτίμηση της τούρκικης λίρας, που τείνει να οδηγήσει σε άτακτη χρεοκοπία την οικονομία της γείτονος χώρας. Για να αντιληφθούμε το μέγεθος της καταστροφής, αξίζει να αναφέρουμε ότι στις 21 Αυγούστου 2017 το 1 δολάριο ανταλλασσόταν 3,50 τούρκικες λίρες, ενώ χθες το μεσημέρι ανταλλασσόταν με 6,68 λίρες. Ο υποδιπλασιασμός της αξίας του εθνικού νομίσματος της Τουρκίας οδηγεί σε ανάλογη μείωση του εισοδήματος και της αγοραστικής δύναμης των πολιτών - και ταυτόχρονα σε διπλασιασμό της αξίας των δανείων που έχουν συναφθεί σε ξένο νόμισμα. Οταν λοιπόν χθες ανακοινώθηκε πως χρεοκόπησε ο «γίγαντας» της τηλεφωνίας Turk Telekom, επειδή δεν μπορεί να πληρώσει δάνεια ύψους 4,7 δισ. δολαρίων, όλοι συνειδητοποίησαν ότι η τουρκική οικονομία απέχει μόλις ένα βήμα από την πλήρη και άτακτη χρεοκοπία.
Αφήνοντας για λίγο την υποτίμηση της τουρκικής λίρας και τις επιπτώσεις της, ας επιστρέψουμε -ελπίζουμε για τελευταία φορά- στους θεωρητικούς της δραχμής: Υπάρχει ενδεχόμενο να αναγνωρίσουν το λάθος τους και να ζητήσουν συγγνώμη από τους πολίτες για τις ανοησίες που έλεγαν; Υπάρχει ενδεχόμενο να παραδεχτούν ότι η κατάρρευση της τουρκικής λίρας διαψεύδει απολύτως τις μπούρδες που έλεγαν στους Αγανακτισμένους; Εκτιμώ ότι πιο πιθανή είναι η... ανάκαμψη της τούρκικης λίρας, από το να παραδεχτούν οι θεωρητικοί της δραχμής πως έλεγαν και λένε ανοησίες. Ετσι κι αλλιώς, τόσο η θεωρία της δραχμής όσο και η θεωρία του αντιμνημονίου απλώς χρησιμοποιήθηκαν ως οχήματα για την κατάκτηση της εξουσίας, από λαϊκιστές οι οποίοι δεν δίστασαν -και δεν θα διστάσουν στο μέλλον- να ανέβουν σε άλλο όχημα προκειμένου απλώς να παραμείνουν στην εξουσία.
Στην πραγματικότητα η άνοδος του εθνολαϊκισμού στη διεθνή πολιτική σκηνή (και όχι μόνο στην Ελλάδα) δεν εδράζεται σε θεωρίες, αλλά στο... κενό που προκαλείται καθώς οι συστημικές πολιτικές δυνάμεις δεν μπορούν να "κοινωνικοποιήσουν" το υπερπροϊόν της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Ουσιαστικά, η τεράστια ανάπτυξη που επιτεύχθηκε τις τελευταίες δεκαετίες χάρη στην τεχνολογική πρόοδο, αν και βελτίωσε σημαντικά το βιοτικό επίπεδο των υπανάπτυκτων χωρών, δεν πρόσφερε σημαντικά οφέλη στους πολίτες των ανεπτυγμένων οικονομιών. Ετσι, έγιναν δυσδιάκριτα τα όρια που είχε δημιουργήσει μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο η οικονομική υπεροχή της Δύσης - με συνέπεια ν' ανοίξει διάπλατα ο δρόμος για τους λαϊκιστές που αμφισβητούσαν τη δημοκρατική ανοιχτή κοινωνία. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι την ίδια περίοδο οι πολίτες της Δύσης έδειξαν όχι μόνο ανοχή, αλλά και συμπάθεια για αυταρχικά καθεστώτα όπως αυτά της Ρωσίας, της Κίνας και της Τουρκίας, τα οποία αμφισβητούσαν έμπρακτα όσους υποστήριζαν ότι η δημοκρατική διακυβέρνηση είναι αναγκαία προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη. Ούτε είναι τυχαίο ότι στον Λευκό Οίκο βρίσκεται ο Ντόναλντ Τραμπ, εκφράζοντας το ίδιο κύμα αγανάκτησης που εκφράζουν και οι Ελληνες θεωρητικοί της δραχμής.
Κάπου εδώ όμως σταματούν οι διαπιστώσεις, αφού κανένας δεν μπορεί να προβλέψει τι θα ξημερώσει σε έναν κόσμο όπου από τη μια πλευρά κυριαρχούν οι αυταρχικές ηγεσίες και από την άλλη οι εθνικολαϊκιστές που φλερτάρουν ανοιχτά με την αυταρχική διακυβέρνηση. Το μόνο βέβαιο είναι ότι για μια ακόμα φορά η παγκόσμια οικονομία κινδυνεύει να βρεθεί στη δίνη μιας νέας κρίσης, η οποία μπορεί να ξεκινήσει είτε από την κατάρρευση της τουρκικής λίρας είτε εξαιτίας του εμπορικού πολέμου που έχει κηρύξει ο Τραμπ με σύνθημα "Πρώτα οι ΗΠΑ".
Ανεξάρτητα όμως από τα αίτια μιας νέας κρίσης, η ελληνική οικονομία θα βρεθεί για μία ακόμα φορά στο επίκεντρό της, καθώς παραμένει ο αδύναμος κρίκος του ευρώ (αφού οι ελληνικές κυβερνήσεις προτίμησαν να διατηρήσουν με αιματηρή λιτότητα το κρατικοδίαιτο μοντέλο, αντί να απελευθερώσουν και να μεταρρυθμίσουν την αγορά).
Και τότε, ποιος θα διεκδικήσει την εξουσία;
Σωστά μαντέψατε. Οι θεωρητικοί της δραχμής και οι εραστές της αυταρχικής διακυβέρνησης, που θα επιστρέψουν δυναμικότερα για να... σώσουν την ελληνική οικονομία.
Δεν διδάχτηκαν τίποτα από την υποτίμηση της τούρκικης λίρας; Τα είπαμε, αλλά ας το ξαναγράψουμε καθαρά και ξάστερα: Για τους λαϊκιστές η εξουσία είναι αυτοσκοπός - και γι' αυτό θα χρησιμοποιήσουν ακόμα και τον... αντιλαϊκισμό ως όχημα για την κατάκτησή της.
Θανάσης Λαγός
Εmail: lathanasis@yahoo.gr
