Δύο εβδομάδες πριν από τις εκλογές της 6ης Μαΐου, όλες οι δημοσκοπήσεις επιβεβαιώνουν ότι η επόμενη Βουλή θα είναι πολυκομματική, καθώς οι πολίτες θα τιμωρήσουν με την ψήφο τους το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Δημοκρατία. Ή μάλλον -για να πούμε την αλήθεια που κρύβουν επιμελώς δημοσκόποι και ψευδοαναλυτές- οι πολίτες θα συνεχίσουν να τιμωρούν τα δυο μεγάλα κόμματα. Λέμε "θα συνεχίσουν" γιατί η τιμωρία ξεκίνησε στις εκλογές του 2007, συνεχίστηκε δυναμικά το 2009 και σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις θα κορυφωθεί στις εκλογές του φετινού Μαΐου. Ας δούμε όμως την κρυμμένη αλήθεια με αριθμούς:
Το 2004 Νέα Δημοκρατία και ΠΑΣΟΚ έλαβαν συνολικά 6.363.593 ψήφους. Το 2009 τα ίδια κόμματα έλαβαν συνολικά 5.310.270 ψήφους. Αν οι δημοσκόποι και οι ψευδοαναλυτές έκαναν μια απλή αφαίρεση, θα διαπίστωναν ότι τα δυο μεγάλα κόμματα μέσα σε μόλις 5 χρόνια έχασαν 1.053.323 ψήφους. Μάλιστα η κρίση εμπιστοσύνης προς το δικομματισμό είχε ξεκινήσει πριν ξεσπάσει η διεθνής οικονομική κρίση το 2008 - καθώς στις εκλογές του 2007 ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία συγκέντρωσαν συνολικά 639.328 λιγότερες ψήφους από όσες έλαβαν στις εκλογές του 2004.
Τι ψήφισαν στις προηγούμενες εκλογές οι 1.053.323 ψηφοφόροι που γύρισαν την πλάτη στα δυο μεγάλα κόμματα; Ενα μικρό ποσοστό ψήφισε τα μικρά κόμματα και οι υπόλοιποι επέλεξαν να πάνε για… ούζα ή να ψηφίσουν λευκό και άκυρο. Αν στις εκλογές του 2009 οι 1.053.323 ψηφοφόροι που γύρισαν την πλάτη στη Νέα Δημοκρατία και στο ΠΑΣΟΚ επέλεγαν μικρά κόμματα, είναι σίγουρο ότι θα είχαμε αποκτήσει τότε την πολυκομματική Βουλή που θα αποκτήσουμε τον επόμενο μήνα.
Βεβαίως σήμερα έχουν γυρίσει την πλάτη σε ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία ακόμα περισσότεροι πολίτες. Οταν κλείσουν οι κάλπες θα μάθουμε αν είναι 1,5 ή 2 εκατομμύρια. Ανεξάρτητα όμως από τον αριθμό των νέων κοψοχέρηδων, οι αριθμοί δείχνουν ότι η κρίση του δικομματισμού είχε ξεκινήσει πριν από την οικονομική κρίση κι ότι η οικονομική ύφεση απλώς έδωσε τη χαριστική βολή στα πάλαι ποτέ μεγάλα κόμματα.
Το μεγάλο ερώτημα που μένει πλέον να απαντήσουμε είναι γιατί οι παραδοσιακοί ψηφοφόροι της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ γυρίζουν την πλάτη στα δυο αυτά κόμματα. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν είναι εύκολη, καθώς δεν αρκεί η ταξινόμηση των αριθμών για να εξαγάγουμε ασφαλή συμπεράσματα. Οι αφελείς υποστηρίζουν ότι οι πολίτες τιμωρούν τα δυο μεγάλα κόμματα γιατί στήριξαν τα μνημόνια. Η θεωρία αυτή όμως δεν εξηγεί γιατί οι ψηφοφόροι είχαν γυρίσει την πλάτη στη Νέα Δημοκρατία και στο ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του 2007 και του 2009.
Πιστεύω λοιπόν ότι η πλειοψηφία των πολιτών εγκαταλείπει τα δυο μεγάλα κόμματα για δυο κυρίως λόγους - οι οποίοι μάλιστα συγκρούονται μεταξύ τους: Κάποιοι λοιπόν εγκαταλείπουν το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Δημοκρατία επειδή πλέον δεν μπορούν να ικανοποιήσουν τα αιτήματα των... πελατών. Και οι υπόλοιποι, γιατί τα δυο αυτά κόμματα εξακολουθούν όσο μπορούν να στηρίζουν το πελατειακό κράτος.
Ετσι, κάποιοι γυρνούν την πλάτη επειδή τους έταξαν διορισμό και βλέπουν ότι δεν γίνονται πλέον τέτοια ρουσφέτια, ενώ κάποιοι άλλοι γυρνούν την πλάτη επειδή ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία εξακολουθούν να στηρίζουν τα συμφέροντα των συντεχνιών.
Ποιοι είναι περισσότεροι; Θα σας γελάσω, καθώς δεν έχω στα χέρια μου τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των μετρήσεων για τους δυσαρεστημένους. Εκτιμώ όμως ότι η πλειοψηφία των δυσαρεστημένων είναι... λάτρεις του πελατειακού συστήματος κι έχουν αγανακτήσει επειδή φοβούνται ότι θα ζήσουν το υπόλοιπο της ζωής τους χωρίς ρουσφέτια. Εκτιμώ επίσης ότι οι ψηφοφόροι που γύρισαν την πλάτη στα δυο μεγάλα κόμματα επειδή αυτά δεν προχωρούν στον εκσυγχρονισμό των θεσμών, αποτελούν μια μικρή μειοψηφία που δεν θα κατορθώσει να εκφραστεί ούτε σε αυτές τις εκλογές.
Αντίθετα, οι δυσαρεστημένοι πελάτες θα μπορέσουν να εκφραστούν στηρίζοντας τις πολιτικές δυνάμεις της… δραχμής και των εξαγγελιών για διόγκωση του δημόσιου τομέα. Οι δυνάμεις της δραχμής, για να προσελκύσουν τους δυσαρεστημένους πελάτες, διαδηλώνουν σε όλους τους τόνους ότι τα κόμματα που οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία δεν μπορούν και να τη σώσουν. Το ερώτημα που ανακύπτει όμως ως αβίαστη προέκταση της παραπάνω θεωρίας, είναι αν μπορούν να σώσουν τη χώρα οι... ψηφοφόροι που ψήφιζαν τα κόμματα της χρεοκοπίας και τώρα τα εγκαταλείπουν ψάχνοντας αλλού πολιτική στέγη για τα ρουσφέτια τους.
Σε κάθε περίπτωση, θεωρώ ότι τα δυο μεγάλα κόμματα έκαναν τραγικά εγκλήματα σε βάρος της χώρας - και θα τα πληρώσουν ακριβά. Δεν θεωρώ όμως σε καμία περίπτωση προοδευτικές τις δυνάμεις που εγκαταλείπουν τα δυο μεγάλα κόμματα επειδή αυτά πλέον δεν μπορούν να υπερασπιστούν τα προνόμια συντεχνιών ή να κάνουν ρουσφέτια, όπως έκαναν τις προηγούμενες δεκαετίες. Αντιθέτως, θεωρώ απολύτως συντηρητικούς -με την κυριολεκτική σημασία του όρου- τους πολιτικούς σχηματισμούς που ετοιμάζονται να υποδεχτούν στους κόλπους τους τούς δυσαρεστημένους πελάτες των δυο μεγάλων κομμάτων.
Ανεξαρτήτως όμως από τις δικές μου απόψεις, οι δυσαρεστημένοι πελάτες θα καθορίσουν τις εξελίξεις στις επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις, αποδεικνύοντας ότι στη δημοκρατία πολλές φορές τα δυο βήματα πίσω είναι αναπόφευκτα, πριν το μεγάλο βήμα της προόδου.