Η κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι  αγροτικοί συνεταιρισμοί είναι σε όλους γνωστή. Οι περισσότεροι πρωτοβάθμιοι συνεταιρισμοί είναι ανενεργοί, «σφραγίδες», ενώ οι περισσότερες δευτεροβάθμιες οργανώσεις είναι υπερχρεωμένες και ουσιαστικά μη βιώσιμες. Συνήθως, εξακολουθούν να υφίστανται με την άμεση ή ακόμη και την έμμεση ή εκ πλαγίου χρηματοδότηση του κράτους και ενίοτε σε βάρος των ίδιων των αγροτών. Συχνά, παρέχουν πελατειακές μεσιτείες προς τους αγρότες, τους οποίους μεταχειρίζονται, όχι ως μέλη τους, αλλά κυρίως ως πελάτες.  Γύρω από το πρόβλημα των συνεταιρισμών οικοδομήθηκε ένας διοικητικός μηχανισμός παραγόντων με υψηλούς τζίρους, αλλά με ελάχιστη συμβολή στην αγροτική ανάπτυξη για την πρόοδο της αγροτικής επιχειρηματικότητας. Παράλληλα, ο μηχανισμός αυτός συντηρεί και χρησιμοποιεί τους συνεταιρισμούς-«σφραγίδες», μόνο και μόνο για να διασφαλίσει την ασφαλή διαιώνιση των προνομίων και των προνομιούχων. Αν δει κανείς ποιοι αντιδρούν λυσσαλέα το τελευταίο διάστημα στις επιχειρούμενες αλλαγές καταλαβαίνει πολλά.

Η αλλαγή του συγκεκριμένου μοντέλου οργάνωσης και λειτουργίας των συνεταιρισμών είναι κάτι το οποίο έχει εδώ και χρόνια επιτακτικό χαρακτήρα.  Οπως συμβαίνει όμως με όλα τα πράγματα σε αυτή την χώρα, το πρόβλημα είναι ορφανό από ευθύνες ή αφορά πάντα κάποιους άλλους. Ολοι συμφωνούν στην πρόδηλη ανάγκη για σημαντικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, αλλά κάθε φορά που μια τέτοια αλλαγή ή μεταρρύθμιση βρίσκεται προ των πυλών, τότε ξεσπούν φωνές κατά της επίθεσης του «κεφαλαίου», του «μνημονίου», της «τρόικας» και όλων των άλλων εχθρών του λαού και του έθνους. Δεν περιορίζονται όμως στις κραυγές αλλά ακόμα και όταν ένας νόμος ψηφίζεται κηρύσσουν «ανυπακοή» και «αντίσταση» κατά των ρυθμίσεων  που «κατεδαφίζουν» δομές και θεσμούς, που «καταπατούν»  το Σύνταγμα και διάφορες άλλες μεγαλοπρεπείς ανοησίες για να μην αλλάξει τίποτα και να μην θιχτεί καμία ομάδα κατεστημένων συμφερόντων. Η ακινησία θεωρείται δυστυχώς προοδευτική άποψη και η διατήρηση των βαριδίων που μας οδηγούν στο βυθό αριστερή κατάκτηση! Οπως όμως έχει πολλές φορές αποδειχτεί όταν τα πράγματα δεν πάνε με την ώρα τους και με την απαιτούμενη  αποφασιστικότητα, τότε γίνονται εκ των υστέρων πιο βίαια και πιο οδυνηρά. Αυτή είναι η πραγματικότητα από την οποία κανείς δεν μπορεί να κρυφτεί ή να την αποφύγει όσα ιδεολογήματα και αν επιστρατεύσει.

Προχθές ψηφίστηκε από τη Βουλή ο νόμος για τους συνεταιρισμούς με τη συγκέντρωση σε πολλά άρθρα  ευρύτατης πλειοψηφίας. Οι υφιστάμενες συνδικαλιστικές οργανώσεις υποχρεούνται να προβούν στις αναγκαίες καταστατικές αλλαγές το αργότερο μέσα σε ένα χρόνο από την έναρξη ισχύος του νόμου με τον οποίο  επιχειρούνται δύο βασικές αλλαγές:  Η μία είναι ότι γίνεται ουσιαστικός ο ρόλος των πρωτοβάθμιων συνεταιρισμών, εκεί δηλαδή που ο αγρότης έχει τα συμφέροντά του. Ταυτόχρονα εισέρχεται η αρχή της καθολικής ψηφοφορίας σε όλα τα επίπεδα των συνεταιριστικών οργανώσεων.  Μέλη των αγροτικών συνεταιρισμών θα είναι αποκλειστικά και μόνο φυσικά πρόσωπα, ώστε να αντιμετωπιστεί με αποτελεσματικό τρόπο το αρνητικό και αντιδημοκρατικό φαινόμενο των συνεταιρισμών-"σφραγίδων". Ρυθμίζεται, επίσης, το θέμα της μετατροπής των ενώσεων αγροτικών συνεταιρισμών, σε πρωτοβάθμιο αγροτικό συνεταιρισμό, σύμφωνα με τους νέους κανόνες δικαίου που εξασφαλίζουν την ενεργό παρουσία του αγρότη-παραγωγού.

Απαίτηση της εποχής είναι η δημιουργία μεγάλων πρωτοβάθμιων συνεταιρισμών οι οποίοι θα μπορούν να κάνουν τυποποίηση, εξαγωγές αλλά και έρευνα πάνω στα προϊόντα που διαχειρίζονται. Οσο και να φαντάζει παράδοξο  υπάρχουν δυο-τρεις τέτοιοι συνεταιρισμοί στην Ελλάδα  με τεράστιες εξαγωγές και με μερίδιο στην παγκόσμια αγορά. Το παράδειγμά τους πρέπει να ακολουθήσουν και οι υπόλοιποι. Ο νόμος για τους συνεταιρισμούς που ψηφίστηκε βάζει ένα πλαίσιο και προσπαθεί να αντιμετωπίσει υπαρκτά προβλήματα. Τίποτα όμως δεν πρόκειται να γίνει αν δεν υπάρξει κίνημα ενεργοποίησης των πραγματικών αγροτών για να στηρίξουν το πλαίσιο και να δώσουν μάχη για επέκταση των θετικών του στοιχείων. Χρόνια τώρα με διάφορους νόμους επιχειρούνται διάφορες φιλόδοξες αλλαγές που ποτέ δεν γίνονται γιατί τις μισόχτιστες ελπίδες λιθαράκι-λιθαράκι οι επιτήδειοι τις αποδομούν.

panagopg@gmail.com