Είχα φτιάξει λοιπόν ένα ωραίο βιογραφικό στο οποίο τόνιζα ότι ήμουν πτυχιούχος λογιστικής, ότι έχω γνώσεις ηλεκτρονικών υπολογιστών και όρεξη για εργασία. “Με αυτό το βιογραφικό δεν θα πιάσεις ποτέ δουλειά” μου είπε ένας έμπειρος λογιστής και όταν τον ρώτησα γιατί, μου εξήγησε: “Κανείς δεν θα προσλάβει έναν πτυχιούχο όταν μπορεί να προσλάβει με τα μισά χρήματα έναν απόφοιτο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Επίσης ελάχιστοι θα εκτιμήσουν τις γνώσεις των ηλεκτρονικών υπολογιστών γιατί οι περισσότεροι διεκπεραιώνουν τις λογιστικές υποθέσεις τους με τον παραδοσιακό χειρόγραφο τρόπο και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει τα επόμενα χρόνια. Τέλος μη λες ότι έχεις όρεξη για δουλειά γιατί οι Ελληνες εργοδότες το αντιλαμβάνονται ως απειλή καθώς φοβούνται ότι όταν μάθεις τη δουλειά θα τους πάρεις τους πελάτες και θα ανοίξεις δική σου επιχείρηση”. Θύμωσα πάρα πολύ. Οι τρεις προτάσεις του έμπειρου λογιστή μού γκρέμισαν την κοσμοθεωρία και την αντίληψη που είχα για τις επιχειρήσεις, την εργασία και την ανάπτυξη της οικονομίας. Αρχικώς μου πέρασε από το μυαλό να τον βρίσω αλλά συγκρατήθηκα και άρχισα να σκέφτομαι σοβαρά τα λόγια του. Διαπίστωσα ότι είχε δίκιο και ότι εγώ μέχρι τότε ζούσα στα.. σύννεφα. Διαπίστωσα ότι η πλειοψηφία των εργοδοτών στην Ελλάδα προσλαμβάνει φθηνούς ανειδίκευτους εργάτες που δεν παρακολουθούν τις εξελίξεις στην τεχνολογία. Διαπίστωσα ότι η πλειοψηφία των Ελλήνων εργοδοτών προσλαμβάνει ανίκανους γιατί φοβάται τους ικανούς.
Αναρωτήθηκα τότε αν αυτό το επιχειρηματικό μοντέλο έχει μέλλον και αν εγώ μπορώ να ζήσω σε μια χώρα που έχουν προτεραιότητα οι ανίκανοι. Δυστυχώς διαπίστωσα πρώτα από όλα ότι δεν μπορούσα εξαιτίας προσωπικών λόγων να φύγω στο εξωτερικό. Συμβιβάστηκα λοιπόν με τα δεδομένα που υπήρχαν αλλά εξακολουθούσα να πιστεύω ότι το επικρατούν επιχειρηματικό μοντέλο οδηγεί σε αδιέξοδο. Ως καθηγητής Οικονομίας και ως δημοσιογράφος ανάλυσα πολλές φορές το νεοελληνικό επιχειρηματικό μοντέλο και πάντα κατέληγα λέγοντας ότι αργά ή γρήγορα “το φθηνό κρέας τα σκυλιά το τρώνε”. Οπου και αν βρισκόμουν εξηγούσα στους πάντες ότι η Ελλάδα αν θέλει να ακολουθήσει το δρόμο της ανάπτυξης θα πρέπει να παράγει προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής ποιότητας. Εξηγούσα και εξηγώ ότι παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής ποιότητας δεν γίνεται με κακοπληρωμένους ανειδίκευτους εργάτες. Εξηγούσα και εξηγώ ότι οι υπολογιστές δεν δημιουργήθηκαν για να παίζουν οι εργαζόμενοι πασιέντζες. Εξηγούσα και εξηγώ ότι δεν μπορείς να “θάβεις” το έργο των ικανών εργαζόμενων επειδή φοβάσαι ότι θα πάρουν τη θέση σου.
“Δάσκαλε, τζάμπα χάνεις το χρόνο σου. Δεν αλλάζει τίποτα στην Ελλάδα. Επρεπε να φύγεις για την Ευρώπη” μου είπαν οι πρώτοι πτυχιούχοι μαθητές μου, που πήγαν για δουλειά στην Εσπερία καθώς στην Καλαμάτα εξακολουθούν να προσλαμβάνουν μόνο αποφοίτους της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Τότε διαπίστωσα ότι η κατάσταση θα γίνει πολύ χειρότερη επειδή οι ικανότεροι θα φύγουν για την Εσπερία. Διαπίστωσα ότι στην Ελλάδα θα μείνουν μόνο οι επιχειρηματίες που παράγουν προϊόντα και υπηρεσίες με ανειδίκευτους απόφοιτους της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Στο μεταξύ ο κόσμος γινόταν ολοένα και πιο περίπλοκος. Ολοένα και περισσότεροι διαπίστωναν ότι το πρόβλημα της παραγωγής γινόταν πλέον πρόβλημα διάθεσης των προϊόντων. Διαπίστωναν ότι αν παράγεις ένα προϊόν χαμηλής ποιότητας, όσο φθηνό και αν είναι, δύσκολα θα το πουλήσεις στην αγορά. Για αυτό σε όλο τον κόσμο οι επιχειρήσεις έκαναν επενδύσεις στις νέες τεχνολογίες και προσλάμβαναν εξειδικευμένο προσωπικό. Στην Ελλάδα όμως επέμεναν να παράγουν προϊόντα με τον παραδοσιακό... χειρόγραφο τρόπο. Επέμεναν να προσλαμβάνουν σε ξενοδοχεία πέντε αστέρων σερβιτόρους που δεν μπορούν να ανοίξουν ένα μπουκάλι κρασί. Επιμένουν να παράγουν προϊόντα και υπηρεσίες χαμηλής ποιότητας. Πριν την κρίση τα πωλούσαν ακριβά.... Η ευκαιρία να παράγουμε προϊόντα και υπηρεσίες χαμηλής ποιότητας χάθηκε και την ώρα της κρίσης ήρθε η ώρα του... λογαριασμού. Ηρθε η ώρα της εσωτερικής υποτίμησης. Μισθοί και εισοδήματα θα μειωθούν λέει μέχρι να γίνουμε... ανταγωνιστικοί. Το άλλο με τον Τοτό το ξέρετε; Οσο και να μειωθεί το εισόδημα, είτε με εσωτερική υποτίμηση είτε με επιστροφή στη δραχμή, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να γίνουμε πιο φθηνοί από τους Αιγύπτιους, τους Τούρκους και τους Βούλγαρους. Ανταγωνιστικοί θα γίνουμε μόνο αν παράγουμε προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής ποιότητας. Για να παράγουμε όμως προϊόντα υψηλής ποιότητας πρέπει να αλλάξει το υπάρχον επιχειρηματικό μοντέλο και να μπουν στην παραγωγική διαδικασία οι πτυχιούχοι κάτοχοι της τεχνογνωσίας που έχουν όρεξη για δουλειά. Διαφορετικά τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει και αργά ή γρήγορα όλοι μας θα αναγκαστούμε να παραδεχτούμε ότι.. το φθηνό κρέας τα σκυλιά το τρώνε. Αν και τώρα τελευταία ολοένα και περισσότεροι σκύλοι τρώνε... κροκέτες υψηλής ποιότητας
Υ.Γ.
Ο έμπειρος λογιστής πλούτισε έχοντας στο γραφείο του νεαρές και κατά προτίμηση όμορφες απόφοιτες της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Είμαι σίγουρος ότι δεν θυμάται τι είπε σε έναν νέο άνεργο πτυχιούχο πριν 18 χρόνια. Οφείλω όμως να τον ευχαριστήσω γιατί σε αντίθεση με άλλους ήταν ειλικρινής και μου άνοιξε τα μάτια για να δω την πραγματικότητα.
