Σε λίγες ώρες θα ανοίξουν οι κάλπες και ο καθένας μας θα αποφασίσει αν θα πάει να ψηφίσει, και εφόσον πάει, τι να ψηφίσει και για ποιο λόγο. Ο καθένας αποφασίζει πάντα με βάση την αντίληψή του για την οικονομική, κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα. Εννοείται ότι ο καθένας μας νομίζει ότι έχει δίκιο και κατέχει την αλήθεια, αλλά είναι προφανές ότι αυτό δεν συμβαίνει. Όλοι μας αποφασίζουμε με βάση τις πεποιθήσεις που έχουμε διαμορφώσει για τη χώρα και τον κόσμο και βέβαια με το πώς θεωρούμε ότι θα εξυπηρετηθεί το προσωπικό μας συμφέρον μέσα στο ευρύτερο αυτό πλαίσιο.
Η στάση στις εκλογές λοιπόν είναι μια επιλογή, όπου η προσωπική προβολή στο παρόν και το μέλλον παίζει κυρίαρχο ρόλο. Με βάση αυτό, για όσους θεωρούν ότι η ψήφος δεν παίζει κάποιο ρόλο -«όλα είναι φτιαγμένα»- σχετικά με το ποια πορεία θα πάρουν τα πράγματα, η αποχή είναι η ορθολογικότερη επιλογή. Από την άλλη πλευρά, όσοι αντιλαμβάνονται ότι η ψήφος τους έχει αξία και μπορεί να καθορίσει εξελίξεις που θα οδηγήσουν σε μια καλύτερη προοπτική, προφανώς θα πάνε να ψηφίσουν.
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι αποστασιοποιούνται από τη διαδικασία των εκλογών, γιατί θεωρούν ότι αυτές δεν αφορούν τη δική τους προσωπική πορεία. Η εδραίωση αυτής της αντίληψης είναι αναμφίβολα απόδειξη αποτυχίας του πολιτικού προσωπικού και πρόβλημα λειτουργίας της δημοκρατίας. Ο λαϊκισμός, η τοξικότητα και οι υποσχέσεις χωρίς αντίκρισμα είναι ο βασικός λόγος που οδηγεί τους πολίτες στη συγκεκριμένη επιλογή. Η οικονομική κρίση των τελευταίων χρόνων, η διάψευση κάθε πιθανής και απίθανης αυταπάτης και η στασιμότητα σε κάθε επίπεδο έχουν οδηγήσει σε χαμηλές προσδοκίες και πολιτική αποστασιοποίηση.
Όλα δείχνουν έτσι ότι η αποχή θα είναι ο μεγάλος νικητής των ευρωεκλογών. Πρόκειται για μια απολύτως εξηγήσιμη συμπεριφορά των πολιτών. Μένει να δούμε σε τι βαθμό θα κινηθεί και κατά πόσο θα ξεπεράσει το προηγούμενο ιστορικό υψηλό που καταγράφηκε στις δημοτικές εκλογές του 2023. Η αποχή είναι βεβαίως εξηγήσιμη, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη στάση. Η λειτουργία της δημοκρατίας στηρίζεται στις εκλογές και η αποχή από αυτές την αποδυναμώνει. Η δημοκρατία αποτελεί το καλύτερο σύστημα διακυβέρνησης, έχει κόμματα, πολιτικούς και βέβαια πολίτες που συμμετέχουν. Όσοι δεν πάνε στις εκλογές εκχωρούν το δικαίωμα σε άλλους να αποφασίζουν και για τους ίδιους.
Η συμμετοχή προϋποθέτει ευθύνη λήψης απόφασης. Η επιλογή τού τι θα ψηφίσει κάποιος δεν είναι μια απλή διαδικασία και πολλοί άνθρωποι προτιμούν να απέχουν γιατί δεν θέλουν να επιλέξουν. Η αποχή είναι η εύκολη διέξοδος όταν δεν μπορεί κάποιος να αποφασίσει τι πρέπει να κάνει. Επιλέγεται έτσι ο αφορισμός και μάλιστα αφ’ υψηλού -«όλοι ίδιοι είναι… γιατί να ψηφίσω». Εκχωρούν έτσι το δικαίωμα να αποφασίσει κάποιος άλλος. Υπάρχουν πολλοί που υποστηρίζουν ότι αυτοί που δεν μπορούν να αξιολογήσουν διαφορές, ευκαιρίες και κινδύνους, αν πάνε να ψηφίσουν το πιθανότερο είναι να αποφασίσουν εντελώς ανορθολογικά, οπότε καλύτερα να απέχουν.
Το αποτέλεσμα κάθε εκλογικής αναμέτρησης έχει σημασία και αξία. Οι πολίτες με την ψήφο τους καθορίζουν την πορεία της χώρας. Είναι λάθος να πιστεύει κάποιος ότι οι εκλογές είναι αδιάφορες και πως η ψήφος του δεν έχει αξία και σημασία. Οι επιλογές των πολιτών ιστορικά είναι εξηγήσιμες, αλλά δεν είναι πάντα ορθές. Το αντίθετο, πολλές φορές οι πολίτες έχουν παρασυρθεί από τις σειρήνες του λαϊκισμού, των μεγάλων λόγων και των φανταχτερών προσώπων.
Η χώρα έχει πληρώσει πολλές φορές στην ιστορία της λαθεμένες επιλογές των πολιτών, οι οποίοι δεν διέκριναν την πολιτική απάτη από την επιλογή της ευθύνης και της προοπτικής. Είναι εύκολο να ρίχνει κάποιος την ευθύνη στους άλλους και γενικά στους πολιτικούς. Η αλήθεια είναι ότι οι πολιτικοί καθρεφτίζουν τους πολίτες που τους επιλέγουν. Η ευθύνη του πολίτη είναι να σταθεί μπροστά στην κάλπη και να αποφασίσει τι θέλει αναλαμβάνοντας και το μερίδιο της ευθύνης που του αναλογεί. Η αποχή και η ψήφος του… χαβαλέ δεν είναι απλώς ανώριμες πολιτικά πράξεις, αλλά επικίνδυνες επιλογές.

panagopg@gmail.com