Βρισκόμαστε μια εβδομάδα πριν από τις ευρωεκλογές και τίποτα δεν θυμίζει προεκλογική περίοδο. Οι πολιτικοί αρχηγοί και οι υποψήφιοι ευρωβουλευτές πραγματοποιούν επισκέψεις και ομιλίες σε όλη τη χώρα χωρίς όμως να συγκεντρώνουν ιδιαίτερο κοινό. Οι ελάχιστοι κομματικοί πατριώτες που μαζεύονται στις συγκεντρώσεις δεν έχουν σχέση με την κοινωνία που βρίσκεται προφανώς σε άλλο μήκος κύματος από τα ζητήματα που τίθενται στην πολιτική αντιπαράθεση.
Το αποτέλεσμα των εκλογών είναι πλέον φανερό ότι θα καθοριστεί από τις επιλογές της βουβής πλειοψηφίας στην κάλπη. Οι πολίτες που δεν συμμετέχουν στις προεκλογικές εκδηλώσεις κομμάτων και υποψηφίων δεν σημαίνει ότι αδιαφορούν για τα πολιτικά δρώμενα. Έχουν προφανώς άποψη και γνωρίζουν τι θα πράξουν δεν συμμετέχουν όμως με το πάθος του παρελθόντος γιατί προφανώς θεωρούν ότι δεν αλλάζει κάτι ή δεν αξίζει η σπατάλη του χρόνου τους για να χειροκροτήσουν ή να σφίξουν χέρια υποψηφίων.
Η έλλειψη συμμετοχής θα ήταν λάθος να θεωρηθεί ως πολιτική ωριμότητα, μάλλον το αντίθετο συμβαίνει. Οι πολίτες αποστασιοποιούνται όλο και περισσότερο από τα κοινά και την πολιτική με την ευρεία έννοια του όρου. Ο αγώνας για την επιβίωση και ο φόβος για το μέλλον καθορίζουν περισσότερο από οτιδήποτε την πολιτική τους συμπεριφορά και την εκλογική τους τοποθέτηση. Ελάχιστοι «εκτίθενται» και οι περισσότεροι το αποφεύγουν γιατί βασικά «δεν έχουν να κερδίσουν κάτι» ατομικά από το χειροκρότημα στην πλατεία. Οι χαμηλές προσδοκίες από το πολιτικό προσωπικό και η κυριαρχία του ατομικού συμφέροντος έναντι όλων των άλλων καθορίζουν την εκλογική συμπεριφορά των πολιτών.
Οι πολίτες μπορεί να μην συμμετέχουν γιατί δεν θέλουν να αφιερώσουν ατομικό χρόνο αλλά παράλληλα φοβούνται για το αύριο. Ο φόβος είναι το πρώτο στοιχείο που καθορίζει τη ψήφο. Η Ν.Δ κέρδισε άνετα τις βουλευτικές εκλογές πέρσι γιατί κατάφερε να εγγυηθεί τη σταθερότητα. Οι πολίτες μπορεί να τα βγάζουν δύσκολα πέρα και να πιέζονται στην καθημερινότητα τους αλλά φοβούνται την πολιτική αναταραχή η οποία μπορεί να επιδεινώσει την υπάρχουσα κακή κατάσταση. Φοβούνται το χειρότερο. Προτιμούν έτσι τη σημερινή σταθερότητα ελπίζοντας σε μια μικρή βελτίωση στο μέλλον. Πάνω σε αυτή τη στρατηγική κινείται και σε αυτές τις εκλογές η Ν.Δ ελπίζοντας ότι θα επαναληφθεί πλειοψηφικά η ίδια συμπεριφορά από του πολίτες. Το πρόβλημα της συγκεκριμένης στρατηγικής είναι ότι σε αυτές τις εκλογές δεν υπάρχει απέναντι ένας «μπαμπούλας φόβου» και αυτό δυσκολεύει το πέρασμα του διλήμματος «σταθερότητα ή χάος».
Το δεύτερο που καθορίζει τη ψήφο των πολιτών είναι η ελπίδα. Δεν υπάρχει πολιτική πρόταση που να κινητοποιεί τους πολίτες και να δίνει προοπτική σε ατομικές επιδιώξεις, που σε κάθε περίπτωση αποτελούν το κυρίαρχο κριτήριο εκλογικής συμπεριφοράς. Οι ευρωεκλογές επιπρόσθετα δεν είναι εθνικές εκλογές ελαχιστοποιούνται έτσι οι προσδοκίες και μειώνεται ο φόβος. Αποτελούν έτσι ευκαιρία για «χαλαρή ψήφο» διαμαρτυρίας και αυτό επίσης θα καθορίσει την εκλογική συμπεριφορά των πολτών.
Οι πολίτες στην κάλπη των ευρωεκλογών βρίσκουν πάντα ευκαιρία για να ξεσπάσουν είτε ψηφίζοντας ανορθολογικά είτε απέχοντας. Το σε ποιο ποσοστό θα εκτιναχθεί η αποχή θα καθόρισε σχεδόν τα πάντα σε σχέση με την εκλογική δύναμη των κομμάτων και το «μήνυμα» που θα προκύψει. Οι «θυμωμένοι» τα τελευταία χρόνια κάνουν συγκεκριμένες κομματικές επιλογές όταν πάνε στην κάλπη. Η αποχή ενισχύει τα κόμματα με δομή και πιστούς οπαδούς. Όσο λιγότεροι ψηφίσουν τόσο μεγαλύτερη βαρύτητα αποκτά η ψήφος των αμετακίνητων οπαδών.
Οι ευρωεκλογές δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστεί κάποιος ότι θα κριθούν στην κυριολεξία την τελευταία ώρα της Κυριακής 9 Ιουνίου. Το πόσοι θα πάνε να ψηφίσουν και πόσοι «θα στείλουν μήνυμα» με ανορθολογικές επιλογές είναι τα άγνωστα στοιχεία που δεν ανιχνεύονται σε καμία δημοσκόπηση. Ο συνδυασμός των δυο αυτών παραγόντων θα δώσει το τελικό αποτέλεσμα και θα κρίνει την επόμενη πολιτική περίοδο αλλά και τους μελλοντικούς πολιτικούς συσχετισμούς. Το σίγουρο είναι ότι το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, τελικά, μόνο αδιάφορο δεν θα είναι.
panagopg@gmail.com
