Το 2010 στην Α’ Δημοτικού είχαν εγγραφεί 115.000 παιδιά, ενώ φέτος μόλις 71.181, δηλαδή έχουμε μια μείωση κατά 40%. Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η μείωση στις εγγραφές στο Γυμνάσιο θα φτάσει τους 20.632 μαθητές. Τα στοιχεία από μόνα τους είναι συγκλονιστικά. Και αυτό συμβαίνει σε πανελλαδικό επίπεδο· στην επαρχία ειδικότερα και σε περιοχές όπως η Μεσσηνία, η κατάσταση είναι τραγική, με τον μαθητικό πληθυσμό να μειώνεται περισσότερο από 50%.
Το δημογραφικό πρόβλημα αποτυπώνεται πλέον στις άδειες σχολικές αίθουσες, γεγονός που είναι βέβαιο ότι θα φέρει νέα δεδομένα. Με 5 και 10 παιδιά δεν μπορεί, και δεν είναι σωστό, να παραμένουν ανοικτά Γυμνάσια και Λύκεια, ενώ Δημοτικά που δεν θα είναι τουλάχιστον εξατάξια λειτουργούν σε βάρος των μαθητών. Η συγχώνευση σχολείων θα προκύψει ως αυτονόητη αναγκαιότητα, με την επαρχία να συρρικνώνεται πληθυσμιακά και κοινωνικά. Το να παραμένουν ανοικτά σχολεία με ελάχιστους μαθητές είναι μακροπρόθεσμα σε βάρος των παιδιών της επαρχίας.
Εχουμε πολλές φορές αναφέρει ότι δεν υπάρχει δυνατότητα ανάταξης της κατάστασης στους δεκάδες οικισμούς της Μεσσηνίας. Τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, σε συνδυασμό με την μετατροπή των κοινωνικών προτύπων και, το σημαντικότερο, την αλλαγή στις καλλιέργειες και την αγροτική παραγωγή, οδηγούν στη μετακίνηση των νέων στα αστικά κέντρα. Τα χωριά θα παραμείνουν τόποι κατοικίας συνταξιούχων. Με βάση αυτή την πραγματικότητα, θα πρέπει να υπάρξει ένας συνολικός επανασχεδιασμός πολιτικών και κοινωνικών υπηρεσιών από τους δήμους και το κράτος.
Η οργάνωση ισχυρών και θελκτικών σχολικών μονάδων σε ημιαστικά κέντρα, η ορθολογική μετακίνηση των μαθητών που συνεχίζουν να μένουν στα χωριά, η παροχή κινήτρων για μόνιμη εγκατάσταση νέων αγροτών σε ημιαστικά κέντρα, η συντήρηση του οδικού δικτύου για εύκολη πρόσβαση στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις και η δημιουργία νέων δομών για την παροχή βοήθειας στους ηλικιωμένους κατοίκους της επαρχίας συνθέτουν το νέο πλαίσιο ανάπτυξης πολιτικών.
Η ελληνική κοινωνία έχει αλλάξει. Οι προτεραιότητες των νέων ανθρώπων έχουν μεταβληθεί. Το δημογραφικό ζήτημα δεν πρόκειται να αντιμετωπιστεί με ευχές και επιδόματα. Η κατάσταση είναι βέβαιο ότι θα ισορροπήσει σε ένα νέο επίπεδο, αλλά η συρρίκνωση του πληθυσμού είναι δεδομένη, με την επαρχία να παύει να αποτελεί τόπο εγκατάστασης νέων ανθρώπων. Η κατανόηση των νέων συνθηκών και η ανάληψη πολιτικών πρωτοβουλιών με βάση αυτές είναι το απαραίτητο βήμα για να δημιουργηθεί η Ελλάδα και η Μεσσηνία του μέλλοντος και να αποφευχθεί η συνολική κατάρρευση σε όλα τα επίπεδα. Χρειάζεται να σταματήσουμε να σπαταλάμε πόρους και δυνάμεις προσπαθώντας να κυνηγήσουμε ανεμόμυλους. Η κατάσταση έχει αλλάξει και χρειάζεται να αλλάξουμε κι εμείς τον τρόπο που βλέπουμε τον τόπο μας και την ανάπτυξή του.
panagopg@gmail.com
