Η πολιτική ζωή του τόπου βρίσκεται σε μια εύθραυστη ισορροπία. Η κυβέρνηση δεν διαθέτει τη δυναμική του παρελθόντος, ενώ ο κατακερματισμός της αντιπολίτευσης δεν έχει αναδείξει εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης. Στους τυφλούς βασιλεύει ο μονόφθαλμος, αλλά οι συνθήκες απαιτούν πολιτικές δυνάμεις με τέσσερα μάτια και όχι με μισό! Μέσα σε αυτό το πλαίσιο αδυναμίας και κατακερματισμού, ανοίγει η όρεξη σε επίδοξους σωτήρες μέσα από τη δημιουργία νέων σχηματισμών και συμμαχιών, που φιλοδοξούν να εμβολίσουν το υπάρχον πολιτικό σύστημα.
Οι πρώτοι που εξετάζουν την επιστροφή τους στην πολιτική ζωή του τόπου είναι οι πρώην πρωθυπουργοί, οι οποίοι, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, προσπαθούν να επηρεάσουν τις εξελίξεις. Ο Κώστας Καραμανλής, μετά από χρόνια αφωνίας, το τελευταίο διάστημα έχει σπάσει τη σιωπή του όχι βέβαια για να εξηγήσει το πώς άφησε τη χώρα να χρεοκοπήσει στα χέρια του, αλλά για να μας υπενθυμίσει ότι ανησυχεί για τις ελληνοτουρκικές εξελίξεις και τις βλέψεις του κουμπάρου του -να μην ξεχνιόμαστε- Ταγίπ Ερντογάν. Η επανεμφάνισή του προέκυψε μετά την τραγωδία των Τεμπών και την εμπλοκή του ξαδέλφου Καραμανλή, αλλά αυτό είναι μάλλον συμπτωματικό. Την περασμένη εβδομάδα, πάντως, έσπευσε να διευκρινίσει, μέσω κύκλων, ότι δεν διεκδικεί επιστροφή στην κεντρική πολιτική σκηνή και δεν στηρίζει την πρωτοβουλία ενός άλλου πρώην, του Αντώνη Σαμαρά.
Ο ανεξάρτητος πλέον βουλευτής Μεσσηνίας και πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς φαίνεται πως εξετάζει -ή, σύμφωνα με κάποιους άλλους, έχει αποφασίσει- τη δημιουργία κόμματος. Μάλιστα, έχει ξεσπάσει παρασκηνιακός πόλεμος στη διεκδίκηση της αντιπροσώπευσης του Τραμπ στην Ελλάδα, μιας και το νέο κόμμα φιλοδοξεί να εκφράσει τη συγκεκριμένη πολιτική ατζέντα. Το πλαίσιο είναι γνωστό και έχει ήδη περιγραφεί στις τοποθετήσεις του Αντώνη Σαμαρά τους τελευταίους μήνες: το γνωστό τρίπτυχο «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια». Εθνικοπατριωτικές κορώνες, αντιμεταναστευτική ρητορική, λιτανείες και δοξολογίες, και βέβαια ανησυχία για τις αξίες της οικογένειας, με επιθέσεις στη συμβίωση ομοφυλόφιλων.
Το κοινό στο οποίο απευθύνονται όλα αυτά είναι γνωστό, βρίσκεται δεξιά της Ν.Δ., και μέσω νέου κόμματος εκφράζεται η φιλοδοξία να διεκδικηθεί ένα μεγάλο κομμάτι που θα οδηγήσει στην είσοδο στη Βουλή και τη διεκδίκηση ρόλου την επόμενη ημέρα, μιας και η αυτοδυναμία ενός κόμματος είναι από επισφαλής έως αδύνατη. Το ερώτημα είναι πόσοι θα στοιχηθούν πίσω από έναν πρώην πρωθυπουργό, σε προχωρημένη ηλικία, με αρκετά χιλιόμετρα στην πολιτική ζωή. Να σημειωθεί πάντως πως οι ψηφοφόροι που δελεάζονται από τον νεοσυντηρητισμό έχουν ως κεντρική επιδίωξη την ανατροπή του παλιού πολιτικού προσωπικού, και πρόσωπα όπως ο Σαμαράς είναι ο ορισμός αυτής της κατηγορίας.
Φιλόδοξοι πρώην δεν υπάρχουν μόνο στη Δεξιά, αλλά και στην Κεντροαριστερά. Εδώ, ο Γιώργος Παπανδρέου δεν δείχνει στην παρούσα φάση να πρωταγωνιστεί στις εξελίξεις -μετά την αποτυχημένη προσπάθεια να μπει στη Βουλή με το κόμμα που ίδρυσε και τη συντριβή του από τον Ανδρουλάκη στις εσωκομματικές εκλογές του ΠΑΣΟΚ, δεν θα μπορούσε, ακόμα κι αν ήθελε. Υπάρχει, όμως, ένας ισχυρός μηχανισμός «των κληρονόμων του κόμματος», που νιώθει αποκλεισμένος από τη σημερινή ηγεσία του ΠΑΣΟΚ και επιδιώκει πρωταγωνιστικό ρόλο μέσα από τη δημιουργία ενός ευρύτερου σχήματος στην Κεντροαριστερά. Το πρόβλημα εδώ είναι το πρόσωπο που μπορεί να ηγηθεί μιας τέτοιας προσπάθειας.
Ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας φέρεται να εξετάζει τη δημιουργία νέου κόμματος, το οποίο βλέπει με συμπάθεια μόνο ένα μέρος του παλιού παπανδρεϊκού μηχανισμού και αποτελεί κόκκινο πανί για όλους τους υπόλοιπους. Πρόβλημα με τον Τσίπρα φαίνεται, όμως, πως έχουν και οι υπόλοιποι σχηματισμοί της Αριστεράς, ακόμα και στελέχη του εναπομείναντος ΣΥΡΙΖΑ. Ένα ακόμα κόμμα στον κατακερματισμένο χώρο του Κέντρου και της Αριστεράς, με επικεφαλής ένα πρόσωπο που έχει ταυτιστεί με τον ορισμό της πολιτικής κωλοτούμπας και των ανεδαφικών υποσχέσεων, εκφράζονται φόβοι ότι δεν θα δημιουργήσει κάτι καινούργιο, απλώς θα βαθύνει τον υπάρχοντα κατακερματισμό, σηκώνοντας ακόμα μεγαλύτερα τείχη στον διάλογο και τη συμπόρευση.
Οι σχεδιασμοί για κόμματα με πρωταγωνιστές πρώην πρωθυπουργούς γίνονται κατά βάση από ανθρώπους, που δεν μπορούν να συμβιβαστούν με το γεγονός ότι όταν φτάνεις στο ανώτατο αξίωμα και ηττηθείς μία ή δύο φορές, πρέπει να κλείνεις τον ενεργό πολιτικό σου κύκλο. Η ανάμειξη στην καθημερινή πολιτική πραγματικότητα το μόνο που επιτυγχάνει είναι η μείωση του ρόλου και της ιστορικής καταγραφής -το παράδειγμα αποτυχίας του Γιώργου Παπανδρέου θα πρέπει να λειτουργήσει διδακτικά για όλους. Μεγάλοι πολιτικοί είναι αυτοί που ξέρουν πότε να αποχωρούν και δεν παρασύρονται από ομάδες που θέλουν ρόλο και εξουσία που έχασαν. Αν αποφασίσουν να ενεργοποιηθούν, πρέπει να υπάρχουν συνθήκες για πρωταγωνιστικό ρόλο, και όχι να συμμετάσχουν σε ένα παζάρι συγκυβέρνησης, διεκδικώντας δύο υπουργεία και πέντε οργανισμούς για τους αυλικούς του μηχανισμού.
panagopg@gmail.com
