Η μετακίνηση πληθυσμού προς τα χωριά και ημιαστικά κέντρα της περιφέρειας αναμένεται να αυξηθεί και τα επόμενα χρόνια, καθώς στην Αθήνα εξαιτίας της ύφεσης έχουν χαθεί χιλιάδες θέσεις εργασίας. Πολλοί κάτοικοι της Αττικής που δεν έχουν πλέον εργασία και δεν μπορούν να επιβιώσουν, είναι σίγουρο ότι θα επιστρέψουν στην περιφέρεια. Η μετακίνηση αυτή του πληθυσμού είναι απολύτως φυσιολογική και σε ένα ορθολογικό οικονομικό σύστημα θα είχε γίνει πριν πολλά χρόνια, καθώς πολλοί εργαζόμενοι στην Αττική μπορούσαν να αποκτήσουν μεγαλύτερο εισόδημα καλλιεργώντας τις περιουσίες τους αντί να δουλεύουν έναντι μικρής αμοιβής στις επιχειρήσεις της Αθήνας. Σύμφωνα όμως με την κυρίαρχη ιδεοληψία των τελευταίων δεκαετιών ήταν προτιμότερο να είναι κάποιος πωλητής σε σούπερ μάρκετ με αμοιβή 600 ευρώ, από το να είναι παραγωγός αγροτικών προϊόντων και ταυτόχρονα πωλητής σε λαϊκή αγορά. Σύμφωνα πάντα με την κυρίαρχη αυτή ιδεοληψία ο... μπάρμαν ήταν ψηλά στην ιεραρχική κλίμακα και ο αγρότης στο τελευταίο σκαλί αξιακής κλίμακας του lifestyle. Στην ίδια αντεστραμμένη κλίμακα ο κλητήρας που αμειβόταν με 1.000 ευρώ, είχε πιο υψηλή θέση από τον αγρότη που είχε μηνιαίο εισόδημα πάνω από 2.000 ευρώ. Γενικότερα τις τελευταίες δεκαετίες είχε δημιουργηθεί ο μύθος για τον αγρότη - κατάδικο και όλοι επιθυμούσαν να φύγουν από τη “φυλακή” του πρωτογενή τομέα και να ζήσουν ως ελεύθεροι - εργαζόμενοι στα μεγάλα αστικά κέντρα. Την εποχή των παχιών αγελάδων ο μύθος αποδείχτηκε λειτουργικός, καθώς τα δανεικά χρήματα μετέτρεπαν το παραμύθι σε πραγματικότητα. Οταν ήρθε όμως η ώρα να πληρωθούν τα υψηλά τοκοχρεολύσια εμφανίστηκε ο... δράκος του παραμυθιού και η κακιά μάγισσα της ύφεσης εξαφάνισε με το ραβδί της την αντεστραμμένη ιεραρχική κλίμακα του lifestyle. Ετσι πολλοί κάτοικοι των μεγάλων αστικών κέντρων ανακάλυψαν το αυτονόητο: Οτι ο αγρότης ζει αξιοπρεπώς έστω και με χαμηλό εισόδημα, ενώ ο άνεργος μπάρμαν πεινάει.
Ομως στην Ελλάδα δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς μύθους. Για αυτό φτιάχνουμε ένα νέο παραμύθι σύμφωνα με το οποίο η αναπτυξιακή πορεία της Ελλάδας θα ξεκινήσει από τον πρωτογενή τομέα με πρωτεργάτες τους πρώην κατοίκους των αστικών κέντρων που θα επιστρέψουν στην περιφέρεια για να καλλιεργήσουν τις περιουσίες τους. Σύμφωνα μάλιστα με το νέο παραμύθι ο πρωτογενής τομέας της οικονομίας είναι ο μόνος που παράγει πραγματικό πλούτο. Σας θυμίζει τίποτα το νέο παραμύθι; Αν ξεσκονίσετε το βιβλίο της ιστορίας των οικονομικών θεωριών, ρίξτε μια ματιά στη σελίδα με τους φυσιοκράτες. Εκεί θα διαβάσετε ότι στα μέσα του 18ου αιώνα η Φυσιοκρατική Σχολή υποστήριζε ότι η γεωργία έχει πρωταρχική σημασία γιατί μόνο απ' αυτήν παράγεται το καθαρό προϊόν και απ' αυτήν εξαρτώνται όλοι οι υπόλοιποι κλάδοι της εθνικής εργασίας.
Oι φυσιοκράτες υποστήριζαν επίσης ότι ο πλούτος μιας χώρας δεν εξαρτάται από τη συγκέντρωση χρήματος αλλά από τη συγκέντρωση αγαθών. Δίδασκαν ακόμα ότι το χρήμα είναι μέσο για την απόκτηση αγαθών και όχι ο πραγματικός πλούτος. Αυτό είναι λοιπόν το νέο παραμύθι. Η παλιά θεωρία των φυσιοκρατών ζεσταμένη στο φούρνο της αριστερής μπουρδολογίας και πασπαλισμένη με νεοδεξιές πατριωτικές κορώνες. Ολα αυτά θα ήταν απολύτως γραφικά αν αναπτύσσονταν μόνο σε περιθωριακές σελίδες του Διαδικτύου. Δυστυχώς όμως διάφορες εκδοχές του νέου παραμυθιού αφηγούνται δεξιοί ιεροψάλτες που βρίσκονται πολύ κοντά στη σημερινή ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας και αριστεροί ψαλτάδες που επηρεάζουν σημαντικά τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Μάλιστα διάφοροι παραμυθατζήδες πήραν από το «Μικρό Ναυτίλο» του Ελύτη το στίχο
«…Εάν αποσυνδέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι. …» και τον έκαναν σύνθημα. Πιστεύουν ότι θα ξαναφτιάξουν την Ελλάδα με μια ελιά, ένα αμπέλι και ένα καράβι. Ωραία η ποίηση. Ωραία και τα παραμύθια. Αλλά στο σημερινό πολύπλοκο κόσμο δυστυχώς δεν χωρούν απλουστευτικές ερμηνείες και αναπτυξιακές προτάσεις που βασίζονται σε θεωρίες του 18ου αιώνα. Πολύ φοβάμαι όμως ότι οι απογοητευμένοι της θεωρίας του lifestyle είναι έτοιμοι να ακούσουν με μεγάλη ευχαρίστηση το νέο παραμύθι και να βάλουν τη χώρα σε περιπέτειες αναζητώντας τους δρόμους της ανάπτυξης μέσα στα αμπέλια και τους ελαιώνες. Πολύ φοβάμαι ότι στον τόπο που κάποτε ανέδειξε την αξία του μέτρου, θα περάσουμε για μια ακόμα φορά στο άλλο άκρο. Μια ελιά, ένα αμπέλι και έτοιμο το νέο παραμύθι.
