Γιατί σε αντίθεση με τα όσα προαναφέρθηκαν για την ενίσχυση του χαβαλέ ως τρόπου ζωής και συμπεριφοράς και την αντιμετώπιση των πολιτών ως καταναλωτών, τίποτε δεν έχει ανακοινωθεί ως τώρα για τον τρόπο με τον οποίο ο Δήμος Καλαμάτας θα αντιμετωπίσει την επέτειο των 30 χρόνων από τους καταστροφικούς σεισμούς. Δεν είναι μια από τις πολλές επετείους αλλά πρόκειται για την ανάκληση στη μνήμη του σημαντικότερου γεγονότος για την πόλη μετά την Κατοχή και τον Εμφύλιο. Η τεράστια σε έκταση καταστροφή με ανθρώπινες απώλειες και διάλυση του διαμορφωμένου κοινωνικού ιστού, η αγωνιώδης προσπάθεια για την επιστροφή στην κανονικότητα, το χτίσιμο της νέας Καλαμάτας συνιστούν έναν κύκλο γεγονότων και πρωτοβουλιών που δεν θα πρέπει ποτέ να ξεχαστούν. Αντιθέτως υπάρχουν στοιχεία σε αυτό τον κύκλο που διδάσκουν, παραδειγματίζουν και φρονηματίζουν κατά μία έννοια. Η επέτειος των 30 χρόνων θα έπρεπε όχι μόνον να ανακαλέσει στη μνήμη τα γεγονότα εκείνης της εποχής, αλλά να σημάνει έναν γενικό απολογισμό μια ολόκληρης περιόδου, να οδηγήσει σε μια ανατομή των όσων έχουν συμβεί και να οδηγήσει σε συμπεράσματα και σε στόχους. Ως εκ τούτου κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει στο πόδι ή με την εκφώνηση λογυδρίων εκ μέρους των επισήμων που θα σπεύσουν να παραταχθούν κατά πως προστάζει το πρωτόκολλο. Θα απαιτούσε ένα σύνολο ενεργειών στις οποίες θα συμμετείχαν όλες οι δυνάμεις της πόλης μέσα από μια διαδικασία που θα είχε σαν βάση της την ευρεία συνεννόηση -μέσα από τις όποιες αντιθέσεις και αντιδικίες ορισμένες φορές- αυτών των δυνάμεων, στοιχείο που αποτέλεσε και την κινητήρια δύναμη της ανασυγκρότησης μετά το σεισμό. Και φυσικά τον απαραίτητο χρόνο προετοιμασίας και ιεράρχησης των ζητημάτων που θα συγκροτούσαν ένα σχέδιο μιας άλλης ανασυγκρότησης που έχουν ανάγκη η πόλη και η τοπική κοινωνία.
Τώρα κάποιοι θα πουν πως το θυμήθηκα... στο παρά πέντε. Δεν είναι ακριβώς έτσι. Στις 13 Απριλίου από αυτή τη στήλη είχα αναφερθεί και πάλι στο θέμα, καταλήγοντας: “Τα πρώτα χρόνια μετά το σεισμό, την ημέρα της επετείου η συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο είχε ουσιαστικό χαρακτήρα και ορισμένα από τα συμπεράσματα αποτέλεσαν και οδηγό δράσης στη συνέχεια, χωρίς να σημαίνει βεβαίως ότι έλειπαν οι παθογένειες και το άγονον της αντιπαράθεσης σε ορισμένες περιπτώσεις, από όλες τις πλευρές. Για τους νεότερους που δεν θυμούνται ή και για εκείνους που έχουν ξεχάσει, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι το μετασεισμικό δράμα περιελάμβανε και δημοτικές εκλογές. Οι οποίες μάλιστα έγιναν σε μια προεκλογική εκστρατεία υψηλών τόνων και για λόγους που δεν είναι του παρόντος σημειώματος. Παρόλα αυτά στη συνέχεια επιδείχθηκε από όλες τις πλευρές ένα πνεύμα συμφωνίας σε βασικά ζητήματα με κοινό παρονομαστή την ανάγκη να υποστηριχθεί ένα σχέδιο ανασυγκρότησης της πόλης, της κοινωνίας και της οικονομίας. Οι συζητήσεις ήταν εξαντλητικές και σε αρκετές περιπτώσεις ήταν και αποτελεσματικές, καθώς διασφάλιζαν την δημοκρατική λειτουργία του βουλευόμενου σώματος και έδειχναν ότι πέρα από την πλειοψηφία, ρόλο στις υποθέσεις της πόλης είχαν και οι μειοψηφίες. Στην πράξη και όχι μόνον στα λόγια. Επρόκειτο για μια κατάκτηση η οποία συνεχίστηκε για αρκετά χρόνια, πριν το Δημοτικό Συμβούλιο καταλήξει σε χώρο υποχρεωτικής... προσέλευσης για την επικύρωση αδιαπραγμάτευτων αποφάσεων του συστήματος τοπικής εξουσίας. Η συζήτηση για το μέλλον της πόλης είναι σήμερα απολύτως αναγκαία, καθώς η κρίση έχει λειτουργήσει ως "σεισμός" στην κοινωνία και την οικονομία. Και τώρα η ανασυγκρότηση έχει άλλου είδους δυσκολίες και απαιτεί έναν "συναγερμό" των τοπικών δυνάμεων που ξεπερνάει τα όρια μιας ή και όλων των δημοτικών παρατάξεων αθροιζομένων. Ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν για πρωτοβουλίες...
Το υπενθυμίζω όχι γιατί πιστεύω ότι οι δημοτικοί άρχοντες θα έπρεπε να σπεύσουν να ικανοποιήσουν... το αίτημα για εκδηλώσεις, ούτε γιατί έχω την αυταπάτη ότι χρειάζονται υποδείξεις τα αυτονόητα όταν υπάρχει στοιχειώδης αίσθηση των κανόνων διαλόγου και δημοκρατίας. Αλλά γιατί μετά από τόσους μήνες η σιωπή βασιλεύει από την πλευρά της δημοτικής αρχής και οι “συζητήσεις” στο Δημοτικό Συμβούλιο μόνον θλίψη προκαλούν για το πολιτικό ήθος ορισμένων από εκείνους που ο λαός εξέλεξε να διαχειριστούν τις τύχες του (για να υπενθυμίσουμε ολίγον την εισαγωγή του σημειώματος περί του κριτηρίου της ορθότητας των επιλογών). Συλλογικό όργανο ουσιαστικά δεν υπάρχει, τυπικά συνέρχεται και επικυρώνει αποφάσεις οι οποίες έχουν ληφθεί από το δήμαρχο στο λόγο του οποίου παρόντος “πάσα αρχή παυσάτω”. Αλλοι για τη θέση και την αντιμισθία, άλλοι για τους τίτλους και άλλοι σε αναμονή της αποχώρησης του κ. Νίκα που διαμηνύει με κάθε τρόπο ότι αυτός θα κάνει την επιλογή, συνεργούν στο διασυρμό του κύρους του συλλογικού οργάνου της πόλης. Αλλοτε με κραυγαλέο και θορυβώδη τρόπο και άλλοτε με την απόλυτη περιφρόνηση της αντίθετης άποψης. Εννοείται ότι τον τόνο δίνει ο δήμαρχος, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι συνεργάτες του είναι άμοιροι ευθυνών για τη διχαστική αντίληψη και πρακτική που επιβάλλεται στο όργανο που εξέλεξε ο λαός (η άλλη προσέγγιση στο θέμα της εισαγωγής περί του κύρους της εκλογής). Ο δημοκρατικός κανόνας θέλει το Δημοτικό Συμβούλιο βουλευόμενο σώμα και όχι χώρο συνάθροισης παραγόντων προς επικύρωση αποφάσεων που λαμβάνονται “πριν από αυτούς και για αυτούς”. Και για να το ξεκαθαρίζουμε: Δεν ισχυρίζομαι ότι η αντιπολίτευση είναι “υποδειγματική”, τον τόνο όμως τον δίνει αναμφισβήτητα η δημοτική αρχή που διαπνέεται από ιδιοκτησιακή αντίληψη σχετικά με τα όσα αφορούν στο δήμο.
Οι καταστροφικοί σεισμοί πριν από 30 χρόνια προκάλεσαν μια τομή μέσα στη συνέχεια της πόλης. “Διά της βίας” και ένεκα αυτής, δημιούργησαν μια άλλη πόλη με καινούργια κτήρια, αλλαγές στη σύνθεση του κέντρου και των συνοικιών, υποδομές σε κρίσιμους τομείς για την κοινωνική και οικονομική ζωή. Το πώς και γιατί είναι μια άλλη συζήτηση που την έχουμε ανοίξει πολλές φορές, η οπτική και η ανάλυση του καθενός μπορεί να είναι διαφορετική, όμως υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής: Μέσα από αντιθέσεις και αντιπαραθέσεις, όλα έγιναν με βάση ένα ορισμένο σχέδιο, με την αναζήτηση κοινού τόπου ανάμεσα σε αυτοδιοικητικές και κοινωνικές δυνάμεις, με διεκδίκηση που έφτασε στην οργάνωση του τεράστιου συλλαλητηρίου στην Αθήνα και στο οποίο συμμετείχαν όλοι με ελάχιστη κοινή βάση αιτημάτων. Και φυσικά με τη λήψη μέτρων χρηματοδότησης των δράσεων είτε αυτοτελώς, είτε κάτω από πίεση, που κατέστησαν δυνατή την υλοποίηση του σχεδίου ανασυγκρότησης. Οσο και αν οι καιροί αλλάζουν, τα στοιχεία αυτά ως παράγοντες ανασυγκρότησης μένουν αναλλοίωτα μέσα στο χρόνο. Αποτελούν τον “πυρήνα” της αντίληψης που θα πρέπει να διαπνέει το πολιτικό προσωπικό και τον τρόπο ενεργειών των συλλογικών φορέων. Το κατά πόσο οι αυτοδιοικητικές και κοινωνικές δυνάμεις είναι διαθέσιμες και πρόθυμες να ακολουθήσουν έναν τέτοιο δρόμο, δεν μένει παρά να το απαντήσουν οι ίδιες με την πρακτική τους σε όλα τα επίπεδα. Είναι ένας δρόμος δύσκολος, ιδιαίτερα τις εποχές που η επικοινωνία υποκαθιστά την πολιτική και η ατάκα την κοπιώδη πνευματική προσπάθεια. Παρόλα αυτά είναι υποχρεωτικός για εκείνες τις δυνάμεις που πιστεύουν πραγματικά στη δύναμη του διαλόγου και τους κανόνες της δημοκρατίας. Αυτό μας έμεινε μετά από 30 χρόνια πέρα από τις μνήμες, τη θλίψη για τους ανθρώπους που χάθηκαν και τις αγωνίες για την κοινωνική και οικονομική ανασυγκρότηση.
