Το πλήγμα στην οικονομία από την πανδημία είναι βαρύτατο και δεν χρειάζεται κάποιος να έχει μια ντουλάπα... διπλώματα για να το καταλάβει. Οι επιπτώσεις είναι ήδη αισθητές και θα γίνουν ακόμη περισσότερο έντονες τον επόμενο καιρό όταν θα αρχίσει η “διασπορά” από τομέα σε τομέα και από ομάδα σε ομάδα. Θα έχει βάθος κοινωνικό και χρονικό και στον ορίζοντα δεν διαφαίνονται πολιτικές που θα μπορούσαν έστω και να την μετριάσουν. Αντιθέτως είναι ήδη ορατή μια γενικευμένη επίθεση ώστε η κρίση να αποτελέσει “ευκαιρία” για τους λίγους που βρίσκουν ευκαιρία να προωθήσουν πολιτικές εκμεταλλευόμενοι τον “παραλυτικό φόβο” και τον “αφοπλισμό” των πολλών.
Η τοπική οικονομία δομήθηκε εδώ και πολλά χρόνια στις προσδοκίες από τον τουρισμό με μια τεράστια επέκταση των επαγγελμάτων που συγκροτούν τη στεφάνη υποστήριξης. Οι προσδοκίες έφθασαν στα όρια που προσδιορίζει ο τυχαίος τρόπος ανάπτυξης του τομέα και η οικονομική κρίση έφερε σε δύσκολη θέση όσους “ποντάρισαν” στην κατανάλωση των επισκεπτών. Ο ετήσιος απολογισμός την προηγούμενη πενταετία ήταν όλο και περισσότερο απογοητευτικός καθώς η κατανάλωση έπεσε κάθετα και η ενδεχομένως μεγαλύτερη προσέλευση δεν αναπληρώνει τις απώλειες. Μέσα σε ένα τέτοιο οικονομικό κλίμα, η πανδημία για πολλούς ενδεχομένως αποτελέσει και τη χαριστική βολή. Γεγονός που θα έχει πολύ σοβαρές συνέπειες στην απασχόληση με αλυσιδωτές συνέπειες για τους κλάδους που προμηθεύουν προϊόντα αλλά και για την τοπική οικονομία στο σύνολό της. Γιατί δεν είναι μόνον οι απώλειες εισοδήματος στο διάστημα της καραντίνας, αλλά και οι περιορισμοί που θα ακολουθήσουν όσον αφορά τη λειτουργία και η μείωση των μετακινήσεων σε συνδυασμό με μειωμένη δυνατότητα κατανάλωσης για πολλά στρώματα. Ενα νέο “μνημόνιο” με την επίκληση της κρίσης και την χρήση του “κοινωνικού αυτοματισμού” για την εφαρμογή του, θα ήταν ενδεχομένως η ταφόπλακα σε έναν κλάδο που έχει ακουμπήσει πλέον με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ίσως και την πλειοψηφία των ελληνικών οικογενειών. Η συνοπτική αυτή προσπάθεια για την προσέγγιση της πραγματικότητας που διαμορφώνεται, είναι αναγκαία εισαγωγικά για τη συζήτηση σχετικά με αυτά που πρέπει να γίνουν. Και δεν αναφέρομαι βεβαίως σε ζητήματα οικονομικών ενισχύσεων, φορολογικών ελαφρύνσεων και άλλα συναφή θέματα που πρέπει να αποτελούν αντικείμενο διεκδίκησης των επαγγελματιών.
Αναφέρομαι κυρίως στις πρωτοβουλίες που θα πρέπει να λάβει ο Δήμος Καλαμάτας προκειμένου να δημιουργηθούν το ταχύτερο οι υποδομές που θα επιτρέψουν να λειτουργήσει από καλύτερη θέση ο τομέας, καθώς στη διαδρομή περισσότεροι θα διεκδικούν από τη μικρότερη “πίτα” και ως εκ τούτου δεν αρκεί πλέον να αναφωνούν παράγοντες και μη ότι εδώ είναι... παράδεισος. Τα φυσικά πλεονεκτήματα της περιοχής είναι δεδομένα αλλά δεν αρκούν από μόνα τους, ειδικά όταν “λεηλατούνται” από παρεμβάσεις που οδηγούν σε βαθμιαία απομείωση. Αν κάποτε αυτό που λέγαμε υποδομές για την πόλη είχε μια αξία, σήμερα έχει πολλαπλάσια και καθιστά το σχεδιασμό των μεγάλων παρεμβάσεων άμεσο και αποτελεσματικό. Αφορμή για την επισήμανση αυτή η είδηση για “ανάπλαση” του τμήματος της Ναυαρίνου από Φαρών μέχρι Ακρίτα με βασικό στοιχείο τη μονοδρόμηση. Η υπόθεση διαχείρισης της παραλιακής ζώνης είναι μεγάλης σημασίας για το μέλλον της, ένα θέμα πολυσυζητημένο που οδηγείται διαρκώς και από δημοτική θητεία σε δημοτική θητεία στο “μηδέν”. Εκεί βρισκόμαστε και σήμερα με τη δημοτική αρχή και το δημοτικό συμβούλιο να μην έχουν καταλήξει ούτε στο βασικό. Αν και όποτε γίνει επέμβαση στη Ναυαρίνου τι μορφή θα πάρει αυτή. Θα είναι πεζοδρόμηση; Θα είναι μονοδρόμηση; Θα είναι ένα μικτό σύστημα; Τα τραπεζοκαθίσματα θα αναπτυχθούν στην ακτή ή σε μεγάλα πεζοδρόμια; Είναι μερικά από τα ερωτήματα που θα έπρεπε να έχουν ήδη τεθεί προς συζήτηση και επεξεργασία έτσι ώστε να σχεδιαστεί μια συνολική επέμβαση. Της οποίας η υλοποίηση θα μπορούσε να γίνει κατά τμήματα ανάλογα με τις χρηματοδοτήσεις, με έργα τα οποία τα “κουμπώνουν” το ένα με το άλλο και δεν θα είναι “πεταμένα λεφτά”. Επιστροφή λοιπόν στην αφετηρία και ένα... ρητορικό ερώτημα: Ποια αναπτυξιακή στρατηγική εξυπηρετεί η επέμβαση σε 100 μέτρα δρόμου και μάλιστα με μονοδρόμηση;
Για μια ακόμη φορά από αυτή εδώ τη στήλη το επισημαίνω με την ελπίδα ότι κάποια στιγμή οι δημοτικοί άρχοντες αντιληφθούν ότι πρέπει να τελειώνουμε με τους ερασιτεχνισμούς και την ψηφοθηρία και ότι η σοβαρότητα των περιστάσεων απαιτεί εντελώς διαφορετική λογική διαχείρισης των υποθέσεων της πόλης. Αν γυρίσουμε από την άλλη πλευρά της πόλης με τη φυσική προίκα του βουνού, θα διαπιστώσουμε ακριβώς το ίδιο. Αφορμή για την επισήμανση ένα πρόσφατο περιστατικό με φιλική παρέα που έκανε τον περίπατο μακριά από τη Ναυαρίνου. Κάποιος είπε ότι υπάρχουν και καταρράκτες, πάρκαραν τα αυτοκίνητα στην αγορά και αναζήτησαν τη... φύση. Δεν συζητάμε για το τι αντίκρισαν στο δρόμο, θα μπορούσε να είναι και ο ορισμός της κακοποίησης της φύσης σε μια περιοχή που θεωρητικά είναι μέρος του “περιβαλλοντικού πάρκου” που θα γίνει κάποτε. Απλώς κατέληξαν “στο πουθενά” καθώς βρέθηκαν μπροστά σε κλειδωμένη πόρτα με... απαγόρευση εισόδου και σε καταρράκτες δεν έφθασαν ποτέ. Η “απόπειρα” σε μια τέτοια εποχή και το γεγονός ότι οι Καλαματιανοί πήραν τα βουνά και τα όρη εξερευνώντας το φυσικό περιβάλλον που ήταν στους περισσότερους άγνωστο, δείχνει την αναγκαιότητα του άμεσου σχεδιασμού των επεμβάσεων προκειμένου να μπουν οι βάσεις για τη δημιουργία του περιβαλλοντικού πάρκου, με αρχή την άρση των εμποδίων και τη διευκόλυνση της πρόσβασης, αλλά και το σχεδιασμό της απομάκρυνσης κάθε είδους εγκαταστάσεων από την κοίτη του ποταμού. Στην οποία βεβαίως το ενδιαφέρον έχει επικεντρωθεί στην κατασκευή του ανοικτού θεάτρου που αποτελεί την επιτομή της παράνομης δόμησης με τις ευλογίες της μεγάλης πλειοψηφίας των δημοτικών συμβούλων και την αδιαφορία εκείνων που ενέκριναν τη χρηματοδότηση. Η περιοχή του περιβαλλοντικού πάρκου είναι “προίκα” της φύσης στην πόλη, μπορεί να αποτελέσει σοβαρή διέξοδο ψυχαγωγίας και άθλησης για τους κατοίκους και τους επισκέπτες, να προσθέσει ένα μεγάλο πλεονέκτημα της πόλης στην προσπάθεια προσέλκυσης επισκεπτών για μεγαλύτερη διάρκεια παραμονής. Αλλά στο δήμο “περί άλλα τυρβάζουν”.
Θάλασσα, βουνό, περίπατος αλλά και... ποδήλατο. Αυτή ήταν η επιλογή των Καλαματιανών την εποχή της καραντίνας και αυτό είναι το μέλλον για την ποιότητα ζωής στην πόλη. Γιατί όλα αυτά γίνονται “μια ανάσα” από οποιοδήποτε σημείο της πόλης χωρίς να χρειαστεί μετακίνηση με το αυτοκίνητο και εξ όσων είδα και διάβασα, το ποδήλατο κέρδισε προτιμήσεις, συμπάθειες και... χρήση αυτό τον καιρό. Και θα μπορούσε να είναι η πόλη πράγματι του ποδηλάτου εάν και εφόσον υπήρχε ο σχεδιασμός και η παρότρυνση του δήμου για τη χρήση αυτού του μέσου. Γιατί δεν αρκεί ο άξονας βορρά – νότου με “κουτσουρεμένη” τη Ναυαρίνου και με πεζούς και ποδηλάτες σε συνεχείς διαπληκτισμούς. Δεν χρειαζόταν η δαπάνη για ποδηλατόδρομο στο Νέδοντα με χρήστες που μετριούνται στα δάχτυλα του χεριού και εξαιρετική επικινδυνότητα. Δεν νοείται αρτηριακοί δρόμοι με πρόσφατες κατασκευές (Βασ. Γεωργίου, Φαρών) να μην διαθέτουν ποδηλατόδρομο. Πολλά τα “δεν” αλλά το μεγάλο... ένα: Δεν νοείται πόλη με ελαχιστότατες κλίσεις και ήπιο καιρό όλο το χρόνο, να μην έχει ως προτεραιότητα μετακίνησης το ποδήλατο. Για λόγους περιβαλλοντικούς, για λόγους υγείας, για λόγους οικονομίας, για λόγους ποιότητας ζωής.
Η καραντίνα... έδειξε το δρόμο, οι δημοτικοί παράγοντες οφείλουν να σκύψουν στο ζήτημα και να δημιουργήσουν διαδρόμους ασφαλούς κυκλοφορίας του ποδηλάτου που σήμερα πλέον κυκλοφορεί σε όλους τους δρόμους με αυτονόητους κινδύνους. Το ευχάριστο της υπόθεσης είναι πως η χρήση του πλέον γίνεται όλο και περισσότερο συχνή στις μικρότερες ηλικίες, ο πληθυσμός μπορεί και είναι δεκτικός να εκπαιδευτεί σε αυτή την αντίληψη, η πρωτοβουλία και το ενδιαφέρον των αρχόντων λείπουν για μια ολοκληρωμένη πολιτική ήπιας μετακίνησης.
Συνοψίζοντας: Η ανάγκη για μια “άλλη πόλη” που θα αξιοποιεί τα φυσικά πλεονεκτήματα για αναψυχή, άθληση και μετακίνηση προβάλλουν σήμερα επιτακτικά για να βρεθεί η πόλη σε καλύτερη θέση την καινούργια πολύ δύσκολη για την οικονομία και την κοινωνία περίοδο. Κίνημα πόλης που θα επιβάλει αυτή την ανάγκη είναι το ζητούμενο. Για μια ακόμη φορά...