Και είναι κάτι το οποίο δεν οφείλεται στην παρενιαυτοφορία, ούτε στο επίπεδο φροντίδας καθώς η καλλιέργεια στοίχισε περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά. Με δεδομένο το γεγονός ότι δεν είμαστε η εξαίρεση καθώς στη συντριπτική πλειοψηφία των παραγωγών σημειώνεται μεγάλη μείωση, δεν μπορεί παρά να προσφύγουμε στην αιτιολόγηση λόγω των κλιματικών συνθηκών.
Μια «ακτινογραφία» της χρονιάς
Πολλές φορές έχω γράψει ότι τελείωσε η εποχή κατά την οποία οι παραγωγοί πήγαιναν στις ελιές όταν… ερχόταν η εποχή να τις μαζέψουν. Χρειάζονται διαρκής παρακολούθηση του κτήματος και των ανακοινώσεων, πληροφορίες για την περιφέρεια, συνεργασία με τους ειδικούς στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Και έγκαιρες επεμβάσεις για την αποτροπή της προσβολής από εχθρούς και ασθένειες. Η ξηρασία με την έννοια των μειωμένων βροχοπτώσεων είναι ένας ανησυχητικός παράγοντας που θα συναντάμε όλο και πιο συχνά τα επόμενα χρόνια. Αυτή όμως είναι η μια πλευρά των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Η αλλαγή του κλίματος των εποχών αναδεικνύεται σε σημαντικότατη πηγή προβλημάτων. Μέσα στο καταχείμωνο λιαζόμαστε και ουκ ολίγοι πανηγυρίζουν γιατί… απλώνουν οι αλκυονίδες, ενώ άλλοι ανακουφίζονται από το κόστος της ενέργειας που έχει ένας «ψυχρός» χειμώνας. Αυτός ο καιρός όμως προκαλεί σοβαρότατα προβλήματα στην ανθοφορία και αυτό συνέβη φέτος με την πρωτοφανή έκταση που πήρε το πρόβλημα, σε ολόκληρα κτήματα και περιοχές τα δέντρα δεν άνθισαν. Και πάνω στη μειωμένη ανθοφορία ήρθε ένας Μάιος από εκείνους που λένε «στον καταραμένο τόπο Μάη μήνα βρέχει». Ετσι προστέθηκε και η μειωμένη καρπόδεση των ήδη μειωμένων πληθυσμών ανθών με αποτέλεσμα η χρονιά να ξεκινάει με μείωση από χέρι. Βροχές θέλουμε αλλά τον κατάλληλο χρόνο, και η κλιματική αλλαγή έχει τροποποιήσει πλέον τις συνθήκες. Στα «συν» της χρονιάς η βελτιωμένη σε όλα τα επίπεδα δακοκτονία και η συγκράτηση των πληθυσμών του εντόμου, που ήθελε και θέλει πάντα την συμπληρωματική φροντίδα των παραγωγών. Ενώ όσοι έκαναν προληπτικούς ψεκασμούς για το γλοιοσπόριο με τις βροχές του Οκτώβρη διασφάλισαν την παραγωγή τους με τη βοήθεια του… καιρού πλέον. Λίγο αν κρατούσε ο φθινοπωρινός… Αύγουστος όπως το μετράνε κάποιοι, θα είχαμε έξαρση καθώς σε διάφορες περιοχές είχε ήδη «χτυπήσει». Κάπως έτσι «μακροσκοπικά» θα μπορούσα να περιγράψω εκ πείρας τη χρονιά και το ερώτημα είναι σε ποια φάση θα μπορούσε να υπάρχει μεγαλύτερη επέμβαση της επιστήμης και με τι κόστος.
Κόστος και τιμή
Οσοι καλλιεργούν βάζουν χαρτί και μολύβι για να δουν τι στοιχίζει η συστηματική καλλιέργεια και η φροντίδα του κτήματος, για τους περισσότερους δε που δεν είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες υπάρχει και το κόστος παραγωγής. Γενικώς «εκτόξευση» και μάλιστα σε μια χρονιά με μειωμένη παραγωγή και κλιματολογικές συνθήκες που δεν δημιουργούν «πανικό» να μαζευτούν άρον-άρον οι ελιές και ως εκ τούτου απόλυτα επιτακτική εξεύρεση συνεργείου «τώρα». Η αύξηση της τιμής ασφαλώς καθορίζεται από την παραγωγή του προϊόντος που εμφανίζεται μεν σημαντικά μειωμένη στις παλιές ελαιοπαραγωγικές χώρες, στην αγορά όμως μπαίνουν και νέοι «παίκτες» και ως εκ τούτου νέοι παράμετροι. Όμως αυτή η αύξηση δεν αντικατοπτρίζει και το πραγματικό εισόδημα του παραγωγού. Πέρυσι τέτοια εποχή οι παραγωγοί πουλούσαν με 5 ευρώ στο ελαιοτριβείο και φέτος με 7,5 ευρώ. Με τη σοβαρότατη μείωση της παραγωγής και την αύξηση των συντελεστών του κόστους, το εισόδημα των καλλιεργητών στις περισσότερες ίσως περιπτώσεις είναι μικρότερο από το περσινό. Αναγκαία επισήμανση για την από κάθε άποψη απαράδεκτη αντιμετώπιση του ζητήματος από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, που βρήκαν «πιασάρικο» θέμα και άφησαν στην άκρη το πάρτι των τιμών της βιομηχανίας που σε κάνει να… φοβάσαι να μπεις στο σούπερ μάρκετ. Φόρτωσαν λοιπόν στο λάδι τις «αμαρτίες» της ακρίβειας και έστεψαν τα πυρά της κοινής γνώμης στους παραγωγούς και όχι στη βιομηχανία τροφίμων με τις τιμές να κάνουν ράλι. Όταν όμως πρόπερσι το λάδι είχε 3 και 3,5 ευρώ με τον κόσμο να αγκομαχάει και να προβληματίζεται αν θα μαζέψει ή όχι, οι κονδυλοφόροι του πληκτρολογίου σφύριζαν αδιάφορα. Ναι, το κόστος κατανάλωσης του ελαιολάδου έχει αυξηθεί, όχι οι παραγωγοί δεν κονομάνε, οι μόνοι που έχουν σίγουρα κέρδη είναι αυτοί που καθορίζουν τελικά τις τιμές στο ράφι.
Κλέφτες και αστυνόμοι
Από όλους αυτούς τους άσχετους με το λάδι που δεν γνωρίζουν τι συμβαίνει στην πραγματικότητα, δίνεται πλέον η εντύπωση ότι το λάδι έγινε «χρυσός», κάτι που αναπαράγεται με τη μέγιστη ευκολία από την κοινωνική δικτύωση. Και επειδή είναι χρυσός. Εμφανίστηκαν… στρατιές χρυσοθήρων οι οποίες εξορμούν και δεν αφήνουν τίποτα από δέντρα μέχρι αποθήκες με λάδι. Αυτό το «καλαμπούρι» πρέπει επιτέλους να τελειώνει. Κλοπές είχαμε κάθε χρόνο, αυξάνονται με το πέρασμα του χρόνου γιατί εκτός από τους κλέφτες υπάρχουν και οι κλεπταποδόχοι, αλλά και η καλύτερη τιμή αυξάνει το ενδιαφέρον για… απαλλοτριώσεις καρπού και λαδιού. Όμως αυτό που γίνεται με τις υπερβολές και την τηλεοπτική τρομοκρατία, ξεπερνάει κάθε λογική. Σε λίγο θα βγάλουν τον κόσμο με... τσάγκρες στα χωράφια για να μην τους κλέψουν ακόμη και τα... ελαιόδεντρα. Αν αφήνεις τα σακιά με τις ελιές σε προσβάσιμο από άποψη θέσης κτήμα το βράδυ, όλο και κάποιο... περίπολο θα τις εντοπίσει και θα τις κλέψει πηδώντας από την περίφραξη. Αμα βρουν μπόσικη αποθήκη θα πάρουν και το λάδι και τα χαλκώματα. Τελικά δημιουργείται η απίστευτα προκλητική άποψη ότι το λάδι είναι "χρυσός" και γιαυτό είναι στο στόχαστρο των κλεφτών. Και αυτό "σπρώχνει" ακόμη περισσότερο στην αναζήτηση... θύματος. Οσοι ασχολούνται με την καλλιέργεια γνωρίζουν να φυλάγονται όταν και όπου πρέπει. Δεν αφήνουν τα μηχανήματα και τα σακιά στο κτήμα, αλλά αφήνουν πανιά, άδεια σακιά και χειροκίνητες δέμπλες. Δεν αφήνουν πολύτιμα πράγματα σε ξώσπιτα γιατί θα τα βρουν παραβιασμένα. Και φυσικά φροντίζουν να "ασφαλίζουν" το αποθηκευμένο λάδι τους όπως ασφαλίζουν τα υπόλοιπα υπάρχοντά τους. Ολα αυτά δεν αποκλείουν την κλοπή αλλά μειώνουν σημαντικά τις πιθανότητες. Και είναι απίστευτο το γεγονός με πόση ευκολία γενικεύουν μεμονωμένα περιστατικά σε μια επικράτεια που δραστηριοποιούνται ίσως και εκατοντάδες χιλιάδες ελαιοπαραγωγοί (κατά κύριο επάγγελμα, ειδικού καθεστώτος και... απλοί παραγωγοί).
Τώρα τι γίνεται;
Πριν την έναρξη της ελαιοσυγκομιδής, πήγαινε το… τζογάρισμα σύννεφο για την τιμή του λαδιού που την έφταναν μέχρι τα 10 ευρώ. Τώρα τα πράγματα στέκονται κάπου στα 7,5 ευρώ αλλά οι πράξεις είναι συγκριτικά πολύ λίγες. Οι έμποροι δεν «πιέζουν» για αγορές έχοντας πολλοί εξασφαλίσει τις ποσότητες που χρειάζονται για ένα διάστημα, οι παραγωγοί δεν πουλάνε για να μην την ξαναπατήσουν όπως πέρυσι. Εδωσαν το λάδι στην αρχή με 5 ευρώ, η τιμή φάνηκε καλή σε σχέση με τα 3,5 ευρώ της προηγούμενης χρονιάς, και μετά από πολύ λίγο χρονικό διάστημα η τιμή εκτοξεύτηκε στα 7 ευρώ και έφτασε μέχρι και τα 8 ευρώ. Αν λοιπόν φέτος δεν υπάρχει σε κάποιον ανάγκη να πουλήσει, το κρατάει περιμένοντας να ανέβει η τιμή στα ύψη. Ο καθένας προσπαθεί να διαφυλάξει τα δικά του συμφέροντα, και βάζει το δικό του «στοίχημα» με την τιμή. Εκ του αποτελέσματος θα κριθεί και η ορθότητα των επιλογών, δεν μπορεί κανένας να παριστάνει το «μάντη» έχοντας άγνοια του «επιχειρηματικού παρασκηνίου» και του τρόπου που παίζεται το παιχνίδι. Σε εκείνο που μπορούμε να καταλήξουμε είναι ότι τα πράγματα γενικά δεν είναι όπως παρουσιάζονται, ο πανικός δημιουργεί «περίεργες» καταστάσεις. Εκείνο μάλιστα που αντιλαμβάνομαι είναι ότι πολλοί εγκαταλείπουν τον ντενεκέ γιατί δεν βγαίνει πλέον αλλά πολλοί επίσης αγωνιώντας για την έλλειψη και το σάλτο των τιμών στο ράφι κάνουν αγωνιώδεις προσπάθειες να βρουν αξιόπιστο παραγωγό για να προμηθευτούν λάδι. Ετσι είναι και η διάρθρωση της κοινωνίας, δεν είναι όλοι στο ίδιο καζάνι.
Και τα «χέρια»
Ακροτελεύτιο αλλά όχι τελευταίο θέμα, η υπόθεση των εργατικών χεριών. Χρήζει αναλυτικής προσέγγισης αλλά εκείνο που διαπιστώνω και μπορώ να υπογραμμίσω μετά βεβαιότητας, είναι το γεγονός ότι εκείνοι που χαράζουν πολιτική για τα θέματα της απασχόλησης των γεωργικό τομέα, έχουν μαύρα μεσάνυχτα σχετικά με το τι ακριβώς συμβαίνει. Και σκαρφίζονται ως «λύση» απίστευτα πράγματα χωρίς αντίκρισμα στο τελικό αποτέλεσμα. Κάποια άλλη φορά περισσότερα…
