Η δραστηριότητα αυτή είναι πολύ πιο έντονη στις τοπικές εκλογές συγκριτικά με τις βουλευτικές γιατί υπάρχουν οι ιδιαίτεροι δεσμοί: Σε κάθε συνδυασμό είναι υποψήφιοι δεκάδες άνθρωποι που έχουν συγγενείς και φίλους στην Αθήνα, τους οποίους προσπαθούν να κινητοποιήσουν και προσωπικά στις εκλογές. Το γεγονός αυτό ουσιαστικά αναδεικνύει ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα του πολιτικού συστήματος: Οι ετεροδημότες καθίστανται ρυθμιστές των τοπικών εκλογών και μάλιστα σε περιοχές οι οποίες εμφανίζουν μεγάλα ποσοστά εσωτερικής μετανάστευσης.
Κάποιοι θα μπορούσαν να θεωρήσουν τα πράγματα ως φυσιολογικά, επειδή... έτσι μάθαμε όλα αυτά τα χρόνια και επειδή ορισμένες φορές το συναίσθημα κυριαρχεί της λογικής. Στις τοπικές εκλογές οι πολίτες αποφασίζουν για τα πρόσωπα που θα διευθύνουν την δική τους καθημερινότητα και θα διαχειριστούν το μέλλον της περιοχής. Ως εκ τούτου την απόφαση θα πρέπει να την παίρνουν εκείνοι που κατοικούν στην περιοχή. Και η επισήμανση αυτή είναι αμφίσημη και δεν αφορά μόνο την επαρχία αλλά και το λεκανοπέδιο Αττικής. Ενα απλό σχήμα: Για τη Γορτυνία αποφασίζει ο κάτοικος της Κυψέλης, για την Κυψέλη ο κάτοικος της Εκάλης και πάει λέγοντας. Γιατί και στην ίδια την Αθήνα οι… ετεροδημότες αποτελούν σημαντικό ποσοστό, καθώς από την περιφέρεια του δήμου πολλοί εδώ και χρόνια έχουν μετακομίσει σε γειτονικούς δήμους χωρίς να έχουν και μεταδημοτεύσει.
Στην ουσία όλη αυτή η διαδικασία συνιστά "συναινετική νόθευση" του τοπικού εκλογικού σώματος και οδηγεί σε παραμόρφωση των πραγματικών διαθέσεων της τοπικής κοινωνίας. Ασφαλώς υπάρχουν δεσμοί, ασφαλώς υπάρχουν και συμφέροντα με την έννοια των ιδιοκτησιών. Υπάρχει όμως κάτι πολύ πιο σημαντικό από αυτά: Το πραγματικό συμφέρον των ανθρώπων που ζουν σε κάθε περιοχή και η ανάγκη χάραξης πολιτικών με βάση τα προβλήματα που αυτοί αντιμετωπίζουν.
Είναι σαφές ότι το σύστημα χρειάζεται εξορθολογισμό και η υπόθεση των ετεροδημοτών είναι σημαντικό στοιχείο του. Πρώτον, για να αποφασίζουν οι κάτοικοι του δήμου για τη ζωή σε αυτόν. Είναι τουλάχιστον αντιφατικό να καταγγέλλεις το δήμαρχο για παράδειγμα επειδή το σχολείο στο Περιστέρι είναι ακατάλληλο για να φιλοξενήσει μαθητές, όταν εσύ έχεις ψηφίσει στο χωριό σου όπου το σχολείο έχει κλείσει πριν από... 30 χρόνια. Δεύτερον, για να πάρουν οι εκλογές πραγματικά τοπικό χαρακτήρα και να κρίνονται στη βάση της εκτίμησης που έχουν οι κάτοικοι σε εκείνους που διεκδικούν την ψήφο τους, και όχι από τη δύναμη των μηχανισμών κινητοποίησης ετεροδημοτών. Τρίτον, για να περιοριστούν τα φαινόμενα αποχής που δεν έχουν να κάνουν με πολιτική στάση αλλά με δυσκολίες μετακίνησης των ψηφοφόρων που εν μέσω κρίσης γίνονται ακόμη πιο μεγάλες. Δυο φορές Αθήνα - Μεσσηνία σε μια εβδομάδα είναι ένα κόστος το οποίο παίρνει πολύ σοβαρά υπόψη του ο πολίτης.
Θα μπορούσε να απαριθμήσει κάποιος μια σειρά λόγους για τους οποίους η διευθέτηση του ζητήματος των ετεροδημοτών θα συνιστούσε σοβαρή προσπάθεια αποκατάστασης των ανωμαλιών στο πολιτικό σύστημα, που έχουν να κάνουν με την κατάσταση η οποία έχει διαμορφωθεί εξ αιτίας των αλλεπάλληλων κυμάτων εσωτερικής μετανάστευσης. Το μεγάλο ερώτημα είναι γιατί οι κυβερνήσεις αρκούνται απλώς σε λύσεις όπως η προσωρινή ετεροδημότευση στις βουλευτικές εκλογές, έτσι ώστε να διευκολύνεται ο πολίτης να ψηφίσει στον τόπο που μένει και όχι εκεί που έχει... αφήσει (προσωρινά ή μόνιμα) τα εκλογικά του δικαιώματα. Αλλά και γιατί συνολικά τα κόμματα δεν ανοίγουν αυτό το ζήτημα, ως ουσιώδες για την αποκατάσταση του αυτονόητου στο πλαίσιο του πολιτικού ορθολογισμού.

Υ. Γ. : Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στις 31 Οκτωβρίου 2010, παραμονές των δημοτικών εκλογών, και παραμένει επίκαιρο όσο ποτέ λόγω των διπλών και επαναληπτικών εκλογών

Ηλίας Μπιτσάνης