Στην ίδια κατάσταση μ' εμένα βρίσκονται οι περισσότεροι φίλοι και γνωστοί, και γι' αυτό δυσκολεύομαι να πιστέψω τα Greek Statistics που δείχνουν βελτίωση κάποιων δεικτών της οικονομίας. Οπως συνηθίζω να λέω και σε φίλους επαγγελματίες που με ρωτούν αν έχω νέα για την έξοδο από την κρίση, ο μόνος ασφαλής δείκτης είναι το... ταμείο: Μόνο αν αυτό αρχίσει πάλι να γεμίζει, ίσως φανεί ένα φως στο τούνελ της ύφεσης. Τα τελευταία χρόνια όμως στο ταμείο μπαίνουν ολοένα και λιγότερα χρήματα, ενώ συνεχώς αυξάνονται οι φόροι και οι λογαριασμοί των ολιγοπωλιακών επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών «κοινής ωφέλειας». Δυστυχώς, όλα αυτά τα χρόνια της ύφεσης, χρειάστηκε να πληρώσουμε πολλά για να μάθουμε πως οι περισσότεροι από αυτούς που θέλουν να μας σώσουν διευθύνοντας μια κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία, έχουν εκμεταλλευτεί πλήρως τις δυνατότητες της ελεύθερης οικονομίας... κι έχουν βάλει στην άκρη ένα καθόλου ευκαταφρόνητο ποσό, που αρκεί για να περάσουν καλά τα δισέγγονα και τα τρισέγγονά τους.
Ουσιαστικά λοιπόν το 2016 μάθαμε, πληρώνοντας βεβαίως πανάκριβα δίδακτρα, ότι οι επίδοξοι «σωτήρες» του λαού από τους «αδίστακτους καπιταλιστές» έχουν περισσότερα χρήματα, όχι μόνο από τους εργαζόμενους, αλλά και από πολλούς... καπιταλιστές που αγωνιούν να μη βάλουν λουκέτο στην επιχείρησή τους.
Στην πραγματικότητα, μάθαμε αυτό που γνώριζαν τόσο οι παππούδες μας όσο και ο υπόλοιπος κόσμος, αλλά δεν θέλαμε να το παραδεχτούμε όσο καιρό η Δύση έστελνε οικονομική βοήθεια και δάνεια στους... μεταπολεμικούς σωτήρες για να τα διανέμουν όπως ήθελαν αυτοί. Αν μάλιστα στο κάδρο προστεθούν, πρώτον, οι τύψεις της ελληνικής κοινωνίας για τη σιωπή της όταν διώκονταν οι κομμουνιστές, και δεύτερον, το κράτος της Δεξιάς που το απογείωσε το ΠΑΣΟΚ, ορίστε: Εχουμε μπροστά μας όλο το οικονομικό και ιδεολογικό οικοδόμημα της μεταπολίτευσης, που μας οδήγησε στη χρεοκοπία του 2010.
Βεβαίως, πριν φτάσουμε στη χρεοκοπία του 2010, με τα χρήματα της Δύσης είχαμε καταφέρει να κατακτήσουμε επίπεδα ευημερίας που ακόμα τα ονειρεύονται οι γειτονικοί βαλκανικοί λαοί, οι οποίοι είχαν την ατυχία να κυβερνηθούν επί τόσα χρόνια από «σωτήρες» που υπόσχονταν να σώσουν τον κόσμο απ' τους «αδίστακτους καπιταλιστές». Το αστείο είναι ότι στις μέρες μας, οι δικοί μας επίδοξοι σωτήρες, για να κατακτήσουν την εξουσία υποσχέθηκαν και συνεχίζουν να υπόσχονται επιστροφή στα επίπεδα ευημερίας των προηγούμενων δεκαετιών - αποκρύπτοντας φυσικά ότι εκείνη η άνοδος του βιοτικού μας επίπεδου επιτεύχθηκε με χρήματα της Δύσης.
Σε κάθε περίπτωση πάντως οι περισσότεροι συμπολίτες μας, αν και πλήρωσαν ήδη πανάκριβα δίδακτρα, εξακολουθούν να πιστεύουν τους καθηγητές που υπόσχονται να μας σώσουν διαδίδοντας ότι η μείωση των φόρων... δεν προσελκύει επενδύσεις. Ειλικρινά, όσο και να προσπαθώ, ακόμα κι αν συνυπολογίσω το θυμό και τις αντιδράσεις που προκαλεί η μείωση του εισοδήματος, δεν μπορώ με τίποτα να καταλάβω όσους εμπιστεύονται καθηγητές σαν τον υπουργό Οικονομίας Δημήτρη Παπαδημητρίου, που ενώ έχει καταθέσεις 3 εκατ. ευρώ στις ΗΠΑ τασσόταν υπέρ της επιστροφής στη δραχμή και τώρα αρθρογραφεί υπέρ της διατήρησης των υψηλών φόρων. Με άλλα λόγια: Καταλαβαίνω τους καθηγητές που θέλουν να σώσουν τον κόσμο με τα λεφτά των άλλων, αλλά δεν καταλαβαίνω όσους τους εμπιστεύονται, ενώ γνωρίζουν πως οι επίδοξοι σωτήρες κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για γλιτώσουν τα χρήματά τους από τους φόρους που επιβάλλουν οι... επίδοξοι σωτήρες.
Βεβαίως, «σωτήρες» δεν ψηφίζουν μόνο οι Ελληνες. Ψήφισαν και οι Αμερικάνοι, ενώ κανένας δεν ξέρει αν θα τους ακολουθήσουν την άνοιξη και οι Γάλλοι. Προφανώς βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια παγκόσμια έκρηξη ανορθολογισμού - η οποία αναμφισβήτητα θα πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις αν η παγκόσμια κοινότητα δεν συζητήσει σοβαρά για τις αναδιαρθρώσεις που πρέπει να γίνουν διεθνώς, ώστε η αγορά εργασίας να ισορροπήσει σε ένα βιοτικό επίπεδο υψηλότερο από το σημερινό. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα η τεράστια τεχνολογική πρόοδος των τελευταίων δεκαετιών δεν έχει οδηγήσει σε μείωση του εργασιακού χρόνου - ενώ αντιθέτως έχουμε φτάσει να θεωρούμε προνομιακό το οκτάωρο που κατακτήθηκε τον προηγούμενο αιώνα. Αλλά παρόλο που στα χρόνια της ύφεσης πληρώσαμε πανάκριβα δίδακτρα για να μάθουμε από τα λάθη μας, οι περισσότεροι γύρω μας δείχνουν έτοιμοι να τα επαναλάβουν -ή να μας ακολουθήσουν, όπως οι Αμερικάνοι-, παρά να συζητήσουν σοβαρά το ενδεχόμενο μιας «βελούδινης επανάστασης» στην παραγωγική διαδικασία.
Μακροπρόθεσμα, είναι δεδομένο ότι η αγορά θα ισορροπήσει σε επίπεδα που ούτε καν μπορούμε να διανοηθούμε, όπως δεν μπορούσαν να διανοηθούν το σημερινό βιοτικό επίπεδο οι εργαζόμενοι της εποχής του Καρόλου Ντίκενς.
Προσωρινά όμως, δεν φαίνεται η έξοδος από το τούνελ της ύφεσης - και σε μια πεθαμένη αγορά, οι περισσότεροι δεν έχουμε καν τι άλλο να πουλήσουμε για να πληρώσουμε τους υπέρογκους φόρους και τις εισφορές.
Καλή χρονιά κι ευτυχισμένο το 2017.
Θανάσης Λαγός
Εmail: lathanasis@yahoo.gr
