Οι δυνατότητες αυτές παρέμεναν αναξιοποίητες όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλο τον κόσμο, αφού είναι γενικά δύσκολο να αλλάξουν οι συνήθειες δεκαετιών ή αιώνων. Πολλές φορές όμως αρκεί μια μικρή κινητικότητα, για να πάρουν μορφή χιονοστιβάδας οι αλλαγές στην παραγωγική διαδικασία και τις κοινωνικές σχέσεις.
Στις αρχές Ιουλίου γράφαμε για αυτές τις εξελίξεις: «Ανεξάρτητα από το χρόνο της πλήρους ένταξης των νέων τεχνολογιών στην παραγωγική διαδικασία, είναι ορατές οι αλλαγές που έρχονται στην κοινωνική ζωή και οι οποίες θα είναι τόσο μεγάλες όσο εκείνες της μετάβασης από την αγροτική στη βιομηχανική κοινωνία. Σύμφωνα λοιπόν με όλες τις ενδείξεις, η δυνατότητα της τηλεργασίας θα οδηγήσει πολλούς κατοίκους μεγάλων μητροπολιτικών και αστικών κέντρων αρχικά στα προάστια και στη συνέχεια σε οικισμούς της "ζώνης του ήλιου" που μπορούν να προσφέρουν ποιοτικές υπηρεσίες, αντίστοιχες του πάλαι ποτέ πανίσχυρου Βιομηχανικού Βορρά. Με απλά λόγια: Τα "λευκά κολάρα" όταν μπορούν να εργαστούν από το σπίτι δεν είναι υποχρεωμένα να μένουν κοντά στο κέντρο της πόλης, όπου στεγάζονταν τα γραφεία των επιχειρήσεων τους τελευταίους αιώνες. Γι’ αυτό αρχικά θα μετακομίσουν στα προάστια, και όταν θα τους δοθεί η δυνατότητα θα μετακομίσουν σε οικισμούς της "ζώνης του ήλιου" στους οποίους μέχρι "χθες" έκαναν διακοπές τα καλοκαίρια. Στη νέα κατοικία τους δεν θα μεταφέρουν μόνο τα έπιπλά τους. Θα μεταφέρουν τόσο τον τρόπο ζωής τους όσο και το know-how που απαιτείται για την αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας αιχμής. Εννοείται ότι στη "ζώνη του ήλιου" θα μετακομίσει ακόμα μεγαλύτερος αριθμός συνταξιούχων, αφού οι νέες τεχνολογίες δημιουργούν αίσθηση ασφάλειας και διευκολύνουν την επικοινωνία και την ψυχαγωγία».
Πριν αλέκτορα φωνήσαι... διαβάσαμε σε άρθρο του Κωνσταντίνου Χαροκόπου στο liberal.gr τα εξής στοιχεία:
To 70% των εργαζομένων στο Λονδίνο δεν έχει επιστρέψει στη θέση εργασίας του, σε σύγκριση με το 48% στη Ρώμη, το 49% στη Μαδρίτη, το 40% στο Βερολίνο και το 26% στο Παρίσι. Πανευρωπαϊκά, η τάση του να εργάζεται κάποιος εξ αποστάσεως κερδίζει διαρκώς έδαφος, με το 82% των εργαζόμενων σε γραφεία να δηλώνει ότι επιθυμεί να εργάζεται πλέον μόνο από την κατοικία του.
(...) Σύμφωνα με μια μεγάλη έρευνα του BBC, ανάμεσα στους 50 μεγαλύτερους εργοδότες στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι 24 δεν προτίθενται να πιέσουν τους εργαζόμενους να επιστρέψουν στους χώρους εργασίας, οι 20 θα ξανανοίξουν σταδιακά τα γραφεία τους, οι 3 έχουν επαναφέρει επαρκές προσωπικό στα κεντρικά γραφεία τους και οι 20 έχουν ανοίξει αναγκαστικά τα γραφεία τους για τους εργαζόμενους που αδυνατούν για διάφορους λόγους να εργασθούν από τις κατοικίες τους.
Στο Λονδίνο υπάρχει μια διάχυτη ανησυχία για το μέλλον των μεγάλων κτηρίων που στεγάζουν γραφεία. Σύμφωνα με έκθεση της Barclays Bank, τα μεγάλα γραφεία έχουν περάσει στην ιστορία. Επί λέξει, η έκθεση αναφέρει ότι "big offices were likely history".
Σε άλλες εκθέσεις, η Lloyds Banking αναφέρει ότι το 76% των εργαζομένων της εργάζεται από απόσταση, η JP Morgan το Λονδίνο αναφέρει ότι μόλις το 20% των εργαζομένων της έχει επιστρέψει στα γραφεία, η NatWest (γνωστή μέχρι πρότινος ως Royal Bank of Scotland) θα λειτουργεί μόλις με το 23% των εργαζομένων στα κεντρικά γραφεία της και η HSBC σχεδιάζει να μειώσει τη συνολική επιφάνεια των γραφείων της κατά 20%».
Και το άρθρο του κ. Χαροκόπου καταλήγει: «Οι αλλαγές στον τρόπο απασχόλησης αποτελούν μονόδρομο. Είναι σίγουρο ότι θα επικρατήσει η εξ αποστάσεως εργασία. Οι επιπτώσεις που θα επιφέρει αυτή η αλλαγή στον χώρο των εμπορικών ακινήτων αλλά και των κατοικιών, και στον χώρο μετακινήσεων, δεν μπορούν ακόμα να αποτιμηθούν. Υπάρχουν ενδείξεις ότι έχει αρχίσει να παρατηρείται υψηλή ζήτηση για μεγαλύτερες κατοικίες, που να έχουν και επιπλέον χώρους, ως χώρους εξ αποστάσεως εργασίας. Επίσης έχει παρατηρηθεί μια τάση για μείωση των πωλήσεων αυτοκινήτων για καθημερινή χρήση και μια τάση για αύξηση της ενοικίασης αυτοκινήτων για τα Σαββατοκύριακα. Τα μηνύματα έρχονται και στη χώρα μας. Το μέλλον δεν είναι τόσο μακρινό, όσο νομίζουμε».
Εμείς θα κλείσουμε με τα ίδια λόγια που κλείσαμε και το άρθρο του Ιουλίου: «Σε ένα σοβαρό κράτος, οι δήμοι της Μεσσηνίας ήδη θα προετοιμάζονταν για την "επόμενη μέρα", τροποποιώντας (όπου υπάρχουν) τα ΓΠΣ και τα ΣΧΟΑΠ και βελτιώνοντας τα δίκτυα που είναι αναγκαία για την τηλεργασία ή την προσέλκυση συνταξιούχων. Αν λοιπόν οι περισσότεροι αιρετοί δεν ασχολούνταν μόνο με την επανεκλογή τους και οι περισσότεροι επιχειρηματίες μόνο με την... κατσίκα του γείτονα, που πρέπει να ψοφήσει για να πουλάνε μόνο αυτοί γάλα, θα εξεταζόταν μεταξύ άλλων η προοπτική της δημιουργίας οικισμού στις όχθες του Παμίσου. Θα εξεταζόταν επίσης σοβαρά η παραχώρηση δωρεάν εκτάσεων στον Ταΰγετο με στόχο να δημιουργηθούν παραθεριστικοί οικισμοί. Προσωρινά όμως στη χώρα του "δεν γίνονται αυτά", με τον οικιστικό τουρισμό ασχολείται επαγγελματικά μόνο η ΤΕΜΕΣ Α.Ε., δημιουργώντας στην Costa Navarino σύνθετα καταλύματα για όσους θέλουν να ζήσουν στη "ζώνη του ήλιου". Οι αιρετοί εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η ανάπτυξη θα έρθει... με ένα δρόμο και θα είναι μέρα μεσημέρι».
Θανάσης Λαγός
