Ακόμα και οι τεκτονικές πολιτικές αλλαγές στην Ελλάδα, όπως η πτώση της χούντας και η μετάβαση στη δημοκρατία, οφείλονται κυρίως σε λάθη των κυβερνώντων και λιγότερο στη δράση της αντιπολίτευσης. Στην πραγματικότητα, η εσωτερική φθορά των κυβερνήσεων δεν είναι αμιγώς ελληνικό φαινόμενο, αλλά εγγενές σύνδρομο της εξουσίας, που εδράζεται τόσο στην πλεονεξία όσο και στην έμφυτη τάση κάθε οργανισμού να πολλαπλασιάζεται με στόχο να επιβιώσει. Ουσιαστικά όλα τα συστήματα εξουσίας, προσπαθώντας να αναπαραχθούν, τελικώς, έστω και στη μακροχρόνια περίοδο, αυτοτραυματίζονται θανάσιμα και παραδίδουν τα σκήπτρα σε όποιον τα... πολιορκεί για να τα αντικαταστήσει.
Στην Ελλάδα, από την εποχή της ίδρυσης του κράτους μέχρι σήμερα, το εκάστοτε σύστημα εξουσίας αντλούσε ισχύ από την εδραιωμένη οικογενειοκρατία, την εκκλησία και τον τοπικισμό που λειτουργούσε και λειτουργεί σε βάρος του εθνικού κοινού καλού. Ειδικά το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας ήταν και παραμένει σε πολύ μεγάλο βαθμό μια "ένωση πολιτικών οικογενειών" που διεκδικεί την εξουσία για να μοιραστεί στη συνέχεια το λάφυρο του κράτους και των ευρωπαϊκών πόρων.
Ανοίγοντας παρένθεση, αξίζει να επισημάνουμε ότι η μεγαλύτερη προσφορά της Νέας Δημοκρατίας στην Ελλάδα πηγάζει από τις ενέργειες του ιδρυτή της Κωνσταντίνου Καραμανλή, που κόντρα στην οικογενειακή μοναρχία και στα πολιτικά τζάκια ενέταξε τη χώρα στη δημοκρατική Ευρώπη. Τελικώς όμως, αν και άκληρος ο ίδιος, έγινε (ακουσίως ή εκουσίως δεν έχει καμία σημασία) ιδρυτής μιας ακόμα μεγάλης "πολιτικής οικογένειας" που ήρθε να προστεθεί στα "τζάκια" της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας. Κατά τα άλλα η Νέα Δημοκρατία παραμένει ένα κόμμα βαρόνων, και ο επικεφαλής της παραμένει "πρώτος μεταξύ ίσων". Του λόγου το ασφαλές επιβεβαιώνεται πλήρως στο μεσσηνιακό φέουδο του πρώην πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, όπου ο νυν πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης απλώς επικυρώνει τις επιλογές και τις αποφάσεις του προκατόχου του.
Το μόνο που έχει αλλάξει σε σχέση με το παρελθόν στη Μεσσηνία, στην Πελοπόννησο και στην Ελλάδα είναι η ισχύς των δεσμών της οικογένειας των ψηφοφόρων – και η αντικατάστασή τους από ισχυρούς δεσμούς παρέας, που δημιουργούνται εντός των τειχών της εξουσίας. Το πέρασμα από την απόλυτη οικογενειοκρατία στη χαλαρή παρεοκρατία συντελέστηκε σταδιακά και - προσχηματικά μόνο- στο όνομα της αξιοκρατίας. Σε μεγάλο βαθμό η παρεοκρατία οικοδομήθηκε στα πανεπιστήμια, όταν η φοιτητική παράταξη της Νέας Δημοκρατίας διένειμε... μεταπτυχιακούς τίτλους με αντάλλαγμα ψήφους. Οι κεντροαριστερές και αριστερές πανεπιστημιακές παρατάξεις, επηρεασμένες από τη ριζοσπαστική συνθηματολογία των πρώτων χρόνων της μεταπολίτευσης, ενδιαφέρονταν κυρίως για τις πανεπιστημιακές έδρες, αφήνοντας το πεδίο ανοιχτό στη δεξιά παράταξη που από ένα χρονικό σημείο και έπειτα "παρήγαγε" περισσότερα στελέχη διαχείρισης ευρωπαϊκών προγραμμάτων από όσα μπορούσε να απορροφήσει η ελληνική αγορά. Τυπικά, με βάση τους τίτλους σπουδών, αυτά τα στελέχη ήταν "άριστα", καθώς πληρούν όλα τα προσόντα των διακηρύξεων του Ελληνικού Δημοσίου. Ουσιαστικά, όλα αυτά τα στελέχη μπορούσαν να επιβιώσουν μόνο μέσα στο οικοσύστημα της παρεοκρατίας, όπου διαπλέκονται ανεξέλεγκτα πολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες.
Με κύριο στόχο το ροκάνισμα των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, αλλά εξυπηρετώντας μεγάλα και μικρά συμφέροντα, οι παρέες έχουν παρεισφρήσει σχεδόν σε όλα τα υπουργεία, είτε στελεχώνοντας τον γραφειοκρατικό μηχανισμό, είτε στελεχώνοντας τα γραφεία άβουλων υπουργών, είτε κάνοντας λόμπινγκ (αλά ελληνικά) άτυπα και ουσιαστικά. Η περιπέτεια της ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας επιβεβαιώνει του λόγου το ασφαλές. Επιπλέον, καταδεικνύει ότι... οι κυβερνήσεις πέφτουνε αλλά οι παρέες μένουν, και συνεχίζουν να κυβερνούν από το παρασκήνιο. Αν στο κάδρο προστεθεί κι ένας μεγάλος αριθμός άβουλων αναλώσιμων πολιτικών, αρχίζει να σχηματίζεται μπροστά μας ολόκληρη η εικόνα της παρεοκρατίας που ενδιαφέρεται μόνο για τη δική της ισχυροποίηση και απειλεί σοβαρά τη δημοκρατία στην Ελλάδα. Σαν συνέδριο για το ΕΣΠΑ δεν μοιάζει η εικόνα; Α, γεια σου.
Θανάσης Λαγός
