Η περιφέρεια Πελοποννήσου είναι αυτή που έχει τις περισσότερες χωματερές, και η σιωπή από πλευράς αυτοδιοικητικών παραγόντων, σε δήμους και περιφέρεια, είναι απολύτως εύγλωττη. Τι να πουν άλλωστε; Έχουν λουφάξει και περιμένουν να περάσει η μπόρα, ελπίζοντας να παρακρατηθούν χρήματα από μελλοντικά προγράμματα και να μην φτάσει ο λογαριασμός στους πολίτες της περιοχής. Για να διευκολύνουν τους αναγκαίους χειρισμούς, έσπευσαν μέσα σε δέκα μέρες να κλείσουν όλους, τον έναν μετά τον άλλον, τους παράνομους ΧΑΔΑ. Το κλείσιμο όμως στα λόγια είναι εύκολο. Το ζήτημα που μένει ακόμα ανοικτό είναι τι θα γίνει τις επόμενες εβδομάδες και πού θα καταλήξουν τα σκουπίδια. Απάντηση σε αυτό το ερώτημα, ως γνωστόν, δεν έχει ακόμα δοθεί, και όλοι περιμένουν τον από μηχανής θεό να δώσει λύση. Το να κλείσουν οι σημερινές χωματερές και να ανοίξουν καινούργιες αύριο, νομίζοντας ότι θα κοροϊδέψουμε του ευρωπαίους, δεν αποτελεί λύση. Απλώς κοροϊδεύουμε τους εαυτούς μας.
Έχουμε πολλές φορές επισημάνει ότι η αδυναμία διαχείρισης των σκουπιδιών δείχνει και το συνολικό πολιτικό και οικονομικό πρόβλημα της χώρας. Δεν έχουμε κανένα πρόβλημα με τη λειτουργία δεκάδων ανεξέλεγκτων χωματερών και την ίδια στιγμή δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε με όρους και κανόνες ούτε μία. Για τη λειτουργία της μίας ανακαλύπτουμε από σπήλαια και σεισμολογικά ρήγματα μέχρι αρχαίους ναούς και τάφους. Κατά έναν παράδοξο όμως τρόπο στις ανεξέλεγκτες χωματερές που λειτουργούν για χρόνια, δήμοι και χωριά δεν είχαν ποτέ βρει στο διάβα τους κανέναν υδροφόρο ορίζοντα και κανένα αρχαίο! Μυστήρια, δηλαδή, πράγματα που αναδεικνύουν τη λάθος αντίληψη για το τι είναι επιβλαβές για τη φύση, το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Λίγο μυαλό να έχει ο οποιοσδήποτε μπορεί να καταλάβει ότι πρόβλημα στο περιβάλλον δημιουργεί η μικρή αλλά ανεξέλεγκτη ρήψη απορριμμάτων και όχι ο μεγάλος χώρος που θα λειτουργεί με όρους και προϋποθέσεις. Επιπρόσθετα, αναδεικνύεται η αδυναμία μας να λύσουμε από μόνοι μας υπαρκτά προβλήματα. Είναι προφανές πως, αν δεν υπήρχε η πίεση και η επιβολή προστίμων από την Ε.Ε., θα συνεχίζαμε να ρίχνουμε τα σκουπίδια όπου ο καθένας βολευόταν, αλλάζοντας μάλιστα κάθε τόσο θέση, επιτυγχάνοντας διασπορά, ώστε να μην μένει τίποτα όρθιο και ανεπηρέαστο.
Το τι πρέπει να γίνει όλοι το γνωρίζουν. Αρκεί να θέλουν να δώσουν λύση. Η ολοκληρωμένη διαχείριση μέσω ΣΔΙΤ είναι μια μέθοδος που έχει δοκιμαστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο και έχει θετικά αποτελέσματα. Η αντιγραφή της και η προσαρμογή της στα ελληνικά δεδομένα θα μπορούσε να έχει δώσει λύση εδώ και χρόνια. Το κακό όμως είναι ότι εμείς παίρνουμε δοκιμασμένες λύσεις και αντί να κοιτάξουμε να τις βελτιώσουμε, τις κάνουμε χειρότερες και τις καθιστούμε στο τέλος ανεφάρμοστες. Το πρόβλημα που έχει προκύψει με τον διαγωνισμό της περιφέρειας είναι γνωστό. Η διαχείριση που επιλέχτηκε είναι αρκετά ακριβή, και το κυριότερο, με ρήτρες, όπως η ελάχιστη εγγυημένη ποσότητα, που την καθιστούν απολύτως ασύμφορη. Το να θέλουν να βγάλουν επιχειρηματίες ένα λογικό κέρδος από τη διαχείριση των σκουπιδιών είναι φυσιολογικό, το να πάνε όμως να φορτώσουν με ένα επιπλέον χαράτσι τους πολίτες είναι προκλητικό. Η επαναδιαπραγμάτευση της αρχικής πρότασης διαχείρισης είναι κάτι που έπρεπε να είχε ήδη γίνει και είτε να είχε απορριφτεί η πρώτη προσφορά, προκειμένου να επιδιωχθεί διαπραγμάτευση με τον επόμενο, ή ακόμα και να είχε κηρυχτεί ο διαγωνισμός άγονος, με επαναπροκήρυξή του. Το να επιμένουν ορισμένοι στην προώθηση μιας λύσης που αυξάνει το κόστος που πληρώνει ο πολίτης για την καθαριότητα αποτελεί πρόκληση.
Ένας ακόμα κύκλος στην υπόθεση της διαχείρισης των σκουπιδιών κλείνει και βρισκόμαστε ξανά στο ίδιο σημείο. Με το κλείσιμο των Χωματερών οι δήμοι δεν έχουν κανένα χώρο, ούτε καν για στοιχειώδη προσωρινή διαχείριση, όπως αυτή που εφαρμόζει ο δήμος Καλαμάτας. Η λύση της ολοκληρωμένης διαχείρισης, που υποτίθεται ότι θα έδινε ο διαγωνισμός της Περιφέρειας Πελοποννήσου, έχει κολλήσει, αν δεν έχει ναυαγήσει οριστικά, ενώ το υπουργείο επενέβη για να κλείσει άμεσα τις χωματερές για να γλυτώσουμε ή για να ελαχιστοποιηθεί το πρόστιμο, αλλά συνεχίζει να περιμένει να βρουν λύση οι αυτοδιοικητικοί. Είμαστε μπροστά σε ακόμα ένα νέο γύρο μεταβίβασης ευθυνών. Ο ένας θα δείχνει ως υπεύθυνο τον άλλο και το πρόβλημα θα παραμένει στο ίδιο σημείο. Το μάζεμα της κατάστασης μέσα από μια διαβούλευση με τη συμμετοχή υπουργείου, περιφέρειας και δήμων δεν μπορεί πλέον να περιμένει. Κάθε μέρα καθυστέρησης φορτώνει με οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος τους πολίτες, και αυτό δεν μπορεί να γίνεται πια ανεκτό από κανέναν.
Υ.Γ. Το θέμα των σκουπιδιών ήταν ένα από τα ζητήματα που αναδείχτηκαν κατά κόρον από αυτή τη στήλη. Τα «Εμβόλιμα» ολοκληρώνουν σήμερα τον κύκλο τους για να δώσουν τη θέση τους σε κάτι αμεσότερο. Όλα αυτά τα χρόνια από αυτή τη στήλη επιχειρήθηκε η διαφορετική προσέγγιση και η ανάλυση των μεγάλων τοπικών προβλημάτων. Έχουμε την αίσθηση ότι συμβάλαμε στην ανάδειξη σημαντικών τοπικών θεμάτων. Αρκετές φορές απογοητευτήκαμε νοιώθοντας –όπως σήμερα, ξανά με τα σκουπίδια - ότι λέμε τα ίδια και τα ίδια, χωρίς να γίνεται τίποτα. Η αλήθεια όμως είναι ότι τίποτα δεν πάει τελικά χαμένο. Απλώς κάποια πράγματα καθυστερούν περισσότερο απʼ όσο εμείς επιθυμούμε ή θέλουμε. Στο νέο ταξίδι που ξεκινάμε είναι σίγουρο ότι θα προσπαθήσουμε να είμαστε καλύτεροι. Τώρα αν θα τα καταφέρουμε θα φανεί στο μέλλον.
panagopg@gmail.com
