Του Γιώργου Παναγόπουλου

Το θέμα της αμοιβής των αιρετών στην αυτοδιοίκηση είναι μια παλιά πονεμένη ιστορία. Τα πρώτα χρόνια της «άνοιξης» στην αυτοδιοίκηση θεσπίστηκε μια συμβολική αντιμισθία για την κάλυψη πραγματικών εξόδων των αιρετών, στη συνέχεια αυτό έγινε χαρτζιλίκι για να καταλήξει τα τελευταία χρόνια της «παράκρουσης» σε κανονική μισθοδοσία με υψηλές μάλιστα αμοιβές. Είναι γνωστό ότι προ «Καλλικράτη» σχεδόν όλοι οι δημοτικοί σύμβουλοι των πλειοψηφιών, σε δήμους όπως η Καλαμάτα, έπαιρναν σχεδόν ένα ακόμα μισθό μέσα από τη συμμετοχή τους σε διάφορα διοικητικά συμβούλια και επιτροπές.
Η κατάσταση είχε ξεφύγει και η συμμετοχή στα δρώμενα της αυτοδιοίκησης είχε μετατραπεί από εθελοντική προσφορά σε εξασφάλιση μια άκοπης αργομισθίας. Οι φωνές και οι αντιδράσεις που είχαν ξεσπάσει με αφορμή αυτή τη θλιβερή πραγματικότητα πνίγονταν μέσα στη γενικότερη ψευτοευδαιμονία των… δανεικών. Η πολιτική καταδίκη αυτών των φαινομένων εισέπραττε τη χλεύη των άμεσα ωφελούμενων από τις αντιμισθίες και δεχόταν τα πυρά των έμμεσων μισθοδοτούμενων ως λαϊκισμός. Οι αμοιβές από τις θέσεις ευθύνης μετατρέπονταν σε πολλές περιπτώσεις σε ασπίδα προστασίας από την ενοχλητική κριτική μιας και μέρος τους διοχετεύονταν σε «χρήσιμες χορηγίες». Εκείνη την περίοδο όποιος τολμούσε να θέσει ζήτημα αμοιβών βρισκόταν στο στόχαστρο και «…εκεί που μας χρωστούσαν, μας πήραν και το βόδι».
Η οικονομική κρίση αλλά και η θέσπιση του «Καλλικράτη», όπως είναι γνωστό, έφεραν το πρώτο μεγάλο κύμα των περικοπών - βασικά μέσω της επιλογής υποχρεωτικά ενός από τους δύο μισθούς για τους δημοσίους υπαλλήλους που ήταν και δήμαρχοι ή αντιδήμαρχοι- άφηνε όμως εκτός άλλες εξαιρετικά αμειβόμενες θέσεις, κυρίως σε διοικητικά συμβούλια επιχειρήσεων. Τα περιθώρια μπορεί να στένεψαν αλλά υπήρχαν ακόμα περιθώρια να γίνεται παιχνίδι έτσι ώστε να κρατούνται οι ισορροπίες, γιατί όλοι κάτι είχαν να κερδίσουν μέσα από τη συμμετοχή τους στα κοινά. Το βάθεμα της οικονομικής κρίσης και η πολιτική πίεση που έφεραν οι προκλητικές πλέον αμοιβές αιρετών από τη μια μεριά και οι μουρμούρες από την άλλη στο εσωτερικό των πλειοψηφιών από αυτούς που θεωρούσαν ότι είχαν ριχτεί στη μοιρασιά, έφεραν ουσιαστικά το «εθελοντικό» πετσόκομμα των αμοιβών. Το καταπληκτικό είναι ότι αυτοί που μέχρι χθες κατηγορούσαν για λαϊκισμό αυτούς που έθεταν το ζήτημα προσπαθούν να μας πείσουν τώρα ότι ο περιορισμός, και όχι βέβαια όπως θα ήταν λογικό στις παρούσες οικονομικές συνθήκες ο μηδενισμός, των αμοιβών αποτελούν πράξη σύνεσης και ευθύνης. Η υποκρισία δηλαδή στο μεγαλείο της.

Η συγκυρία είναι ιδανική για να λυθεί οριστικά το θέμα των αμοιβών των αιρετών αλλά και να επαναπροσδιοριστεί ο ρόλος και η συμμετοχή στα κοινά. Δεν υπάρχει κανένα λογικό επιχείρημα που να δικαιολογεί την ανάγκη να αμείβεται σχεδόν με 2.000 ευρώ ο πρόεδρος μιας δημοτικής επιχείρησης. Το επιχείρημα που ακούγεται από πολλούς για την καθημερινή παρουσία που απαιτεί η θέση ευθύνης του πολιτικού προϊσταμένου στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν έχει ψήγμα αληθείας. Οταν πρόκειται για οργανωμένη επιχείρηση με διευθυντές, προϊσταμένους και δεκάδες εργαζόμενους είναι φανερό ότι η καθημερινή παρουσία του συγκεκριμένου προέδρου δεν έχει σχέση με τις ανάγκες λειτουργίας αλλά έχει να κάνει με τις παραταξιακές και προσωπικές προτεραιότητες. Με απλά λόγια, ο συγκεκριμένος πρόεδρος πληρώνεται για να κάνει πολιτικές διευκολύνσεις, δηλαδή ρουσφέτια, στους πελάτες ψηφοφόρους. Είναι λοιπόν φανερό ότι η καθημερινή παρουσία του αιρετού σε οποιαδήποτε θέση ευθύνης δεν μπορεί να συναρτάται με αμοιβή. Το ρόλο αυτό τον διεκδίκησε εθελοντικά και του τον ανέθεσαν οι συμπολίτες του τιμητικά. Σε κάθε περίπτωση όποιος συνδέει τη συμμετοχή του με αμοιβές και αντιμισθίες είναι κατώτερος της τιμής και της εμπιστοσύνης των πολιτών.

Είναι καιρός να αλλάξουμε σελίδα. Αυτό δεν πρόκειται να συμβεί με παρθενογένεση ούτε από τη μια στιγμή στην άλλη. Η ενασχόληση με την πολιτική και τα κοινά θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί. Η πολιτική δεν μπορεί να είναι βιοποριστικό επάγγελμα ούτε βέβαια και χόμπι εισοδηματιών. Είναι εθελοντική προσφορά και προσωπική κατάθεση ζωής. Μέχρι σήμερα όλα αυτά φάνταζαν ρομαντικά και εκτός κλίματος. Η πολιτική όμως έχει χάσει πλέον τη λάμψη της κοινωνικής καταξίωσης αλλά και της οικονομικής αποκατάστασης. Η κρίση μπορεί να ανοίξει μια ευκαιρία για να ξεφορτωθούμε βολεψάκηδες, λαϊκιστές και κυρίως "νούμερα".

panagopg@gmail.com