Το σίγουρο είναι ότι, όπως συμβαίνει σε κάθε οικονομική κρίση, οι απώλειες στο εισόδημα των περισσότερων ανθρώπων δεν μπορούν να το αποκατασταθούν με μέτρα ενίσχυσης. Η κυβέρνηση λέει ότι προσπαθεί να επιδοτήσει την εργασία κι όχι την ανεργία και να στηρίξει στο μέτρο των δημοσιονομικών δυνατοτήτων το εισόδημα και την κατανάλωση. Τα 24 δισ. ευρώ είναι τα τελευταία καύσιμα του δημοσιονομικού χώρου. Αν δεν υπάρξει επανεκκίνηση της οικονομίας ή χρειαστεί νέα υγειονομική καραντίνα, θα μπούμε σε αχαρτογράφητα οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά νερά.
Το μεγάλο πρόβλημα στην ελληνική οικονομία είναι η λειτουργία των τραπεζών. Είναι το πρόβλημα που υπήρχε πριν από την κρίση του 2009, επιδεινώθηκε δραματικά την περίοδο της κρίσης, κρύφτηκε κάτω από το χαλί όλα τα προηγούμενα χρόνια και παραμένει σήμερα ο βασικός παράγοντας που δυσχεραίνει την επανεκκίνηση της οικονομίας. Οι τράπεζες είναι φορτωμένες με δάνεια τα οποία δεν εξυπηρετούνται και αναγράφονται λογιστικά για να παραμένουν ζωντανές. Οι τράπεζες λειτουργούν μόνο για τις μισθοδοσίες του προσωπικού τους και αδυνατούν να χρηματοδοτήσουν στο ελάχιστο επιχειρήσεις και επενδύσεις. Με τράπεζες-ζόμπι καμία οικονομία δεν μπορεί να πάρει μπροστά. Το σημαντικότερο; Με ζόμπι τράπεζες και επιχειρήσεις δεν μπορεί να αναπτυχθεί υγιής ανταγωνισμός. Η κυβέρνηση ό,τι και να κάνει, όσα πακέτα μέτρων και αν ανακοινώσει, αν δεν προχωρήσει στην εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος τίποτα δεν πρόκειται να αποδώσει. Η επανεκκίνηση της οικονομίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη λειτουργία των τραπεζών και την εξυγίανση του επιχειρηματικού χώρου.
Το σχέδιο της κυβέρνησης δείχνει αγωνία για την επανεκκίνηση του τουρισμού. Ολοι γνωρίζουν ότι ο τουρισμός είναι αυτός που κράτησε όρθια την ελληνική οικονομία και κοινωνία τα χρόνια της οικονομικής κρίσης. Η κυβέρνηση λαμβάνει υψηλό ρίσκο στην προσπάθεια επανεκκίνησης του συγκεκριμένου κλάδου, γιατί γνωρίζει ότι χωρίς τα λεφτά του τουρισμού δεν πρόκειται να γίνει τίποτα. Δεν ξέρουμε πόσοι τουρίστες θα έρθουν τις επόμενες εβδομάδες στη χώρα και πώς θα κινηθεί η συγκεκριμένη αγορά, αλλά τα πράγματα είναι δύσκολα. Αν δει κανείς τι γίνεται σε ΗΠΑ, Αγγλία, Σουηδία και άλλες χώρες σε σχέση με την πανδημία του κορονοϊού, θα κρατήσει μικρό τουριστικό καλάθι. Η κυβέρνηση προφανώς ποντάρει στους τουρίστες από χώρες που δεν έχουν πληγεί, κάνοντας ταυτόχρονα την ευχή να βοηθήσει και η τύχη, έτσι ώστε να μην έχουμε σοβαρά κρούσματα και αρνητική δημοσιότητα μέσα στον Ιούλιο.
Η χώρα θα προσπαθήσει να «πουλήσει» την επιτυχημένη αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, ελπίζοντας ότι ως ασφαλής προορισμός θα πάρει το μεγαλύτερο κομμάτι από την περιορισμένη φέτος παγκόσμια τουριστική πίτα. Λαμβάνεται έτσι το ρίσκο ανοίγματος του τουριστικού κλάδου γιατί γνωρίζουν όλοι ότι η οικονομία δεν μπορεί να νεκρώσει μέχρι να βρεθεί εμβόλιο για τον κορονοϊό. Το καλό σενάριο στο οποίο ποντάρει η ελληνική κυβέρνηση θέλει να ξεκινάει δειλά-δειλά η τουριστική κίνηση τον Ιούλιο και να φτάνει μέχρι τον Οκτώβριο. Στην περίπτωση αυτή θα περιοριστούν οι ζημιές στην οικονομία στο μικρότερο δυνατό επίπεδο. Αν αυτό συμβεί και σε συνδυασμό με την εξεύρεση εμβολίου για τον κορονοϊό εκτιμάται ότι θα υπάρξει ισχυρή ανάπτυξη μέσα στο 2021.
Τι θα γίνει όμως αν το άνοιγμα του τουρισμού συνδυαστεί με δεκάδες νέα κρούσματα και θανάτους που θα οδηγήσουν σε καραντίνα μέσα στους θερινούς μήνες και βέβαια στο οριστικό κλείσιμο της τουριστικής βιομηχανίας για φέτος; Σε αυτή την περίπτωση η οικονομία και η χώρα θα μπουν σε μία πάρα πολύ δύσκολη δοκιμασία. Το πακέτο στήριξης της Ε.Ε. και εφόσον εγκριθεί η γαλλογερμανική πρόταση για επιδότηση τομέων της ευρωπαϊκής οικονομίας θα είναι η μόνη διέξοδος για στοιχειώδη στήριξη της ελληνικής κοινωνίας. Σε κάθε περίπτωση η χώρα και η περιοχή μας θα πρέπει να εύχονται να επιβεβαιωθεί το καλό σενάριο και να δουλέψει από φέτος ο τουριστικός τομέας. Στο μέτρο του δυνατού και της ευθύνης του καθένα μας, η τήρηση κανόνων υγιεινής για να παραμείνουν τα πάντα ανοικτά και σε λειτουργία είναι σημαντική. Αν προσέξουμε, μπορούμε να τα καταφέρουμε και να μετατρέψουμε την υγειονομική κρίση σε δυναμική οικονομική ανάπτυξη.
