Οι θάνατοι στη Μεσσηνία σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2019 είναι διπλάσιοι από τις γεννήσεις (2094-1071). Το συγκεκριμένο αριθμητικό στοιχείο είναι καμπάνα αφύπνισης για την προοπτική της περιοχής. Τα δημογραφικά στοιχεία για τη Μεσσηνία αποκαλύπτουν με αριθμούς αυτό που γνωρίζουμε όλοι όσοι ζούμε στην περιοχή. Η Μεσσηνία έχει μετατραπεί σε τόπο γερόντων και η Καλαμάτα παραμένει ζωντανή όλο το χρόνο λόγω του τουρισμού και των φοιτητών. Η περιοχή ολόκληρη ζωντανεύει δυο μήνες το καλοκαίρι και έναν το χειμώνα. Τη θερινή περίοδο ο τουρισμός φέρνει ξένο κόσμο και το χειμώνα τα παιδιά της Μεσσηνίας μαζί με εκατοντάδες μετανάστες μαζεύουν τις ελιές. Στα χωριά ζουν γέροντες μεγάλης πλέον ηλικίας και 2-3 νεότεροι σε κάθε χωριό, οι οποίοι αντιμετωπίζουν τα δικά τους καθημερινά κοινωνικά αδιέξοδα.
Τα δημογραφικά στοιχεία είναι ανησυχητικά για το σύνολο της χώρας μιας και πανελλαδικά οι γεννήσεις (83.763) είναι πολύ λιγότερες από τους θανάτους (124.965). Ολοι οι αναλυτές θεωρούν το δημογραφικό ως το μεγαλύτερο και σοβαρότερο πρόβλημα της χώρας. Η αναστροφή της δημογραφικής καμπύλης απαιτεί συνδυασμό μέτρων και κινήτρων, όχι επιδοματικού χαρακτήρα αλλά αναπτυξιακού. Απαιτούνται πολιτικές που θα δημιουργούν δουλειές και θα στηρίζουν τις υπάρχουσες, θα αποτρέπουν το κύμα φυγής των νέων και θα δημιουργούν συνθήκες στήριξης της οικογένειας με δομές που θα ξεκινούν από τη γέννηση και θα φτάνουν μέχρι την ενηλικίωση του κάθε παιδιού. Οταν, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, ο χειρότερα φορολογούμενος Ελληνας είναι αυτός που έχει δύο παιδιά, αντιλαμβάνεται ο καθένας το αδιέξοδο της επιδοματικής πολιτικής. Οταν αυτόν που έχει εισόδημα τον γονατίζεις επειδή έχει παιδιά για να μοιράσεις επιδόματα, το μόνο που τελικά καταφέρνεις είναι να ρίξεις συνολικά τον αριθμό των γεννήσεων. Αν επιπρόσθετα εξετάσει κανείς τις κατηγορίες πολιτών που ενισχύονται με την επιδοματική πολιτική, καταλήγει εύκολα στο συμπέρασμα της αδιέξοδης ακολουθούμενης πολιτικής.
Τα πρώτα χρόνια της κρίσης πολλοί περίμεναν -μερικοί μάλιστα το έβλεπαν κιόλας να συμβαίνει- μαζική επιστροφή από τα αστικά κέντρα στα χωριά. Η μεγάλη επιστροφή ουδέποτε όμως πραγματοποιήθηκε. Η οικονομική κρίση μπορεί να μην οδήγησε σε μαζική εσωτερική μετανάστευση, δεν ισχύει όμως το ίδιο με τους χιλιάδες νέους που επιλέγουν ως λύση την αναζήτηση δουλειάς σε χώρες του εξωτερικού. Οι νέοι δηλαδή της Ελλάδας δεν γυρίζουν στα χωριά, αλλά αναζητούν την τύχη τους στον κόσμο. Επιλέγουν την αβεβαιότητα του μεγάλου ταξιδιού από την «ασφάλεια» της απλής επιβίωσης. Η συγκεκριμένη επιλογή γίνεται για δύο λόγους: Ο ένας επειδή οι νέοι της χώρας έχουν την εκπαίδευση και τα προσόντα να κάνουν το μεγάλο ταξίδι. Δεν πάνε ως ανειδίκευτοι εργάτες στο εξωτερικό. Ο άλλος είναι ο τρόπος ζωής και οι προσδοκίες που έχει η νέα γενιά, αυτό που ονομάζουμε καταναλωτικό πρότυπο. Τον καταναλωτικό καπιταλισμό πολλοί… εμίσησαν και άλλοι τόσοι καταγγέλλουν νυχθημερόν, αλλά όλοι εκεί που εφαρμόζεται θέλουν να ζήσουν!
Σε ό,τι αφορά τη Μεσσηνία ειδικότερα, η αναστροφή της δημογραφικής κατάρρευσης δεν μπορεί να αποτραπεί αν δεν αλλάξει ο παραγωγικός προσανατολισμός. Η αγροτική οικονομία με τον μικρό κλήρο και τη διασπορά σε δεκάδες μικρά χωριά είναι ένα μοντέλο που έχει τελειώσει. Ο συνδυασμός παραγωγής αγροτικών προϊόντων με τον τουρισμό και μια ευρύτερη γκάμα προσφοράς υπηρεσιών είναι η αναγκαία στροφή που έχει καθυστερήσει. Σε αγροτικό τομέα και τουρισμό υπάρχουν δυνατότητες για νέες θέσεις εργασίας, που θα προσφέρουν εισόδημα σε χιλιάδες νέους και θα αυξήσουν ταυτόχρονα το ΑΕΠ της περιοχής. Για να γίνει όμως το οτιδήποτε θα πρέπει να συζητηθεί σοβαρά και να ληφθεί μια μεγάλη απόφαση για τον τόπο εγκατάστασης των νέων οικογενειών. Οι εκατοντάδες διάσπαρτοι οικισμοί σε όλη τη Μεσσηνία δεν είναι βιώσιμο μοντέλο. Το κράτος δεν μπορεί να παρέχει υπηρεσίες σε εκπαίδευση, υγεία και λοιπές κοινωνικές παροχές, ενώ και η ανάπτυξη κοινωνικών σχέσεων είναι ιδιαίτερα δυσχερής. Το μοντέλο που ακολουθείται όλα αυτά τα χρόνια δεν αποδίδει. Οι οικισμοί δεν μπορούν να διατηρηθούν, ενώ οι υπηρεσίες όπου παραμένουν είναι απολύτως υποβαθμισμένες. Χρειάζεται αλλαγή φιλοσοφίας και χορήγηση κινήτρων για εγκατάσταση νέων σε ημιαστικά κέντρα, έτσι ώστε να προσφέρονται καλύτερες υπηρεσίες από το κράτος και να ικανοποιείται το κυρίαρχο καταναλωτικό πρότυπο.
Στη Μεσσηνία με την ενίσχυση 15-20 ημιαστικών κέντρων θα αναπτυσσόταν δυναμική παραμονής αλλά και επιστροφής νέων στις καλλιέργειες. Τα κέντρα αυτά με αξιοπρεπή οδική σύνδεση με την Καλαμάτα θα μπορούσαν να είναι μια βιώσιμη επιλογή για το μέλλον. Οι συναισθηματικοί δεσμοί με το χωριό παραμένουν για μια ακόμα γενιά ισχυροί. Η επόμενη γενιά αρχικά θα τα εγκαταλείψει και στη συνέχεια θα τα μεταβιβάσει πουλώντας σε χαμηλές τιμές. Σε κάθε περίπτωση τα δημογραφικά δεδομένα φωνάζουν ότι χρειάζεται αλλαγή στρατηγικής πορείας και όσο αυτή καθυστερεί τόσο θα μετράμε θανάτους και θα αναζητούμε γεννήσεις.
