Στην πολιτική ένα γεγονός από μόνο του δεν μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα, αλλά μπορεί να σηματοδοτήσει την έναρξη της διαδικασίας αλλαγής τους. Τα τελευταία χρόνια έχει μεταβληθεί ο τρόπος με τον οποίο στοιχίζονται οι πολίτες και υπερασπίζονται τις επιλογές τους στην κάλπη, με αποτέλεσμα να έχει σχετικοποιηθεί η έννοια του πολιτικού χρόνου. Υπάρχουν δηλαδή γρήγορες και ποσοτικά σημαντικές μετακινήσεις ψηφοφόρων, οι οποίες καθορίζουν και το εκλογικό αποτέλεσμα.
Οι καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού δημιούργησαν αλυσιδωτές αντιδράσεις οι οποίες καθορίζουν το παρόν πολιτικό κλίμα. Η αποτυχημένη διαχείριση του κρατικού μηχανισμού στο να σβήσει τις φωτιές επέφερε πολιτικό κόστος στην κυβέρνηση, ενώ μετά το φιάσκο του ανασχηματισμού με την υπόθεση Αποστολάκη το κόστος αυτό έγινε ακόμα μεγαλύτερο. Το ένα λάθος διαδέχτηκε το άλλο και μένει να δούμε αν θα υπάρξουν διορθωτικές κινήσεις ή θα ακολουθήσει, όπως συνήθως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, ένας ακόμη λαθεμένος χειρισμός. Ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση έχουν μπροστά τους τη ΔΕΘ, όπου η κοινωνία αναμένει πειστικές απαντήσεις τόσο για την αναποτελεσματικότητα σε μία σειρά από ζητήματα όσο και για το αφήγημα της επόμενης ημέρας.
Η κυβέρνηση στη στρατηγική της δίνει βάρος στις προοπτικές ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας. Υπάρχει η πεποίθηση ότι τα πάντα κρίνονται στο πεδίο της οικονομίας. Θεωρούν ότι η επίτευξη υψηλών ρυθμών ανάπτυξης θα επισκιάσει όλα τα επιμέρους ζητήματα και θα δώσει στην κυβέρνηση τη δυνατότητα να διατηρήσει την πολιτική υπεροχή της και την πρωτοβουλία των κινήσεων για εκλογές όποτε το επιτρέψει η συγκυρία. Για να συμβεί όμως αυτό θα πρέπει η οικονομική ανάπτυξη να συνδυαστεί με αύξηση του εισοδήματος του μεσαίου νοικοκυριού και στήριξη των αδυνάτων. Η ανάπτυξη να έχει διάχυση και να μην χαθούν τα πάντα στις πληθωριστικές ανατιμήσεις. Προϋπόθεση όλων, να ελεγχθεί η πανδημία του κορονοϊού και να περιοριστούν οι κυβερνητικές γκάφες. Δεν ξέρουμε πόσο εύκολα είναι όλα αυτά, γιατί πλέον ακόμα και μικρές αστοχίες βαραίνουν περισσότερο στη ζυγαριά του πολιτικού κόστους.
Η αξιωματική αντιπολίτευση, όπως έδειξαν οι πρώτες δημοσκοπήσεις, δεν είχε κανένα όφελος από την κακή κυβερνητική διαχείριση των πυρκαγιών. Το φιάσκο του ανασχηματισμού δεν έχει ακόμα μετρηθεί, αλλά επειδή έχει άμεση εμπλοκή μάλλον δεν θα επηρεάσει τις μετρήσεις θετικά υπέρ της. Οι δημοσκοπήσεις μετά τη ΔΕΘ είναι αυτές που παραδοσιακά καταγράφουν τη γενικότερη τάση, και τότε θα δούμε αν υπάρχει κάποια ελπίδα ανάκαμψης. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί, τουλάχιστον ακόμα, να κερδίσει, γιατί δεν έχει να επιδείξει καλύτερα αποτελέσματα στη διαχείριση κρίσεων όπως οι πυρκαγιές, ούτε να καταθέσει μια πειστική αντιπρόταση εξουσίας. Έχει τεράστιο ζήτημα αξιοπιστίας, το οποίο η ηγετική του ομάδα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει. Δεν μπορεί να ζητάς συναίνεση για την κλιματική αλλαγή τη μια μέρα, και την άλλη να ανακαλύπτεις… αποστάτες. Δεν μπορεί να μιλάς για την ανάγκη εμβολιασμού, και ο πρώην υπουργός Υγείας να πρωτοστατεί στους αντιεμβολιαστές. Θα σου πετάξει ο άλλος «στρέμματα ή φέρετρα» και «κοίτα ποιος θα ήταν ο υπουργός που θα διαχειριζόταν την πανδημία», και θα μαζέψεις την μπάλα από τα δίχτυα!
Η αδυναμία όμως της αντιπολίτευσης να καρπωθεί τη φθορά της κυβέρνησης δεν μπορεί να διαρκέσει για πάντα. Το κενό που εμφανώς σήμερα υπάρχει, κάποια στιγμή θα καλυφθεί, και εδώ υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν τις εξελίξεις στο επόμενο διάστημα. Σημαντικός παράγοντας στο χώρο της Κεντροαριστεράς θα είναι η εκλογή νέου αρχηγού στο ΚΙΝΑΛ. Το συγκεκριμένο κόμμα με αρχηγό τη Φώφη Γεννηματά έχει αδυναμία να συγκρατήσει και τα πενιχρά ποσοστά που πήρε στις τελευταίες εκλογές. Η εκλογή νέου αρχηγού ενδεχομένως να αλλάξει τις ισορροπίες.
Αστάθμητος παράγοντας είναι επίσης και το τι θα συμβεί στα δεξιά της ΝΔ. Εδώ υπάρχει ένας σκληρός πυρήνας της τάξης του 10% με πλήρη αυτονόμηση και με σκληρά χαρακτηριστικά, που αναδείχτηκε ιδιαίτερα μέσα από το αντιεμβολιαστικό κίνημα. Όλο αυτό το συνωμοσιολογικό συνονθύλευμα, ακροδεξιών, παραθρησκευτικών οργανώσεων και μαχητών κατά της παγκοσμιοποίησης και της πολυπολιτισμικότητας των δυτικών κοινωνιών, όσο είναι κατακερματισμένο δεν δημιουργεί πρόβλημα. Ενδεχομένως να αρκούν και οι υπουργοποιήσεις παλιών εκφραστών τους για να μαζευτούν στο… μαντρί. Δεν γνωρίζουμε όμως τι θα συμβεί αν όλοι αυτοί βρουν πολιτική στέγη και έκφραση από κάποιον νέο αστέρα στο χώρο της Ακροδεξιάς.
Ο τρίτος παράγοντας είναι οι εξελίξεις στο εσωτερικό της ΝΔ. Εδώ υπάρχει πλέον ολοφάνερη διαφοροποίηση Σαμαρά από τις επιλογές Μητσοτάκη. Ο τρόπος και η σφοδρότητα με την οποία επιτίθενται στο προσκήνιο αλλά και στο παρασκήνιο «οι συνομιλητές» του πρώην στον νυν είναι ενδεικτική του τι θα ακολουθήσει. Στο στόχαστρο βρίσκονται οι επιλογές για ανοίγματα του Μητσοτάκη εκτός ΝΔ, ενώ είναι ξεκάθαρη η στρατηγική επιλογή για σπεκουλάρισμα στα εθνικά θέματα. «Μακεδονομάχοι» και «τουρκοφάγοι», εναντίον «ενδοτικών» που δεν αξιοποιούν «τα δικά μας παιδιά» σε κρίσιμες θέσεις και ψάχνουν στελέχη από άλλους χώρους: Αυτό είναι το ιδεολόγημα που στήνεται και το οποίο θα καθορίσει τις εξελίξεις στη ΝΔ.
Όσο περνάει ο καιρός και διευρύνεται το χάσμα, θα τεθεί κάποια στιγμή ζήτημα τελικής εσωκομματικής αναμέτρησης. Εκεί θα επικρατήσει όποιος έχει το πλεονέκτημα της συγκυρίας, αλλά η όποια νίκη θα είναι μάλλον πύρρειος. Δεν χωρά καμιά αμφιβολία ότι η εσωκομματική σύγκρουση θα επηρεάσει ιδιαίτερα τα τοπικά πολιτικά πρόσωπα. Το πού, πώς και με ποια ατζέντα ο καθένας θα στοιχηθεί θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε βουλευτικό ψηφοδέλτιο, σε Περιφέρεια και δήμους.
Έχουμε μπει σε μια περίοδο με έντονη πολιτική ρευστότητα. Τα πάντα μπορούν να μεταβληθούν – και αυτό είναι τελικά που κινητοποιεί και οδηγεί τα πράγματα μπροστά.
panagopg@gmail.com
