Οι δημοσκοπήσεις έπεσαν μέσα στη σειρά των κομμάτων, αλλά έχασαν εντελώς τις διαφορές και την επιμέρους δυναμική τους. Όπως είχαμε επισημάνει, η συγκεκριμένη «λεπτομέρεια» οδηγεί σε εντελώς διαφορετικό πολιτικό πλαίσιο. Δεν γνωρίζουμε αν οι δημοσκοπήσεις «διορθώθηκαν» για να αποφευχθεί το μπούλινγκ ή γιατί έτσι υπηρετείτο κάποια σκοπιμότητα -ενδεχομένως να ισχύουν και τα δύο. Το σίγουρο είναι ότι έτσι οδηγηθήκαμε σε μια βολική «αλήθεια» για όλους. Μετά από αυτό θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί στις καταγραφές των δημοσκοπήσεων. Εδώ δεν υπήρχε σαφής πρόβλεψη στο exit poll, γιατί να έχουμε τις επόμενες ημέρες ασφαλή πρόβλεψη και μάλιστα σε ένα πλαίσιο πολιτικού σοκ;
Το εκλογικό αποτέλεσμα της περασμένης Κυριακής έχει δημιουργήσει μια νέα πολιτική πραγματικότητα. Η νίκη της Ν.Δ. και του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι αναμφισβήτητα πολύ μεγάλη. Οι πολίτες με την ψήφο τους επιβράβευσαν την πολιτική της κυβέρνησης τα τελευταία χρόνια και έδειξαν ότι θέλουν να παραμείνουν σε μια πορεία σύγκλισης με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Ο Μητσοτάκης μέσα από τη διαχείριση αλλεπάλληλων κρίσεων απέδειξε ότι διαθέτει επάρκεια. Η παραδοχή και η συγγνώμη σε λάθη και σοβαρές παραλείψεις έπεισαν περισσότερο από αυτούς που πάντα και για τα πάντα είχαν μια δικαιολογία ή έφταιγε κάποιος άλλος. Σημαντικό τέλος είναι το ζήτημα της άσκησης πολιτικής με το βλέμμα στην κοινή λογική. Σε αυτό δηλαδή που φαντάζει αυτονόητο και εφικτό μέσα στα πλαίσια των οικονομικών δυνατοτήτων και του διεθνούς περιβάλλοντος.
Ο ΣΥΡΙΖΑ υπέστη μια στρατηγική ήττα, γιατί δεν κατάφερε να πείσει ότι αποτελεί μια αξιόπιστη εναλλακτική κυβερνητική λύση. Η αντιπολίτευση που άσκησε ήταν από το Twitter για το Twitter. Ο ακραίος λόγος, οι διαρκείς επιθέσεις στην ηθική υπόσταση των αντιπάλων, η συστηματική «δολοφονία» χαρακτήρων πολιτικών, δημοσιογράφων, δημοσκόπων, ακόμα και μεγάλων καλλιτεχνών, μπορεί να απέδωσε πολιτικά την εποχή της αντιμνημονιακής αυταπάτης, αλλά δεν έχει θέση στην Ελλάδα του 2023. Ο πολίτης στο νέο πλαίσιο θέλει να ακούσει ορθολογικές προτάσεις, που δεν θα διαταράσσουν την οικονομική και συλλογική πορεία. Οι υποσχέσεις χωρίς μέτρο, οι απειλές τού στυλ «την άλλη φορά θα είναι αλλιώς» εναντίον των πάντων, ακόμα και δικαστικών, οι εξυπνακισμοί κάθε μορφής, οι ανερμάτιστες οικονομικές θεωρίες που ξεκινούσαν από κρατικοποιήσεις τραπεζών και οργανισμών και έφταναν σε σαχλαμάρες για τοπικά νομίσματα, ολοκλήρωσαν το πλαίσιο που οδήγησε στην κατάρρευση.
Το πρόβλημα με τον ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι μόνο ότι δεν προλαβαίνει πλέον να αλλάξει πολιτική και να πείσει ότι στο μέλλον θα ασκήσει σοβαρή αντιπολίτευση, ετοιμάζοντας ταυτόχρονα μια ρεαλιστική πρόταση εξουσίας. Το σημαντικότερο είναι ότι δεν υπάρχει συνοχή κόμματος που θα εγγυάται νέο πρόσωπο στην ηγεσία. Το πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ είναι ο Τσίπρας. Το ερώτημα είναι αν μπορεί να υπάρξει ΣΥΡΙΖΑ χωρίς Τσίπρα. Για όσους δεν το έχουν καταλάβει ακόμα, ο Τσίπρας λειτουργεί ως περιφερόμενο φόβητρο στον μέσο ψηφοφόρο. Το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο είναι ουσιαστικά αντι-Τσίπρα μέτωπο. Ο Μητσοτάκης επέλεξε να συγκρουστεί και να συγκριθεί με τον Τσίπρα και τον κέρδισε κατά κράτος, όπως είχε συμβεί και στις προηγούμενες εκλογές. Δεν νομίζουμε ότι μπορεί να υποστηρίξει κάποιος σοβαρά ότι αυτό μπορεί να αλλάξει στο μέλλον. Ο Τσίπρας αποτελεί επιπρόσθετα αρνητικό παράγοντα σε κάθε προσπάθεια σύγκλισης των κομμάτων της Κεντροαριστεράς και ειδικότερα με τους ψηφοφόρους και τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ.
Η εκλογική άνοδος του ΠΑΣΟΚ, διαψεύδοντας τις δημοσκοπήσεις της τελευταίας περιόδου, και η μείωση της διαφοράς μεταξύ δεύτερου και τρίτου κόμματος δημιουργεί εντελώς νέο πλαίσιο για τη μάχη της επόμενης περιόδου. Η επιλογή Ανδρουλάκη να αποκλείσει κάθε ενδεχόμενο συνεργασίας με Μητσοτάκη και Τσίπρα φαινόταν περίεργη και δυσνόητη, αλλά αποδείχθηκε ορθή. Η στρατηγική της αυτόνομης πορείας δίνει τώρα τη δυνατότητα να διεκδικηθεί νέα βελτίωση των εκλογικών ποσοστών, ακόμα και επίτευξη της δεύτερης θέσης -αν όχι τώρα, στις ευρωεκλογές του 2024. Το ΠΑΣΟΚ στις νέες εκλογές δεν θα πιέζεται εκλογικά, αλλά θα διεκδικεί και θα πιέζει -και αυτό είναι εντελώς νέο πλαίσιο.
Στις 25 Ιουνίου δεν θα ψηφίσουμε μόνο για κυβέρνηση αλλά και για το ποια αξιωματική αντιπολίτευση -δηλαδή εν αναμονή κυβέρνηση- θέλουμε. Το βέβαιο είναι ότι μεγάλη μερίδα πολιτών δεν θέλει παντοδυναμία μιας κυβέρνησης και ενός πρωθυπουργού, δεν θέλει ταυτόχρονα μια αντιπολίτευση η οποία θα πελαγοδρομεί, όπως έκανε τα προηγούμενα χρόνια. Η συγκρότηση μιας αντιπολίτευσης θεσμικής που δεν θα βρίζει απλώς στα social media, είναι προφανώς το ζητούμενο. Το σημαντικότερο όμως είναι η δημιουργία προϋποθέσεων για μια εναλλακτική πρόταση εξουσίας, η οποία δεν θα φοβίζει τη μεσαία τάξη, αλλά θα δίνει προοπτική στην ευρωπαϊκή πορεία της χώρας.

panagopg@gmail.com