Γι' αυτό ακόμα και σήμερα στην ελληνική κοινωνία -και ενώ έχουμε διανύσει ήδη τα 13 πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα- αφενός ακόμα παραμένουν ζητούμενα τα οράματα κι οι κατακτήσεις του 20ού... και αφετέρου γίνεται προσπάθεια να ερμηνευτούν οι εξελίξεις με αναχρονιστικές θεωρίες του 18ου και του 19ου αιώνα.
Συγκεκριμένα, η επιχειρηματική και η πολιτική ελίτ της Ελλάδας έχουν μείνει στην εποχή της βιομηχανικής κοινωνίας, όταν το Ντιτρόιτ ήταν ακόμα σπουδαίο οικονομικό κέντρο και η Σίλικον Βάλεϊ μια άγνωστη κοιλάδα της Βόρειας Καλιφόρνιας. Επιχειρηματίες, πολιτικοί και επαγγελματίες επαναστάτες δεν πήραν χαμπάρι την ψηφιακή επανάσταση και εξακολουθούν να αναζητούν τα αίτια της ελληνικής χρεοκοπίας σε σκοτεινά κέντρα, διατυπώνοντας θεωρίες συνωμοσίας που αδυνατούν όμως να εξηγήσουν τη χρεοκοπία του Ντιτρόιτ. Με απλά λόγια: Καμία θεωρία συνωμοσίας που επιχειρεί να αναλύσει την αποβιομηχάνιση της Ελλάδας δεν μπορεί να εξηγήσει για ποιο λόγο χρεοκόπησε και το Ντιτρόιτ... και γιατί οι βιομηχανίες των ΗΠΑ και της Γερμανίας μετακομίζουν στην Κίνα, την Ινδία και τη Βραζιλία.
Πέρα από θεωρίες συνωμοσίας και αναχρονιστικές αντιλήψεις, η πραγματικότητα είναι μία: Η ψηφιακή επανάσταση προκάλεσε αρχικώς αναδιάρθρωση του διεθνούς καταμερισμού εργασίας, και στη συνέχεια αναδιανομή του παγκόσμιου εισοδήματος. Κερδισμένες από αυτή την αναδιανομή είναι οι αναπτυσσόμενες χώρες Κίνα, Ρωσία, Ινδία, Βραζιλία, και μεγάλες χαμένες οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ενωση. Οι “ζημιές”, τόσο για τις ΗΠΑ όσο και για την ΕΕ, θα συνεχιστούν και τα επόμενα χρόνια εάν η επιχειρηματική και η πολιτική ηγεσία συνεχίσουν να παρακολουθούν παθητικά τις εξελίξεις, αφήνοντας την πρωτοβουλία των κινήσεων στις ηγεσίες των αναπτυσσόμενων χωρών.
Δυστυχώς όμως για τα εισοδήματα της μεσαίας τάξης του πάλαι ποτέ πανίσχυρου Δυτικού κόσμου, τόσο η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ενωσης (κυρίως) όσο και η ηγεσία των ΗΠΑ (σε δεύτερο χρόνο) δείχνουν εγκλωβισμένες στην εξυπηρέτηση εθνικών κρατικοδίαιτων συμφερόντων, τα οποία εμποδίζουν την απελευθέρωση των δυνάμεων που θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν τις αναπτυσσόμενες χώρες. Ετσι λοιπόν οι ΗΠΑ, χρησιμοποιώντας βεβαίως και τη στρατιωτική τους ισχύ, προσπαθούν να διατηρήσουν την κυριαρχία των παραδοσιακών αμερικάνικων επιχειρήσεων - χωρίς όμως να απαντούν πειστικά μέχρι στιγμής πώς θα ανταγωνιστούν τις αναπτυσσόμενες χώρες δίχως να μειωθεί περισσότερο το εισόδημα της αμερικανικής μεσαίας τάξης. Σε κάθε περίπτωση η ευημερία της αμερικανικής κοινωνίας με δανεικά από την Κίνα έχει ημερομηνία λήξης, και μάλιστα συντομότερη από την αντίστοιχη ελληνική δανειακή ευημερία. Γι' αυτό κάθε άλλο παρά εντύπωση προκαλεί η διάδοση των εθνικιστικών αντιδημοκρατικών απόψεων του Tea party στους κόλπους της αμερικανικής επιχειρηματικής και μεσαίας τάξης. Οι ίδιες απόψεις έχουν αρχίσει σιγά σιγά να διαδίδονται και στην Ευρώπη, καθώς το επιχειρηματικό κατεστημένο και η πληγείσα μεσαία τάξη φωνάζουν ολοένα και πιο δυνατά για περιορισμό των εισαγωγών και επιστροφή στα εθνικά νομίσματα. Το βέβαιο είναι ότι αυτές οι φωνές θα πληθύνουν στο μέλλον αν το εισόδημα της EE και των ΗΠΑ συνεχίσει να συρρικνώνεται. Ανεξάρτητα από το αν οι εθνικιστικές κορώνες είναι ορθολογικές ή όχι, πολύ φοβάμαι ότι η δυτική αστική δημοκρατία θα κληθεί σύντομα να βρει πειστικές απαντήσεις προκειμένου να μην μπει στον καταψύκτη της Ιστορίας, δίνοντας τη θέση της σε αντιδημοκρατικά καθεστώτα. Πολύ φοβάμαι δε ότι η στιγμή αυτή πλησιάζει επικίνδυνα και δεν απέχει πολύ από την ημέρα των ευρωεκλογών. Εννοείται φυσικά ότι περισσότερο από τις ελληνικές αντιδημοκρατικές φωνές με τρομάζουν οι εθνικιστικές κορώνες των Ιταλών και των Γάλλων - και πολύ περισσότερο η σιωπή του γερμανικού κατεστημένου. Αλλωστε τόσο η “ισχυρή ευρωπαϊκή οικονομία” όσο και η “πανίσχυρη γερμανική βιομηχανία” είναι σύγχρονοι μύθοι που διαψεύδονται καθημερινά από την ποσοστιαία συρρίκνωση του ευρωπαϊκού εισοδήματος.
Μέσα σε αυτό το διεθνές οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο, κάθε άλλο παρά έκπληξη μου προκαλούν οι Ελληνες επιχειρηματίες και πολιτικοί που ονειρεύονται... δραχμές και εθνικές επιδοτήσεις. Καμία έκπληξη δεν μου προκαλεί επίσης η διάδοση των εθνικιστικών απόψεων στους κόλπους της ελληνικής μεσαίας τάξης. Ετσι κι αλλιώς η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια λειτουργεί ως εμπροσθοφυλακή του δυτικού κόσμου στον αχαρτογράφητο 21ο αιώνα. Ο,τι κατέρρευσε χθες στην Ελλάδα και στο Ντιτρόιτ θα καταρρεύσει αύριο στη Γαλλία, μεθαύριο στη Γερμανία και λίγο αργότερα στις ΗΠΑ. “Εγγύηση” για αυτή την πορεία αποτελούν το πληγωμένο γόητρο της δυτικής μεσαίας τάξης και τα απειλούμενα παλιά επιχειρηματικά συμφέροντα, που θα εμποδίσουν από κοινού κάθε μεταρρυθμιστική προσπάθεια - συμβάλλοντας έτσι στο να κυριαρχήσουν γρηγορότερα η Ανατολή και ο... Νότος.
Η υιοθέτηση αντιδημοκρατικών εθνικιστικών ιδεών απλώς θα επιταχύνει τις εξελίξεις. Η Δύση... βασιλεύει με το βλέμμα στην Ανατολή.
lathanasis@yahoo.gr
Θανάσης Λαγός
