Ιδιαίτερα θερμές αναμένονται οι επόμενες εβδομάδες στο χώρο της παιδείας. Η οριστικοποίηση των συγχωνεύσεων στα σχολεία της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι καταργήσεις τμημάτων στην τριτοβάθμια αλλά και η προώθηση του νομοσχεδίου για την αλλαγή στο σύστημα διοίκησης των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ, δημιουργούν ένα περιβάλλον από μόνο του εκρηκτικό. Οι αλλαγές δεν ανακοινώνονται βέβαια τυχαία αυτή τη χρονική περίοδο. Εδώ και χρόνια το καλοκαίρι θεωρείται και μάλλον είναι η καλύτερη στιγμή για να περνούν μέτρα που αφορούν το χώρο της παιδείας. Το θέρος αφενός απορροφά τις αντιδράσεις και αφετέρου δίνει τη δυνατότητα να υπάρξει προετοιμασία για να ξεκινήσουν κανονικά το φθινόπωρο τα μαθήματα με την ενσωμάτωση των αλλαγών που έχουν αποφασιστεί.
Οι καλοκαιρινές αλλαγές στην παιδεία προκαλούν βέβαια αντιδράσεις με καταγγελίες για αιφνιδιασμούς και έλλειψη διαλόγου. Υπάρχει όμως η βάσιμη πεποίθηση ότι αυτό που απουσιάζει στο συγκεκριμένο χώρο δεν είναι ο διάλογος αλλά η διάθεση να συζητηθούν και να αντιμετωπιστούν τα βασικά προβλήματα του χώρου. Το εξωφρενικό είναι ότι ενώ όλοι συμφωνούν στις διαπιστώσεις και βασικά στο ζοφερό παρόν, όταν έρχεται η στιγμή να ληφθούν μέτρα επιστρατεύονται πιθανά και απίθανα επιχειρήματα για να μην αλλάξει τίποτα. Η πραγματικότητα αυτή γεννά στρεβλώσεις με αποτέλεσμα να προωθούνται τελικά λάθος αλλαγές οι οποίες επιδεινώνουν αντί να διορθώνουν υπαρκτά προβλήματα.
Η συγκυρία που έχει διαμορφωθεί, όσο και αν φαντάζει παράλογο, είναι ιδανική προκειμένου να προωθηθούν μεγάλες αλλαγές στο χώρο της παιδείας. Τα εκρηκτικά οικονομικά προβλήματα της χώρας από τη μια μεριά και η συνειδητοποίηση από την άλλη ότι πρέπει να βελτιωθεί η παρεχόμενη εκπαίδευση, δεν αφήνουν περιθώρια για επιφανειακές προσεγγίσεις και ανεδαφικές διεκδικήσεις. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι πλέον όλο και περισσότεροι πολίτες και πολιτικοί αντιλαμβάνονται ότι το πρόβλημα στην παιδεία δεν είναι τόσο διάθεσης πόρων όσο ορθολογικής διαχείρισής τους. Σε ένα πηγάδι χωρίς πάτο όσα χρήματα και να ρίξεις θα εξαφανιστούν χωρίς να παραχθεί κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Αυτό είναι και το πρόβλημα αφενός των δημόσιων οικονομικών και αφετέρου των κρίσιμων τομέων που συγκροτούν το κοινωνικό κράτος δηλαδή της υγείας και της παιδείας.
Οι αλλαγές στην παιδεία μοιραία πρέπει να ξεκινήσουν από το συμμάζεμα των δαπανών. Είναι εξωφρενικό, για παράδειγμα, την ώρα που δαπανώνται τεράστια ποσά σε διπλές αποδοχές καθηγητών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για επιπλέον σπουδές (!!!) και συμμετοχές σε ημερίδες και συνέδρια ανά την υφήλιο, να μετρούν σε σχολεία της δευτεροβάθμιας και της πρωτοβάθμιας τις κόλλες των φωτοτυπιών. Είναι προκλητικές οι δαπάνες για τη μεταφορά των μαθητών – και αυτό το ξέρουν όλοι –ενώ την ίδια στιγμή πολλά σχολεία δεν έχουν χρήματα να βάλουν πετρέλαιο. Αν ψάξει κανείς στο χώρο της παιδείας θα ανακαλύψει κυριολεκτικά σπατάλη τεραστίων ποσών σε αμφιβόλου σκοπιμότητας και αποτελεσματικότητας δράσεις και την ίδια ώρα θα ανακαλύψει τραγικές ελλείψεις σε άμεσες καθημερινές ανάγκες που καθιστούν προβληματική τη διαδικασία της εκπαίδευσης.
Οι αλλαγές που προωθούνται θα πρέπει έτσι να έχουν στο επίκεντρό τους τη σχέση κόστους – οφέλους. Γνωρίζουμε ότι η προσέγγιση αυτή συγκρούεται με την πολιτική λογική που θέλει την παιδεία πάνω από οικονομικούς και αριθμητικούς δείκτες. Η άποψη αυτή θα μπορούσε να δικαιολογηθεί και να γίνει ανεκτή αν στο ταμείο υπήρχαν λεφτά. Στη δική μας περίπτωση όμως δεν υπάρχει πλέον καν ταμείο. Στις παρούσες συνθήκες λοιπόν καλό θα ήταν να ζητήσουμε πρώτα τη γνώμη των «λογιστών» και μετά των υπολοίπων που έμαθαν να κάνουν πολιτική με δανεικά τα οποία νομίζουν ακόμα ότι θα καταστούν …αγύριστα!!!
Υ.Γ. Τα εύκολα με τους δημάρχους και με το «αντάρτικο» για τις συγχωνεύσεις των σχολείων τελείωσαν. Το Σεπτέμβριο θα πρέπει να εξασφαλίσουν τη μεταφορά των μαθητών και μάλιστα με περιορισμό πόρων. Τι θα γίνει; Αρχικά του υπομνήματος… στη συνέχεια η πίεση του προβλήματος θα φέρει αποτέλεσμα. Στη μεταφορά των μαθητών θα ανακαλύψουμε σύντομα ότι τελικά υπάρχουν περιθώρια για εξοικονόμηση πόρων που σήμερα κυριολεκτικά πετιούνται στο δρόμο.
panagopg@gmail.com
